Zwężenie cewki moczowej: przyczyny, objawy, leczenie

Zwężenie cewki moczowej to sytuacja kliniczna, kiedy pod wpływem różnych czynników zewnętrznych dochodzi do odcinkowego zmniejszenia średnicy cewki, co powoduje przede wszystkim zaburzenia przy oddawaniu moczu. Jakie są przyczyny zwężenia cewki moczowej? Jakie objawy mogą na nie wskazywać i jak przebiega leczenie?

Spis treści

1. Przyczyny zwężenia cewki moczowej
2. Objawy zwężenia cewki moczowej
3. Diagnostyka zwężenia cewki moczowej
4. Jak leczyć zwężenie cewki moczowej

Za zwężenie cewki moczowej są odpowiedzialne m.in. ciało obce, zmiany o charakterze nowotworowym, stany pourazowe czy po przebytym zakażeniu. Obraz kliniczny ogranicza się do zaburzenia mikcji. Mogą to być trudności w oddawaniu moczu, częstomocz czy dolegliwości bólowe podczas mikcji. Niewątpliwie każdy z podanych symptomów powinien budzić niepokój i jest wskazaniem do konsultacji lekarskiej celem potwierdzenia rozpoznania i wdrożenia adekwatnego postępowania terapeutycznego.

Przyczyny zwężenia cewki moczowej

Etiologia schorzenia jest złożona. Przyczyną mogą być z jednej strony wrodzone zaburzenia anatomiczne, różnego rodzaju wady rozwojowe (spodziectwo, wierzchniactwo czy zastawka cewki tylnej u dzieci płci męskiej), z drugiej wymienia się listę stanów patologicznych organizmu relatywnie zwiększających ryzyko wystąpienia defektu. Należą do nich m.in.

• choroby nowotworowe
• ciało obce/ urazy okolicy krocza np. złamanie w obrębie kości miednicy
• kamica moczowa
• infekcje dróg moczowych – zwłaszcza bakteryjne; do najczęstszych patogenów zaliczamy: Escherichia coli, Staphylococcus saprophyticus, Neisseria gonorrhoea
• działania jatrogenne, czyli wszelkie interwencje lekarskie. Zwężenie cewki moczowej może pojawić się nawet po zabiegu cewnikowania pęcherza moczowego czy cystoskopii. Oczywiście im procedura medyczna jest bardziej zaawansowana ryzyko uszkodzenia cewki moczowej i następowego jej zwężenia jest dużo wyższe.

Warto nadmienić, że zbyt długie utrzymywanie cewnika, zwłaszcza u pacjentów długotrwale hospitalizowanych może nie tylko powodować infekcje dróg moczowych, ale także powodować zwężenie cewki moczowej.

Objawy zwężenia cewki moczowej

Objawy towarzyszące zwężeniu cewki moczowej mają złożone podłoże. Z jednej strony wynikają z samej obturacji, ale z drugiej strony są efektem podrażnienia dróg moczowych. Do najczęściej zgłaszanych dolegliwości zalicza się:

• zaburzenia podczas oddawania moczu (przerywany strumień, zmniejszony przepływ moczu, częste oddawanie moczu, nykturia, czyli konieczność oddawania moczu w godzinach nocnych)
• uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza moczowego
• w zaawansowanej postaci nawet całkowite zatrzymanie mikcji

Zdarza się, że niektórzy pacjenci nie odczuwają dolegliwości, aby wówczas potwierdzić rozpoznanie konieczna jest próba zacewnikowania pacjenta, która kończy się niepowodzeniem.

Diagnostyka zwężenia cewki moczowej

Dolegliwości, które towarzyszą zwężeniu cewki moczowej są mało charakterystyczne i mogą być związane zupełnie z inną patologią. Niezwykle ważny jest dobrze zebrany wywiad z pacjentem. Przebyty uraz krocza czy infekcja dróg moczowych w niedługim odstępie czasowym może odpowiednio ukierunkować rozumowanie lekarza.

Wiodącym badaniem diagnostycznym jest uretroskopia – to badanie obrazowe przy użyciu specjalnego narzędzia optycznego, wprowadzanego do cewki moczowej, co pozwala na wizualizację zajętej chorobowo okolicy.

Uretrografia wsteczna to kolejne narzędzie diagnostyczne. Polega na podaniu kontrastu do cewki moczowej, a następnie wykonuje się zdjęcie RTG. Odmianą tego badania jest wariant, kiedy środek kontrastowy trafia do pęcherza moczowego, a zdjęcie przeglądowe wykonuje się podczas mikcji.

Mimo dostępności coraz to nowszych i bardziej udoskonalanych badanie należy wykluczać bardziej podstawowych, ale równie przydatnych chociażby badania ultrasonograficznego jamy brzusznej. Dzięki temu można ocenić zaleganie moczu bezpośrednio po mikcji.

Warto ponadto wykonać podstawowe badania laboratoryjne, które oceniają funkcję nerek: mocznik, kreatynina, badanie ogólne moczu z posiewem.

Zwężenie cewki moczowej różnicuje się z niektórymi guzami pęcherza moczowego, z przerostem szyi pęcherza moczowego, a u mężczyzn z chorobami gruczołu krokowego.

Jak leczyć zwężenie cewki moczowej

Leczenie opisywanego schorzenia jest przede wszystkim zabiegowe. Do tej pory nie opracowano skutecznej farmakoterapii. Zabieg operacyjny polega na sunięciu zwężonego fragmentu cewki moczowej a następnie zeszyciu wolnych fragmentów z uzupełnieniem ubytku przy użyciu chociażby syntetycznych materiałów. Do najpopularniejszych metod zalicza się uretrotomię, która polega na wprowadzeniu specjalnego narzędzia tnącego – uretrotomu, w celu nacięcia miejsca zwężenia.

Niestety choroba obciążona jest dużym ryzykiem powikłań. Najczęściej jest to zakażenie dróg moczowych, kamica pęcherza moczowego, ropień okołocewkowy czy przetoka moczowa. Każde powikłanie wymaga odpowiedniego postępowania terapeutycznego i wiąże się z konsultacją lekarską.