Refundacja cewników w Polsce. Które cewniki jednorazowe są refundowane

Refundowane cewniki dla wielu osób są szansą na godne życie, bo opróżnienie pęcherza nie jest tylko czynnością fizjologiczną, ale także procedurą medyczną. Tym trudniejszą, że system skazuje chorych na używanie przestarzałych cewników, które powodują zakażenia i urazy cewki moczowej. Sprawdź, które cewniki są refundowane w Polsce.

Każdy, kto choć raz z powodu poważnej operacji miał założony cewnik, nie wspomina mile tego zabiegu. Jak zatem czują się osoby, które taki zabieg muszą wykonywać kilka razy dziennie, zwłaszcza że w Polsce technika samocewnikowania pozostała na poziomie lat 60. ubiegłego wieku?

Cewnikowanie, czyli mechaniczne odprowadzanie moczu z pęcherza, polega na wprowadzeniu cewnika przez cewkę moczową do pęcherza i usunięciu z niego moczu. Jest kilka metod wykonywania tego zabiegu. Cewnik może być założony na stałe, a wtedy chory opróżnia tylko worek, w którym zbiera się mocz.

Inny sposób – cewnikowanie przerywane, polega na zakładaniu cewnika kilka razy dziennie i odprowadzaniu moczu z pęcherza. Tę drugą metodę stosuje się u osób z chorobami pęcherza i cewki moczowej. Konieczność taka pojawia się, gdy niewydolny jest mięsień wypieracz pęcherza, co zdarza się po uszkodzeniu rdzenia kręgowego. Wśród chorób neurologicznych, które mogą prowadzić do cewnikowania, jest rozszczep kręgosłupa, stwardnienie rozsiane (SM), udary mózgu, mózgowe porażenie dziecięce, choroba Parkinsona i choroba Alzheimera, nowotwory ośrodkowego układu nerwowego, ale także wieloletnia cukrzyca.

Cewniki refundowane w Polsce

W Polsce refundacją objęte są tylko cewniki jednorazowe niepowlekane, do których pacjent musi dokupić żel nawilżający, płyn odkażający oraz jednorazowe rękawiczki. Żel z jednego opakowania powinien być użyty tylko raz. Polscy pacjenci, z konieczności, nie przestrzegają tego zalecenia. Otwierają i zamykają opakowanie, co wielokrotnie zwiększa ryzyko infekcji.

Jak twierdzą specjaliści, w Europie już tylko polscy pacjenci używają cewników starego typu, które powodują zakażenia układu moczowego i uszkodzenia cewki moczowej.

Ceny cewników w Polsce

Jeden cewnik kosztuje wprawdzie średnio 85 gr (obecna refundacja to 56 gr za sztukę), ale aby go użyć, trzeba dokupić żel (dozownik za ok. 6 zł), sól fizjologiczną do przemywania cewki moczowej (ampułka za ok. 30 gr), rękawiczki sterylne (para ok. 1,60 zł). Potrzebne są także sterylne szczypce do trzymania cewnika. Gdy zsumujemy wydatki, okazuje się, że by w ciągu dnia oddać 5 razy mocz, chory musi wydać ok. 40 zł, z czego większość z własnej kieszeni. NFZ broni się przed refundacją cewników hydrofilowych, ponieważ jeden kosztuje prawie 6 zł.

W całej Europie opłaca się finansowanie nowoczesnych cewników, bo wiadomo, że ich stosowanie to mniej powikłań, których leczenie jest bardzo drogie, mniej wydatków na antybiotyki, mniej hospitalizacji i – co może mało obchodzi urzędników – lepszy komfort życia. Brak refundacji cewników hydrofilowych to także łamanie zaleceń Rady Europy, która zobowiązała wszystkie kraje członkowskie Unii do działań na rzecz poprawy życia osób niepełnosprawnych.

Od rodzaju cewnika zależy wielkość ryzyka infekcji

Dlaczego odpowiednio częste samocewnikowanie, czyli wprowadzanie przez samego pacjenta cewnika do pęcherza i opróżnianie go, jest tak ważne dla chorych? Założenie cewnika na stałe każdego dnia zwiększa zagrożenie infekcjami o 7 proc. Po 10 dniach wynosi ono już 70 proc., a po dwóch tygodniach można mieć pewność, że infekcja się już rozwinęła.

Powikłania takich infekcji są zwykle poważne – od ropni nerek, odmiedniczkowego ostrego zapalenia nerek, przez kamicę nerek i pęcherza moczowego, aż po konieczność dializowania i przeprowadzenie przeszczepu (20 proc. chorych). Zdarzają się też stany zapalne najądrzy i jąder. Takie powikłania występują zwykle, gdy pacjenci używają przestarzałych, sztywnych i nie nawilżonych cewników.

Typy cewników do samocewnikowania:

• jednorazowe cewniki hydrofilowe, gotowe do użycia po wyjęciu ze sterylnego opakowania;
• jednorazowe cewniki pokryte substancją hydrofilną, które należy zamoczyć przed użyciem, aby uaktywnić substancję nawilżającą cewnik;
• cewniki niepowlekane, na które przed ich wykorzystaniem pacjent musi samodzielnie nałożyć żel nawilżający.

Większość światowych towarzystw urologicznych zaleca stosowanie aseptycznych, jednorazowych cewników hydrofilowych, ponieważ ich stosowanie minimalizuje ryzyko infekcji układu moczowego oraz ryzyko uszkodzenia nerek. Cewniki hydrofilowe ułatwiają samocewnikowanie, co znacznie podnosi komfort życia chorych. Cewnik jest równomiernie powleczony substancją nawilżającą, co pozwala na łagodne i bezurazowe wprowadzenie go do pęcherza. Ogromną zaletą jest i to, że pacjent nie musi dotykać cewnika, co ewidentnie zmniejsza ryzyko infekcji. Poza tym, stosowanie takich cewników zmniejsza istotnie koszty hospitalizacji i stosowania drogich antybiotyków.

Anna Jarosz

Konsultacja: lek. med. Grzegorz Borstern