Zatrucie wodne - przyczyny, objawy i leczenie przewodnienia hipotonicznego

Zatrucie wodą, inaczej przewodnienie hipotoniczne, to zaburzenie gospodarki wodnej - nadmiarowi wody w organizmie towarzyszy jednoczesne obniżenie poziomu sodu we krwi. Zatrucie wodne występuje rzadko i najczęściej dotyczy sportowców pijących ogromne ilości płynów bezelektrolitowych po zawodach lub osób z problemami psychicznymi. Sprawdź, jakie są przyczyny i objawy zatrucia wodą i jak przebiega leczenie przewodnienia hipotonicznego.

Spis treści

1. Zatrucie wodne: przyczyny
2. Zatrucie wodne: objawy
3. Zatrucie wodne: leczenie

Zatrucie wodą, inaczej przewodnienie hipotoniczne, to zespół objawów spowodowanych nadmiernym magazynowaniem wody w organizmie. Tego typu zaburzenie gospodarki wodnej przebiega z hiponatremią (obniżonym poziomem sodu w surowicy krwi).

Zatrucie wodne: przyczyny

Zatrucie wodne powstaje w wyniku nadmiernego dostarczania płynów bezelektrolitowych organizmowi bez możliwości ich wydalania. Tego typu sytuacja zdarza się:

1) u chorych z upośledzoną czynnością wydalania wody przez nerki;

2) w przypadkach nadmiernego wytwarzania wazopresyny (hormonu antydiuretycznego, ADH), która powoduje zagęszczanie moczu poprzez resorpcję wody i jonów sodu w kanalikach nerkowych. Zdarza się to często u chorych zmagających się z:

• zespołem nieodpowiedniego wydzielania ADH  - SIADH
• porfirią
• stanem zapalnym mózgu i płuc (np. gruźlica)

A także u chorych, którzy przyjmują niektóre leki – np. pochodne sulfonylomocznika, karbamazepin (amizepin), amitryptylina, tioridazyna, leki moczopędne, cyklofosfamid, winkrystyna.

3) u osób cierpiących na zespół paranowotworowy, np. rak owsianokomórkowy oskrzeli, rak dwunastnicy i trzustki lub grasiczak (lekarze we krwi pacjentów zmagających się z tego typu nowotworami znaleźli substancję podobną do ADH).

Do zatrucia wodą może również dojść w przypadku:

• hipoproteinemii (niski poziom i zmieniony skład ilościowy białek osocza krwi)
• niedoczynności tarczycy
• niedoczynności kory nadnerczy

Zatrucie wodne: objawy

W zatruciu wodnym podstawowym objawem są zaburzenia mineralne, które przypominają niedobór jonów sodu, co może doprowadzić do:

• objawów obrzęku mózgu – osłabienie, nudności, wymioty, brak łaknienia, stany splątania, nierówność źrenic, kurcze mięśni, drgawki, śpiączka. Jeśli nie podejmie się odpowiedniego leczenia, może dojść do śpiączki, uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, kwasicy i śmierć
• wzrostu ciśnienia tętniczego i zwolnienia czynności serca
• skąpomoczu i bezmoczu

W stanie zatrucia wodnego ciężar ciała ulega zwiększeniu, a na skutek rozrzedzenia krwi stężenie hemoglobiny i białek osocza ulega zwykle obniżeniu (obniżeniu ulega całkowita ilość erytrocytów). Stężenia sodu i chlorków w osoczu krwi są zwykle obniżone, a potasu prawidłowe. Ponadto w moczu znajduje się stosunkowo dużo sodu i chlorków, co pozwala na odróżnienie stanu zatrucia wodnego od pierwotnego niedoboru sodu w ustroju

Zatrucie wodne: leczenie

Celem leczenia, które odbywa się tylko w warunkach szpitalnych, jest przywrócenie równowagi gospodarki sodowej.

1. Ograniczenie podaży wolnej wody i uzupełnienie niedoborów sodu.

2. W przypadkach obrzęku mózgu lekarz może podać 100 ml 20% mannitolu dożylnie.

3. W ciężkich przypadkach stosuje się dializę otrzewnej lub hemodializę

4. W obrzękach pochodzenia sercowego lub wątrobowego lekarz może zastosować glukokortykosteroidy (np. Encorton 30-40 mg).

Monika Majewska