Utonięcia - jak tonie człowiek?

Utonięcia zdarzają się niestety cały czas, ich liczba wzrasta w okresie wakacji. "Człowiek tonie po cichu" - to zdanie jak mantrę powtarzają wszyscy, którzy choć raz widzieli tonącego człowieka. Ale jak dokładnie wygląda proces tonięcia? Co się wtedy dzieje z człowiekiem?

Statystyki utonięć są nieubłagane - co roku w Polsce tonie prawie pół tysiąca osób. Pod tym względem jesteśmy daleko w tyle za innymi krajami Unii Europejskiej. Według Najwyższej Izby Kontroli w przeliczeniu na 100 tysięcy mieszkańców w Polsce toną statystycznie dwie osoby, a w reszcie Unii ofiar jest aż dwukrotnie mniej.

Utonięcia trzy razy częściej dotyczą mężczyzn niż kobiet. Jest to prawdopodobnie spowodowane brawurą oraz nadużywaniem alkoholu przez mężczyzn, zwłaszcza tych po 30. roku życia. 90% utonięć ma miejsce w wodach słodkich, a tylko 10% w morzu.

Spis treści

1. Utonięcie - na czym polega?
2. Utonięcia - najczęstsze przyczyny
3. Jak tonie człowiek?
4. Utonięcia w słodkiej a słonej wodzie - różnice
5. Jak uniknąć utonięcia?

Utonięcie - na czym polega?

Utonięcie jest rodzajem gwałtownego uduszenia (czyli zablokowania dostępu tlenu do płuc) spowodowanego zalaniem dróg oddechowych wodą. W jego wyniku pojawiają się następujące objawy:

• rozedma wodna płuc - płuca szczelnie wypełniają jamy opłucnowe, przykrywają worek osierdziowy, widać na nich odciski żeber (występuje tylko w przypadku utonięć w wodzie słodkiej),
• niedotlenienie mózgu i innych organów,
• zmiany we krwi - jej zbytnie rozrzedzenie lub zagęszczenie,
• tzw. "grzybek piany" wydobywający się z ust i nosa,
• kardiomiopatia rozstrzeniowa prawej komory serca, czyli maksymalne rozciągnięcie włókien mięśniowych serca,
• obecność płynu topielnego w żołądku ofiary (objaw Wydlera),
• z czasem biały, pofałdowany naskórek na rękach i stopach (tzw. „skóra praczek”).

Utonięcia - najczęstsze przyczyny

Wśród najczęstszych przyczyn utonięć wymienia się:

• spożywanie alkoholu lub narkotyków, które osłabiają koordynację ruchową i ogląd sytuacji,
• wypadki podczas żeglowania, nurkowania czy uprawiania sportów wodnych,
• nieumiejętność pływania,
• pływanie bez nadzoru, w niebezpiecznych miejscach,
• zmęczenie i wyczerpanie,
• skurcze mięśni wywołane zetknięciem się rozgrzanego ciała z zimną wodą,
• skurcz żołądka, który może wystąpić, gdy wejdziemy do wody od razu po jedzeniu,
• udar mózgu lubi zawał serca podczas przebywania w wodzie,
• urazy głowy lub kręgosłupa spowodowane skokami do wody.

Czytaj też: Jak pomóc tonącemu - instrukcja pierwszej pomocy

Jak tonie człowiek?

Człowiek tonie przeciętnie 3-5 minut. Czas ten może być krótszy lub dłuższy, jeśli tonący jest w stanie zaczerpnąć w międzyczasie powietrza.

Co ważne, podczas tonięcia człowiek nie jest zwykle w stanie wezwać pomocy, gdyż całą swoją energię zużywa do oddychania lub utrzymania głowy nad wodą. Dodatkowo dostająca się do dróg oddechowych woda może wywołać skurcz, który całkowicie uniemożliwia wołanie o pomoc.

Proces tonięcia można podzielić na 4 etapy:

• etap oporu (trwa 30-60 sekund) – polega na świadomym wstrzymywaniu oddechu. W tym czasie organizm zużywa zapasy tlenu, a we krwi rośnie stężenie dwutlenku węgla.
• etap wydatnych ruchów oddechowych (trwa 60-150 sekund) – z powodu zwiększonego stężenia dwutlenku węgla we krwi topielec próbuje zaczerpnąć powietrza, krztusi się, kaszle. Do jego dróg oddechowych i żołądka dostaje się woda lub woda z powietrzem. Na tym etapie następuje początek utraty przytomności.
• etap drgawkowy lub zamartwiczy (trwa 60-150 sekund) – na tym etapie pojawiają się drgawki toniczno-kloniczne, które świadczą o tym, że w organizmie człowieka został przekroczony próg tolerancji mózgu na niedotlenienie. Następuje głęboka utrata przytomności i arefleksja, czyli zahamowanie odruchów rdzeniowych.
• etap oddechów końcowych (trwa ok. 30-60 sekund) – następują w nim prężenia ciała i krótkie wdechy. Etap ten kończy się śmiercią.

Od zatrzymania akcji serca i oddechu mamy tylko trzy minuty na podjęcie reanimacji, by topielec miał szansę przeżyć.

Czytaj też:

• Suche i wtórne utonięcia - objawy i pierwsza pomoc

Utonięcia w słodkiej a słonej wodzie - różnice

Utonięcia w wodzie słodkiej różnią się od tych w wodzie słonej. Chodzi mianowicie o to, że słodka woda jest hipotonicza w stosunku do osocza krwi, dlatego ulega ona łatwemu wchłonięciu z pęcherzyków płucnych do naczyń krwionośnych, wskutek czego dochodzi do rozwodnienia krwi połączonego z hiperwolemią, hiponatremią (niedoborem sodu) i hemolizą. Skutkuje to migotaniem komór i ostrą niewydolnością krążenia. W wyniku utonięcia w wodzie słodkiej płuca są niemal suche, jest w nich bardzo mało wody.

Z kolei woda słona jest hipertoniczna w stosunku do osocza krwi, dlatego pod jej wpływem pęcherzyki wody i białka uciekają z naczyń krwionośnych, dosłownie zalewając płuca. Występują przy tym duże zagęszczenie krwi, hipowolemia, hipernatremia (nadmiar sodu), które powodują wstrząs i w rezultacie zatrzymanie akcji serca.

Jak uniknąć utonięcia?

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa stale przypomina, aby nad wodą przestrzegać następujących zasad bezpieczeństwa:

1. Pływaj tylko w miejscach strzeżonych albo dozwolonych, na których nie ma znaku zakazu kąpieli.
2. Nigdy nie wchodź do wody po alkoholu czy środkach odurzających.
3. Skoki do wody oddawaj tylko w miejscach do tego wyznaczonych.
4. Wsiadając na łódkę czy kajak, zawsze miej na sobie kapok. Zakładaj go również dzieciom.
5. Jeżeli nagle wpadniesz do wody, zatkaj ręką usta i nos, żeby uniknąć zakrztuszenia.
6. Jeżeli złapie cię skurcz, nie panikuj. Staraj się utrzymać na wodzie, wyprostuj nogę i naciągnij mięśnie (palce stopy podciągnij do góry).

Czytaj też: Utonięcie pod lodem - jak udzielić pomocy?

Jak uchronić się przed utonięciem?

Źródło: x-news.pl/TVN24

Pierwsza pomoc - czy wiesz, jak jej udzielić?

Pytanie 1 z 10

Wypadek samochodowy

Robię zdjęcie telefonem i umieszczam na stronie społecznościowej.

Dzwonię na numer alarmowy 999 lub 112, podaję dokładne miejsce, rodzaj i opis wypadku, kto został poszkodowany i ile osób potrzebuje pomocy medycznej.

Następne pytanie