SZERSZEŃ - jak wygląda? Jak usunąć gniazdo? Co robić, gdy atakuje?

Szerszeń to największy w Polsce owad z rodziny osowatych. W naszym kraju występuje szerszeń europejski, jednak niedawno na nasz kontynent dotarł jeszcze groźniejszy szerszeń azjatycki. Jak wygląda szerszeń? Co robić, gdy szerszeń wleci do domu? Jak się  go pozbyć? Jakie są objawy użądlenia przez szerszenia? Jak usunąć gniazdo szerszeni?

Spis treści

1. Szerszeń - jak wygląda?
2. Szerszeń - objawy użądlenia
3. Szerszeń - jak usunąć gniazdo?
4. Szerszeń - co robić, gdy wleci do domu?
5. Szerszeń a osa - różnice
6. Szerszeń (hornet) a osa (wasp)

Szerszeń jest gatunkiem owada należącego do rodziny osowatych (Vespidae). W naszym kraju występuje szerszeń europejski. Jednak w ostatnich latach w Europie pojawił się jeszcze groźniejszy szerszeń azjatycki, który występuje we wschodniej Rosji, Azji Południowej i Południowo-Wschodniej.

Szerszeń jest bardzo popularny w Polsce. Zdarza się, że gniazdo zakładane jest w pobliżu obszarów zamieszkiwanych przez ludzi. Użądlenie szerszenia może być szczególnie niebezpieczne dla osób uczulonych na jad tych owadów.

Szerszeń - jak wygląda?

Obecnie można wyodrębnić aż 26 gatunków szerszeni. Szerszenie europejskie (górne zdjęcie), występujące w Polsce, mają rudoczarną głowę, natomiast odwłok żółty w czarne pasy.

Szerszeń żywi się owocami, sokami z niektórych drzew oraz innymi owadami (zwłaszcza muchówkami).

Barwa szerszeni może się zmieniać ze względu na region, w którym występuje, stadium rozwoju i płeć osobnika. Długość królowej to około 25-35 mm, samca 21-23 mm, a robotnicy 17-24 mm.

Szerszenie azjatyckie mają ubarwienie czarne z pomarańczowo-żółtymi pasami. Długość ciała wynosi zwykle od 2,5 do 4,5 cm (królowe), rozpiętość skrzydeł sięga 7,6 cm.

Spośród szerszeni azjatyckich (i szerszeni w ogóle) wielkością wyróżnia się szerszeń japoński (zdjęcie poniżej). Jest on największy ze wszystkich szerszeni i osiąga długość nawet 5,5 cm, a rozpiętość skrzydeł do 6 cm.

Występuje najczęściej w Japonii, ale można go spotkać również w  Azji Środkowej, Afryce Środkowej oraz Europie Południowej.

Szerszeń - objawy użądlenia

Typowymi objawami użądlenia szerszenia europejskiego są bolesny obrzęk i zaczerwienienie. W przypadku osób uczulonych na jad błonkoskrzydłych może jednak dojść do wstrząsu anafilaktycznego, który może zagrażać zdrowiu i życiu człowieka.

Jeden szerszeń wstrzykuje mniej niż 0,2 mg jadu za każdym użądleniem. Aby zabić człowieka, potrzeba kilku lub kilkunastu użądleń, gdyż dawka śmiertelna jadu waha się od 10 do 90 mg na kilogram ciała.

Inaczej jest w przypadku szerszenia azjatyckiego (Vespa mandarinia). Jego ukąszenie jest porównywane do gorącego gwoździa wbijanego w nogę.

Użądlenia szerszenia azjatyckiego (a konkretnie szerszenia japońskiego - Vespa mandarinia japonica) zabijają co roku w samej Japonii około 40 osób, przeważnie w wyniku reakcji alergicznej.

Użądlenie człowieka z alergią jest na pewno zabójcze, ale nawet zdrowy człowiek może zginąć z powodu działania neurotoksyny zwanej mandarotoksyną (MDTX), jeżeli tylko ilość wstrzykniętego jadu jest wystarczająca.

Jak szerszeń azjatycki przybył do Europy? Ten gatunek owada został przywieziony do portu w Havre (Francja) w kontenerze z chińską porcelaną w 2004 roku.

Od tego czasu opanował już niektóre regiony we Francji, a teraz zauważono go już w belgijskiej Flandrii (Audenarde).

SPRAWDŹ: KOMAR TYGRYSI w Polsce. Sprawdź, czy komar tygrysi dotarł do Polski i jak bardzo jest groźny

Zobacz galerię 9 zdjęć

Nie usuwaj gniazda szerszeni  na własną rękę. Może w nim mieszkać  kilkaset szerszeni, które mogą zaatakować.

Szerszeń - jak usunąć gniazdo?

Gniazdo szerszeni łatwo rozpoznać. Przypomina dużą, papierową bryłę o bliżej nieokreślonym kształcie. Rozmiary gniazd mogą osiągać nawet 50 cm długości i wysokości i mogą pomieścić nawet 700 robotnic.

Szerszenie budują gniazda z masy papierowej, wytwarzanej samodzielnie z cząsteczek próchniejącego drewna i śliny.

Najczęściej zlokalizowane są na drzewach, w dziuplach, poddaszach, strychach lub szczelinach w murze. W celu zlokalizowania gniazda najlepiej obserwować pojedynczego osobnika, który nas do niego doprowadzi.

Po zlokalizowaniu gniazda należy jednak zachować szczególną ostrożność. Kiedy wczesną wiosną zauważymy szerszenia w okolicach miejsca zamieszkania, najprawdopodobniej jest nim królowa szukająca miejsca na założenie gniazda. Można samodzielnie zapobiec budowie gniazda poprzez eliminację tego osobnika.

Jednak jeśli latem zauważymy więcej szerszeni, z pewnością w pobliżu można spodziewać się już gotowego, dużego gniazda.

W takim wypadku należy zgłosić sprawę do odpłatnych służb odpowiedzialnych za eliminację gniazd szerszeni z okolic domów i mieszkań. Warto wiedzieć, że koszt usunięcia gniazda szerszeni przez profesjonalną firmę wynosi 100-350 zł.

Straż pożarną można wezwać jedynie w przypadku stwierdzenia zagrożenia życia człowieka lub w przypadku występowania gniazda w okolicach budynków użyteczności publicznej.

Gniazdo szerszeni

Szerszeń jest mniej agresywny od zwykłej osy: gdy nie jest prowokowany, rzadko żądli.

Tymczasem nie są one groźniejsze od os, gdyż użądlenie człowieka, u którego nie występuje reakcja alergiczna, nie stanowi zagrożenia życia. Jad szerszeni porównywalny jest z jadem os i pszczół.

Jednak jego użądlenie jest bardziej bolesne niż użądlenie osy, gdyż szerszeń ma większe i bardziej penetrujące żądło. Poza tym jad zawiera znacznie większe ilości toksyn.

Szerszenie są także mniej agresywne od os i trudniej je sprowokować do ataku.

Szerszeń - co robić, gdy wleci do domu?

Przede wszystkim nie należy wykonywać gwałtownych ruchów i nie krzyczeć. To prowokuje szerszenia do ataku (z własnej inicjatywy raczej nie użądli). Należy udać się do innego pomieszczenia i zamknąć drzwi.

Jeśli zdecydujesz się samodzielnie wygonić szerszenia z domu, ubierz się w co najmniej dwie warstwy (żądło szerszenia jest długie), owiń szyję szalem, załóż coś na głowę. Unikaj jaskrawych kolorów, to szerszenia może rozwścieczyć.

Następnie otwórz szeroko okno, być może sam opuści twoje mieszkanie. Możesz spróbować go wygonić, np., gazetą.

Można też użyć sprayu przeciwko szerszeniom (można go kupić w marketach budowlanych) lub rakietki elektrycznej do zwalczania owadów.

Niektórzy próbują go uderzyć, np. kapciem, jednak aby ta metoda zadziałała, należy wcelować za pierwszym razem i zrobić to bardzo zdecydowanie. Szerszeń, który zostanie zaatakowany, a nie trafiony, będzie się bronić.

Szerszeń a osa - różnice

Szerszenie powszechnie uznawane są za groźniejsze od os przede wszystkim ze względu na większy rozmiar i brzęczenie, jakie wywołują podczas ruchu skrzydeł.

Szerszeń (hornet) a osa (wasp)

Źródło: Youtube.com/NearbyWild

Weronika Rumińska