Niebezpieczne skutki upału i nadmiaru słońca

Nadmiar słońca i upały mogą doprowadzić do rozwoju wielu poważnych chorób. Podczas skwaru gwałtownie wzrasta ryzyko przegrzania organizmu i udaru słonecznego. Wysokie temperatury mogą doprowadzić także do zakrzepów, ataków astmy, chorób wątroby, a nawet nowotworów skóry i oczu. Sprawdź, jakie są skutki zdrowotne upałów i nadmiaru słońca.

Spis treści

1. Upały a przegrzanie organizmu (hipertermia)
2. Upały a udar cieplny
3. Upał a odwodnienie
4. Upały a choroby serca
5. Upał a choroby dróg oddechowych
6. Upał a choroby nerek
7. Upał a choroby skóry
8. Upał a czerniak oka

Nadmiar słońca i upały mogą doprowadzić do rozwoju wielu poważnych chorób. Latem najczęściej dochodzi do przegrzania organizmu i udaru słonecznego, ale konsekwencją przedawkowania słońca mogą być także poważne choroby szpiku i wątroby.

Wysokie temperatury są niekorzystne także dla osób zmagających się z chorobami serca i układu oddechowego. 

Negatywne skutki upałów i nadmiaru słońca mogą dotknąć także osoby otyłe (w związku ze słabym przewodzeniem ciepła przez tkankę tłuszczową) i chore na cukrzycę (z powodu wiązania się cząsteczek cukru z wodą, co uniemożliwia pocenie się). 

Szkodliwe działanie słońca mogą odczuć także osoby cierpiące na nadczynność tarczycy, z powodu szybkiego metabolizmu i produkowania większej ilości ciepła.

Upały a przegrzanie organizmu (hipertermia)

Przegrzanie organizmu (hipertermia), czyli wzrost temperatury ciała powyżej normy, może doprowadzić do udaru cieplnego, dlatego osoba z hipertermią wymaga pierwszej pomocy. Przegrzanie objawia się osłabieniem, bólami i zawrotami głowy, wzmożonym pragnieniem, nudnościami, a nawet wymiotami.

Objawami współtowarzyszącymi mogą być skurcze mięśni, zwłaszcza brzucha i nóg (wskutek zaburzeń elektrolitowych). Przy silnym przegrzaniu mogą wystąpić zaburzenia oddychania, utrata przytomności i drgawki. Jak uniknąć przegrzania organizmu?

Nie należy pozostawać zbyt długo na słońcu. Poza tym należy pić dużo wody i unikać kofeiny i alkoholu. Pomocne może się okazać także zwilżanie głowy i kark chłodnymi okładami. Poza tym należy chronić głowę przed słońcem kapeluszem.

Upały a udar cieplny

Konsekwencją przegrzania organizmu może być udar cieplny, który objawia się wysoką temperaturą ciała, najczęściej przekraczającą 39 st. C. Jednak co ciekawe, na skórze nie pojawiają się wówczas ślady potu, które są charakterystyczne dla gorączki.

Ponadto zmienia się wygląd skóry - staje się sucha, gorąca i zaczerwieniona. Charakterystycznym objawem jest przyspieszenie tętna. Możliwe są także stany zaburzenia świadomości. Przy udarze cieplnym obowiązują te same zasady, co przy przegrzaniu.

Upał a odwodnienie

Upały mogą również doprowadzić do odwodnienia, czyli utraty wody i elektrolitów przez organizm. W trakcie skwaru organizm traci wodę wraz z potem.

Wówczas może stracić nawet ponad 10 litrów wody. Warto wiedzieć, że ryzyko odwodnienia organizmu jest największe m.in. u osób starszych i dzieci. Aby zapobiec odwodnieniu, należy przede wszystkim zadbać o przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów.

Upały a choroby serca

Dla osób, które zmagają się z chorobami serca i zaburzeniami układu krążenia, lato jest najniebezpieczniejszą porą roku. Podczas upałów organizm szybko traci wodę, a pod wpływem ciepła rozszerzają się naczynia krwionośne przy skórze, co doprowadza do obniżenia się ciśnienia krwi.

U osób ze słabym ciśnieniem może to doprowadzić do omdleń i zasłabnięć. Podczas upału zwiększa się także ryzyko wystąpienia zakrzepów. Gdy organizm szybko traci płyny i nie są one na bieżąco uzupełniane, krew staje się gęstsza. Może to doprowadzić także do nasilenia dolegliwości osób z chorobą wieńcową, a także do pogorszenia stanu chorych zmagających się z żylakami nóg.

Upał a choroby dróg oddechowych

Wysoka temperatura jest szczególnie niebezpieczna także dla osób cierpiących na przewlekłe choroby układu oddechowego.

Upały mogą nasilić objawy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc oraz astmy, ponieważ doprowadzają do wysuszenia się śluzówki dróg oddechowych. A ta częściej i szybciej reaguje na drażniące czynniki. Wówczas może dojść do nasilenia się objawów choroby.

Latem do rozwoju chorób dróg oddechowych przyczynia się także zbyt gwałtowne schładzanie organizmu. Może ono spowodować nie tylko przeziębienie, lecz także doprowadzić do rozwoju anginy i zapalenia zatok.

Upał a choroby nerek

Podczas upałów organizm traci duże ilości wody. Aby choć trochę jej odzyskać, zagęszczeniu ulega mocz, co stanowi zagrożenie dla osób z kamicą nerkową. Wówczas może dojść do rozwoju kamieni nerkowych. Dlatego dbaj o odpowiednie nawodnienie organizmu w czasie upałów.

Upał a choroby skóry

Nadmiar słońca może przyczynić się do powstawania zmian przednowotworowych typu rogowacenia słonecznego. Leżenie w pełnym słońcu w późniejszym wieku może się skończyć także różnego rodzaju rakiem skóry: rakiem kolczystokomórkowym, chłoniakiem lub czerniakiem.

Na ten ostatni nowotwór są szczególnie narażone osoby z jasną karnacją i dużą liczną znamion. Jeśli któreś z nich nagle zmienia kształt i kolor (stanie się ciemne lub bardzo ciemne), a jego brzegi staną się nierówne, postrzępione, należy jak najszybciej udać się na konsultację do dermatologa.

Aby uchronić skórę przed słońcem i chorobami skóry należy ok. 30 minut przed wyjściem z domu posmarować skórę kremem z filtrem, a także zakładać kapelusze lub czapki z daszkiem. Jednak przede wszystkim należy unikać przebywania w pełnym słońcu w godzinach od 11.00 do 16.00.

Upał a czerniak oka

Nadmiar słońca może przyczynić się także do rozwoju czerniaka oka - najczęstszego złośliwego nowotworu narządu wzroku. Są na niego narażone zwłaszcza osoby z jasną (najczęściej niebieską) tęczówką.

Nadmiar promieniowania UVA i UVB może doprowadzić do czerniaka tęczówki, ciała rzęskowego i naczyniówki, co zwykle objawia się ubytkami w polu widzenia i obecnością "świetlistych kul" wędrujących po polu widzenia, zwłaszcza o zmroku. Aby uchronić się przed tym nowotworem, należy nosić okulary z filtrami UV.

Monika Majewska