Najczęstsze kontuzje. Sposoby na zapobieganie i leczenie urazów

Przyczynami najczęstszych kontuzji są urazy spowodowane zbyt krótką rozgrzewką. Przeciążenie mięśni, zwichnięcia i skręcenia stawów bywają bardzo bolesne i wymagają obejrzenia przez specjalistę. Jak uśmierzyć ból, zanim udamy się do lekarza? Oto wskazówki, jak zabezpieczyć kontuzjowane miejsca.

Spis treści

1. Najczęstsze kontuzje: potłuczenia
2. Najczęstsze kontuzje: zwichnięcie stawu
3. Najczęstsze kontuzje: skręcenie stawu
4. Najczęstsze kontuzje: otarcia i odparzenia
5. Najczęstsze kontuzje: przeciążenie mięśni
6. Najczęstsze kontuzje: przeciążony Achilles

Przeciążenia, forsowny marsz, nieprzemyślane skoki, czy ostra gra w piłkę to najczęstsze przyczyny urazów, jakich doznajemy podczas urlopu. Dzieje się tak, bo nie przygotowujemy się do tak aktywnego spędzania czasu. A wystarczy przed wyjazdem trochę poćwiczyć – przyzwyczaić mięśnie do wysiłku – aby zminimalizować ryzyko kontuzji. Pomocne będą, np. ćwiczenia rozciągające, które poprawią ogólną kondycję organizmu. Warto też pamiętać, by np. przed meczem plażowej siatkówki czy wycieczką rowerową zrobić krótką rozgrzewkę. Na wszelki wypadek warto jednak wiedzieć, jak sobie pomóc.

Najczęstsze kontuzje: potłuczenia

Spowodowane są upadkiem lub uderzeniem. W chwili urazu drobne naczynia poskórne pękają i krew wylewa się do okolicznych tkanek. To wywołuje obrzęk i zasinienie skóry. W miejscu urazu tworzy się siniak, który zmienia barwę, co wynika z powolnego wchłaniania się do krwiobiegu uszkodzonych komórek krwi. Większość siniaków goi się w ciągu 7-10 dni.

Co robić? Warto uśmierzyć ból i przyśpieszyć gojenie. Zaraz po wypadku trzeba przyłożyć zimny kompres, który zahamuje wewnętrzne krwawienie i zmniejszy obrzęk. Po upływie doby, nakładamy na potłuczone miejsce ciepły, wilgotny kompres. To rozszerzy naczynia krwionośne, dzięki czemu organizm szybciej wchłonie krew z uszkodzonych naczyń. Gojenie stłuczeń przyśpiesza też maść zawierająca arnikę lub wyciąg z nasion kasztanowca.

Najczęstsze kontuzje: zwichnięcie stawu

Taki uraz powoduje, że kości tworzące staw zmieniają naturalne położenie. Najczęściej uszkodzeniu ulegają stawy barkowe, biodrowe, łokci, palców, dłoni, kciuka i rzepki kolanowej. Kontuzja zmienia kształt stawu, pojawia się obrzęk i silny ból. Często także siniak, co świadczy o tym, że wewnątrz stawu doszło do zniszczenia naczyń, a więc i wylewu krwi.

Co robić? Zwichniętych stawów nie należy samodzielnie nastawiać. Najlepiej unieruchomić je w pozycji „po wypadku” i szukać specjalistycznej pomocy. Zaniedbanie kontuzji może się zakończyć martwicą okolicznych tkanek.

Najczęstsze kontuzje: skręcenie stawu

Uraz polega na nadmiernym rozciągnięciu, naderwaniu lub nawet zerwaniu więzadeł stawowych. Najbardziej podatne na urazy są stawy: skokowy, kolanowy oraz nadgarstki.

Taki uraz to skutek przekroczenia naturalnego zakresu ruchomości stawu.

Skręcenie może spowodować uszkodzenie torebki stawowej, więzadeł chrząstki stawowej, a nawet kości. W efekcie urazu więzadła tracą swoją elastyczność, nie trzymają stawu we właściwym ułożeniu. Jeśli skręcenie nie będzie opatrzone przez lekarza, może dojść do stałej destabilizacji stawu, której następstwem będzie przedwczesne zużycie się stawu, czyli artroza.

Co robić? Należy przyłożyć na staw zimny okład, zawinąć go bandażem elastycznym. Na skręcenia nie przykłada się gorących kompresów!

Najczęstsze kontuzje: otarcia i odparzenia

Prawdziwą udręką piechurów są otarcia i odparzenia skóry. Najczęściej tworzą się na stopach, gdy mamy niewygodne buty lub skarpety ze sztucznego włókna. Otarcia i pęcherze mogą się pojawić także na dłoniach (od dźwigania ciężkiej walizki), na ramionach od szelek plecaka lub pod pachami i w pachwinach od ciasnego ubrania.

Co robić? Bąble, które powstają wskutek odparzenia, trzeba zabezpieczyć plastrem z opatrunkiem, aby nie zerwać skóry. Pęcherze na stopach czy piętach lepiej uwolnić od płynu surowiczego. Można to zrobić nawet zwykłą igłą, ale starannie zdezynfekowaną lub opaloną nad płomieniem. Na chore miejsce przykładamy sterylny gazik, stopę bandażujemy lub naklejamy plaster. Otwarte ranki, otarcia i drobne skaleczenia dezynfekujemy wodą utlenioną lub z mydłem lub odkażającym żelem.

Najczęstsze kontuzje: przeciążenie mięśni

Pojawia się, gdy mięsień został nadmiernie rozciągnięty np. gwałtownym szarpnięciem lub długim przeciążeniem. Objawem jest ból, który świadczy o tym, że mięśniom brakuje elektrolitów i wody, co sprzyja zatrzymywaniu w nich produktów przemiany materii i tworzeniu się kwasu mlekowego.

Co robić? Ulgę przynosi gorąca kąpiel i delikatny masaż mięśni, bo pobudzają krążenie i przyśpieszają usuwanie toksyn.

Najczęstsze kontuzje: przeciążony Achilles

Ścięgno Achillesa jest niezwykle delikatne. Do jego uszkodzenia dochodzi, gdy bez rozgrzewki zbyt intensywnie poćwiczymy lub wybierzemy się na forsowny spacer. Przeciążenie ścięgna manifestuje się silnym bólem i obrzękiem w okolicy kostki lub nieco nad nią, na łydce.

Co robić? Kontuzję łagodzi zimny okład. Po 2-3 dniach można na bolesne miejsce przykładać ciepłe okłady lub smarować je maściami przeciwzapalnymi. Nogę należy unieruchomić elastyczną opaską i nie forsować jej. Gdy ból się nasila lub ograniczone jest poruszanie stopą, konieczna będzie pomoc lekarza, a czasem nawet zabieg.

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz