Konikotomia - wskazania, przeciwwskazania, powikłania

Konikotomia, krikotyroidotomia przezskórna, krikotyreotomia, jest to sposób udrożnienia dróg oddechowych za pomocą nacięcia więzadła pierścienno-tarczowego. Stosowana w stanach nagłych, pozwala udrożnić drogi oddechowe i uratować życie pacjenta. Jakie są przeciwwskazania do wykonania tego zabiegu? Czy mogą wystąpić powikłania po konikotomii?

Spis treści

1. Konikotomia - wskazania
2. Konikotomia - przeciwwskazania
3. Konikotomia - powikłania
4. Konikotomia - przygotowanie
5. Konikotomia chirurgiczna - procedura
6. Konikotomia chirurgiczna a tracheotomia
7. Konikotomia chirurgiczna a konikopunkcja (konikotomia igłowa)

Konikotomia (łac. conicotomia) lub inaczej krikotyreotomia to inwazyjna metoda udrażniania dróg oddechowych. Stosuje się ją najczęściej u ofiar wypadków i osób, u których mniej radykalne metody zawodzą, a do blokady dróg oddechowych doszło na wysokości lub powyżej szpary głośni.

Konikotomia - wskazania

Konikotomię wykonuje się, kiedy nie ma możliwości udrożnienia dróg oddechowych innymi metodami, między innymi zaintubowania pacjenta dotchawiczo. Główne wskazania do konikotomii to:

• nagła niedrożność na poziomie krtani lub powyżej
• brak możliwości intubacji z uwagi na kurcz głośni
• wady twarzoczaszki: zespół Pierre'a Robina, zespół Treachera Collinsa
• wady kręgosłupa szyjnego: zespół Downa, zespół Klippla i Feila, zespół Goldenhara, kręcz szyi
• ciało obce w drogach oddechowych, którego nie można usunąć, na przykład fragment pokarmu
• uraz twarzowo-szczękowy
• wstrząs anafilaktyczny, wskutek której dochodzi do obrzęku

Konikotomia - przeciwwskazania

Najważniejszym przeciwwskazaniem do konikotomii jest możliwość wykonania intubacji dotchawiczej. Zabieg ten jest mniej inwazyjny dla pacjenta. Używa się plastikowej rurki wprowadzanej przez usta, udrożniającej drogi oddechowe za pomocą laryngoskopu.

Kolejnym przeciwwskazaniem jest nieznalezienie więzadła pierścienno-tarczowego, które należy przeciąć podczas wykonywania konikotomii. Zanim dojdzie do naruszenia ciągłości tkanek, osoba wykonująca konikotomię, musi mieć pewność, że przecina więzadło.

Konikotomia - powikłania

• krwotok - spowodowany nakłuciem naczynia
• odma: odma podskórna, odma śródpiersiowa, odma opłucnowa, odma osierdziowa
• uszkodzenie ściany przełyku
• zakażenie

Konikotomia - przygotowanie

Pacjent powinien leżeć na plecach, z odgiętą głową, aby dostęp do struktur szyi był jak najłatwiejszy. Należy ułożyć pod barkami wałek lub poduszkę, głowa i szyja musi znajdować się w środkowej linii ciała. Sprzęt niezbędny do przeprowadzenia konikotomii to:

• kaniula dożylna
• strzykawka
• łącznik do rurki dotchawiczej
• worek samorozprężalny służący do mechanicznego wspierania wentlacji

W przypadku konikotomii chirurgicznej niezbędny jest również skalpel, pens, rurka do konikotomii.

Konikotomia chirurgiczna - procedura

Po odpowiednim ułożeniu pacjenta, asystent podaje tlen poprzez wąsy tlenowe bądź maskę tlenową. Przeprowadzający zabieg ustawia się po lewej stronie chorego, jeśli jest on praworęczny, odwrotnie w przypadku osób leworęcznych. Jeśli błona tarczowo-pierścienna jest wyczuwalna:

• przeprowadzający zabieg stabilizuje krtań i wykonuje poprzeczne nacięcie
• wprowadza prowadnicę na głębokość około 10 cm, następnie posmarowaną żelem rurkę
• wypełnia mankiet rurki i prowadzić wentylację podczas intubacji

Jeśli błona tarczowo-pierścienna jest niewyczuwalna:

• przy dostępności USG ocenia naczynia i linię pośrodkową szyi
• napina skórę szyi lewą ręką i wykonuje nacięcie skóry
• wypreparowuje, stabilizuje krtań, lokalizuje więzadło

Konikotomia chirurgiczna a tracheotomia

Tracheotomia, tak samo jak konikotomia, służy udrożnieniu dróg oddechowych. Różnica polega na miejscu wprowadzania rurki - w przypadku tracheotomii jest to tchawica.

Konikotomia chirurgiczna a konikopunkcja (konikotomia igłowa)

Podczas konikopunkcji należy zlokalizować więzadło pierścienno-tarczowe w wykonanym nacięciu. Następnie więzadło pierścienno-tarczowe nakłuwa się igłą. Nakłucie wykonuje się pod niewielkim kątem w kierunku doogonowym.

Następnie należy zaaspirować powietrze, w celu potwierdzenia umieszczenia kaniuli w świetle tchawicy.

Obecnie preferuje się nacięcie skalpelem (konikotomię), gdyż umożliwia to wentylację niższym ciśnieniem, co zmniejsza ryzyko barotraumy.

Dodatkowo kaniule stosowane podcza konikopunkcji, mogą okazać się nieskuteczne u pacjentów z urazami klatki piersiowej i zaginać się.

O autorze

Natalia Młyńska

Studentka kierunku lekarskiego na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi. Jej największą pasją jest medycyna. Uwielbia też sport, głównie bieganie i taniec. Chciałaby swoich przyszłych pacjentów leczyć tak, aby widzieć w nich człowieka, nie tylko chorobę.

Przeczytaj więcej artykułów tej autorki

Natalia Młyńska