Jak zatamować krwawienie? Pierwsza pomoc w przypadku krwotoku

Weryfikacja

Autor: lek. Patryk Jasielski

Z powstaniem rany wiąże się uszkodzenie naczyń krwionośnych i wypływ krwi, który w zależności od rozmiaru uszkodzenia, przyjmuję formę krwawienia lub krwotoku. Ważne jest odpowiednio wczesne wdrożenie właściwego postępowania, tak by utrata krwi nie była zbyt duża. Dowiedz się, jak zatamować krwawienie i krwotok.

Spis treści

1. Pomagając zadbaj o swoje bezpeczeństwo
2. Jak zatamować krwawienie?

Rany i skaleczenia to częste urazy których w ciągu życia każdy człowiek doznaje wielokrotnie. Ich powstawanie związane jest z wieloma sytuacjami, takimi jak praca, uprawianie sportu ale także gotowanie czy majsterkowanie. 

W zależności od nasilenia upływu krwi wyróżnia się krwawienie, które jest mniej zaostrzone i pochodzi z uszkodzenia mniejszych naczyń oraz krwotok, czyli bardziej nasilona utrata krwi, w przypadku przerwania ściany większej żyły lub tętnicy.

Sposób postępowania jest więc zależny od tego, z jak poważnym urazem ma się do czynienia. W niewielkim krwawieniu (np. po skaleczeniu palca nożem kuchennym) zwykle wystarczy zaopatrzenie zranienia w domu.

Jednak większy krwotok wymagać może specjalistycznego postępowania (zszycia uszkodzonego naczynia i skóry) i hospitalizacji. Poniżej opisano kolejne kroki, jakie należy podjąć w ramach pierwszej pomocy przy krwawieniu i krwotoku.

Pomagając zadbaj o swoje bezpeczeństwo

Z krwawieniem można mieć styczność w różnych sytuacjach, np. w domu, ale także na drodze po wypadku samochodowym czy w lesie.

Przed podjęciem się udzielania pomocy poszkodowanemu, należy najpierw upewnić się, że samemu jest się bezpiecznym. Jeżeli nie ma pewności, że nic udzielającemu pomocy nie zagraża, powinno odstąpić się od pomocy i poczekać na przyjazd specjalistycznych służb.

Należy także pamiętać, że krew jest potencjalnie materiałem zakaźnym, z którym przenoszą się różne choroby, m.in. wirus HIV czy wirusowe zapalenie wątroby typu B i wirusowe zapalenie wątroby typu C.

Dlatego w miarę możliwości przed rozpoczęciem udzielania pomocy, powinno założyć się rękawiczki jednorazowe, a przy ich braku inny materiał ochronny, np. woreczki foliowe.

Jak zatamować krwawienie?

W przypadku krwawienia ważne jest odpowiednie oczyszczenie (z brudu, ziemi, piasku) i zdezynfekowanie rany przy użyciu środka antyseptycznego.

Jeżeli rana jest zabrudzona, miała kontakt z ziemią (np. powstała podczas pracy w ogrodzie) to istnieje ryzyko zakażenia tężcem. Wówczas należy udać się do lekarza i on zdecyduje, w zależności od terminu ostatniego szczepienia na tężec, o podaniu antytoksyny tężcowej i szczepionki.

Aby zatamować niewielkie krwawienie, wystarczy użycie drobnego opatrunku – plastra, gazika czy bandażu. W większych ranach niezbędne jest założenie jałowej gazy czy bandażu. Przy ich braku można użyć ubrań (np. zwiniętych skarpet, koszulki).

Takie rany mogą wymagać późniejszego zeszycia. W dalszej kolejności należy uciskać miejsce krwawienia, a jeżeli to nie pomaga, dokładać kolejne warstwy opatrunku. Należy pamiętać o kilku zasadach:

• Przy silnym krwotoku (np. po urazie tętnicy) niezbędny jest silny ucisk krwawiącego miejsca czterema palcami.
• Jeżeli rana mocno krwawi, to oprócz gazika można nałożyć elastyczną podkładkę, wykonana z drugiego opatrunku, złożonej gazy lub bandaża. Całość opatrunku umocowuje się ciasno zwojami bandaża.
• Przy zakładaniu opatrunku uciskowego, nie zaleca się używania sznurka, kabla czy liny, gdyż mogą one za mocno zacisnąć kończynę, co doprowadza do zastoju krwi i jeszcze większego krwotoku, ale także niedokrwienia kończyny.

Opatrunku uciskowego nie powinno się zakładać na:

• złamania otwarte,
• przy ranach głowy,
• na rany, w których utkwiły ciała obce.

Jeżeli rana jest duża, występuję krwotok, poszkodowany stracił dużo krwi to wówczas należy niezwłocznie wezwać karetkę. Bez odpowiedniego sprzętu lub wykonania operacji niektórych krwawień nie da się właściwie zaopatrzyć.

lek. Patryk Jasielski