15 urlopowych plag czyli jak nie zepsuć sobie wakacji

Wakacje to czas beztroski, kiedy chcemy korzystać ze słońca, wolnego czasu i relaksu. Nie myślimy o problemach, dopóki te się nie pojawią. Jak szybko uporać się z dolegliwościami, które mogą popsuć nam humor na letnim wyjeździe?

Spis treści

1. Choroba lokomocyjna czyli nudności w podróży
2. Strzeż się zakrzepów
3. Intymne problemy na wakacjach
4. Zapalenie pęcherza w lecie
5. Nadmiar słońca: oparzenie słoneczne, przegrzanie i udar słoneczny
6. Kleszcze trzeba szybko usuwać
7. Wszy nie tylko na koloniach
8. Bolesne odciski i pęcherze
9. Swędzące ukąszenia komarów
10. Biegunka
11. Infekcje wirusowe
12. Otarcia naskórka, skaleczenia
13. Skręcenie kostki
14. Użądlenie przez pszczołę
15. Stłuczenia

Letni wypoczynek nie zawsze przebiega bez komplikacji. Zdarza się, że zakłócają go przykre dolegliwości: zatrucie pokarmowe, otarcia i pęcherze czy swędzące ukąszenia owadów, infekcje czy skutki nadmiaru słońca. Jak sobie z nimi szybko poradzić, by nie zepsuły wakacyjnego nastroju?

Choroba lokomocyjna czyli nudności w podróży

Choroba lokomocyjna występuje głównie u dzieci, ale zdarza się również u dorosłych. Jak zminimalizować ryzyko pojawienia się przykrych sensacji? Przed podróżą zjedz coś lekkiego, nie przejadaj się, ale nie jedź na czczo. Dobrym środkiem na nudności jest imbir, dlatego warto wypić herbatkę imbirową czy ssać imbirowe cukierki. Możesz zażyć dostępny bez recepty lek na chorobę lokomocyjną lub użyć opaski akupresurowej. Podczas jazdy samochodem nie patrz na poruszające się obiekty, tylko na horyzont. Staraj się zająć rozmową albo słuchaniem muzyki. Przyjmij pozycję półleżącą z podparciem pod głowę. Jeśli mdłości pojawią się, przyłóż coś chłodnego do czoła i karku i zamknij oczy. Jeśli możesz, zatrzymaj się i wysiądź, zrób kilkanaście głębokich wdechów, albo chociaż otwórz okno.

Strzeż się zakrzepów

Zakrzepica to bardzo niebezpieczna choroba, a niestety, długie siedzenie podczas podróży utrudnia dopływ krwi do serca, co może przyczynić się do powstania zakrzepu. Może on się wchłonąć, nie dając negatywnych skutków, ale może też zatkać naczynie, powodując zator tętnicy płucnej. Niepokojące objawy rozwijającej się zakrzepicy to: ból i obrzęk łydki, ciepła i zaczerwieniona skóra, gorączka. Jeśli się pojawią, jak najszybciej zgłoś się do lekarza. Aby zminimalizować ryzyko zakrzepicy, dużo pij w trakcie podróży (ale nie alkoholu!), staraj się ruszać nogami, nie zakładaj nogi na nogę, zdejmij buty. W dniu wyjazdu nie zażywaj środków nasennych i uspokajających i załóż luźne ubrania. Zator tętnicy płucnej zdarza się rzadko, ale może skończyć się nawet śmiercią, dlatego nie lekceważ jego objawów: duszności, gorączki i kaszlu, utraty przytomności, zaburzeń równowagi, kłującego bólu w klatce piersiowej.

Intymne problemy na wakacjach

O intymne infekcje w lecie bardzo łatwo. Jeśli poczujesz pierwsze objawy infekcji pochwy (swędzenie i pieczenie miejsc intymnych, ból przy stosunku lub oddawaniu moczu, zmienioną konsystencję czy zapach wydzieliny z pochwy), sięgnij po dopochwowy probiotyk, dostępny w aptece bez recepty, i stosuj go zgodnie z informacją producenta.Noś bawełniane majtki zamiast stringów czy fig z włókien sztucznych. Często – co kilka godzin – zmieniaj wkładki. Okolice intymne myj bezzapachowym, łagodnym żelem, a gdy nie masz dostępu do wody, użyj chusteczek do higieny intymnej lub dla niemowląt. Zrezygnuj ze współżycia. Jeśli po kilku dniach dolegliwości nie mijają, zgłoś się go ginekologa.

Zapalenie pęcherza w lecie

Zapalenie pęcherza zdarza się również w lecie. Gdy tylko zauważysz charakterystyczne objawy – ból i pieczenie przy oddawaniu moczu, ciągłe parcie na mocz i oddawanie tylko kilku kropli, ból podbrzusza i podwyższenie temperatury ciała – działaj! Pij 2-3 litry płynów dziennie, głównie wody, może być z dodatkiem soku z cytryny, a także soki z owoców bogatych w witaminę C, która utrudnia bakteriom rozmnażanie się (żurawina, czarna porzeczka, granat). Zadbaj też o dostarczanie tej witaminy z dietą (bogate w nią są: natka pietruszki, szczypiorek, papryka, truskawki, kiwi). Unikaj kawy, alkoholu, czarnej herbaty, ostrych przypraw – podrażniają pęcherz. Jeśli dokucza ci ból brzucha, sięgnij po środek przeciwbólowy dostępny bez recepty. Nie wstrzymuj moczu. Pij 3 razy dziennie napary z ziół (skrzyp polny, brzoza, nawłoć): łyżkę ziół parz pod przykryciem 15 minut.

Nadmiar słońca: oparzenie słoneczne, przegrzanie i udar słoneczny

Oparzenie słoneczne może zdarzyć się mimo zachowania środków ostrożności. Od razu zacznij schładzać poparzone przez słońce miejsce, przykładając np. torebki z lodem owinięte ręcznikiem (nie używaj kostek lodu bezpośrednio na skórę). Posmaruj skórę lekkim nawilżającym kremem lub balsamem. Unikaj długiego moczenia poparzonej skóry – to osłabi jej mechanizm naprawczy. Nie smaruj skóry tłustymi maściami ani kremami (zwłaszcza masłem) – to utrzyma ciepło w skórze, powiększając szkodę. Jeśli poparzenie jest znaczne, możesz zażyć lek przeciwzapalny (np. ibuprofen). Jeśli pojawi się silny ból, gorączka lub dreszcze, poradź się lekarza.

Przegrzanie organizmu objawia się osłabieniem i spowolnieniem tętna. Skóra blednie i robi się wilgotna, mogą pojawić się nudności. Nie należy gwałtownie schładzać organizmu, wystarczy przewiewny cień i dużo chłodnej wody, najlepiej z odrobiną soli.

Udar słoneczny pojawia się, gdy zbyt długo przebywamy na słońcu, co powoduje nadmierne przekrwienie opon mózgowych i mózgu, zaburzenia w pracy ośrodka termoregulacji oraz odwodnienie. Objawy udaru mogą mieć różne nasilenie, w skrajnych przypadkach może dojść do utraty przytomności. Chory powinien jak najszybciej znaleźć się w ciemnym, chłodnym miejscu (nie należy gwałtownie schładzać ciała!), i dużo pić, ale małymi porcjami. Jeśli objawy udaru nie mijają, konieczne jest wezwanie lekarza.

Kleszcze trzeba szybko usuwać

Jeśli zauważysz że kleszcz wbił się w skórę, jak najszybciej go usuń. Zrób to przy pomocy pęsety lub specjalnego urządzenia (do kupienia w aptece), chwytając jak najbliżej skóry, by objąć także główkę. Wyciągnij kleszcza zdecydowanym ruchem, nie wykręcając. Nie uciskaj kleszcza ani nie smaruj go masłem czy olejem. Miejsce po ugryzieniu zdezynfekuj. Jeśli masz kłopoty z usunięciem kleszcza, zgłoś się do najbliższego punktu medycznego po pomoc. Konsultacji z lekarzem wymagają objawy przypominające grypę po tygodniu lub dwóch po ugryzieniu przez kleszcza, rumień, a także inne niepokojące objawy występujące nawet kilka tygodni po tym zdarzeniu.

Wszy nie tylko na koloniach

Najczęściej zarażają się nimi dzieci na koloniach, ale nie tylko, bo wszy mogą przetrwać bez żywiciela (na pościeli, dywanach, meblach) 48 godzin. Swędzenie skóry głowy i czerwone plamki jak po ugryzieniu przez komara to sygnały zakażenia wszawicą. Jeśli się pojawią, trzeba przejrzeć głowę. Wszy są przezroczyste, wielkości ziaren sezamu, a ich jaja białe i przypominają łupież. Jeśli je zauważysz, działaj od razu. Kup w aptece preparat zwalczający wszy (w postaci płynu, pianki lub szamponu) i użyj go zgodnie z instrukcją podaną przez producenta. Po zabiegu dokładnie wyczesz martwe insekty, a ich jaja ściągaj z włosów ręcznie, ponieważ mocno przywierają do włosów. Po tygodniu powtórz zabieg, a następnie przez 10 dni codziennie przeczesuj włosy gęstym grzebieniem, sprawdzając, czy nie ma nawrotu.

Bolesne odciski i pęcherze

Upalne dni wypełnione zwiedzaniem mogą skończyć się bolesnymi odciskami. Odciski to skupiska  stwardniałego naskórka na stopach, powstałe w reakcji skóry na nadmierny nacisk lub tarcie. Jeśli podczas wyjazdu zamierzasz dużo chodzić, warto do walizki spakować maść, płyn lub plastry na odciski. Taki preparat zawiera kwas salicylowy, który w kilka dni zmiękcza zrogowaciały naskórek i sprawia, że odcisk łatwo można usunąć (lub odchodzi sam). Plastry dodatkowo zmniejszają nacisk. Ulgę przyniosą też poduszeczki ochronne na odciski, dzięki którym zmiana nie będzie się powiększać.

Pęcherze na stopach czy bąble na rękach wystarczy tylko ochronić plastrem z opatrunkiem, aby zmniejszyć tarcie. Nie należy ich przekłuwać, bo wówczas wnikną do ich wnętrza bakterie. Jeśli jednak pęcherz pękł, co często się zdarza, trzeba przed założeniem opatrunku go zdezynfekować. Uwaga – nie zdzieraj pokrywającej go skóry, ponieważ ogranicza dostęp drobnoustrojów do znajdującej się pod nią tkanki.

Swędzące ukąszenia komarów

Komary mogą zepsuć najlepsze wakacje. Oprócz tradycyjnych środków odstraszających owady – repelentów – warto sięgnąć po naturalne olejki eteryczne: eukaliptusowy, lawendowy, z mięty pieprzowej lub fenkułu włoskiego. Kilka kropli olejku możesz dodać do balsamu do ciała lub oleju bazowego. Warto też przygotować sprej odstraszający owady na bazie olejków, który rozpylisz w powietrzu. Miejsca pogryzione przez owady zdezynfekuj. Ulgę przyniesie posmarowanie ich sokiem z cytryny lub aloesu, przyłożenie roztartych liści bazylii lub natki. Jeśli wybierasz się w okolicę, która jest rajem dla komarów, zaopatrz się w specjalną maść lub żel łagodzący swędzenie i zmniejszający obrzęk.

Biegunka

Biegunka może dokuczać ci z powodu zmiany wody, egzotycznego menu albo - najczęściej - jest spowodowana przez zatrucie pokarmowe. Dużo pij, aby zapobiec odwodnieniu. Unikaj napojów odwadniających (kawa, czarna herbata, cola). Stosuj lekkostrawną dietę (jedz zupę marchwiową, ryż, budyń). Posiłki powinny być małe, ale częste (nawet 7 dziennie). Jeśli biegunka nie mija w ciągu 1-2 dni, źle się czujesz lub stolec zawiera krew bądź śluz, idź do lekarza. Nie stosuj leków zapierających lub zwalniających perystaltykę jelit bez konsultacji z lekarzem, ponieważ jeśli przyczyną dolegliwości jest zatrucie, opóźnisz wydalenie toksyn z organizmu. Możesz zastosować węgiel, który wiąże toksyny w jelitach.

Infekcje wirusowe

Opryszczka czy kurzajki lubią lato. Za uaktywnienie się wirusa opryszczki (Herpes simplex) odpowiedzialne są słońce i kąpiele w zimnej wodzie. Lato sprzyja także kurzajkom. Otarcia naskórka, zranienia ułatwiają zakażenie się wirusem brodawczaka ludzkiego, którego efektem jest tworzenie się na skórze brodawek, zwanych kurzajkami. Mają niestety tendencję do rozsiewania się, dlatego nie zwlekaj z ich leczeniem. Szybką i skuteczną metodą zalecaną przez dermatologów jest wymrażanie. Innym sposobem leczenia kurzajek jest terapia kwasowa, w tym przypadku najbardziej skuteczny jest kwas trójchlorooctowy.

Otarcia naskórka, skaleczenia

Trzeba je oczyścić wodą, a następnie zdezynfekować wodą utlenioną, płynem antyseptycznym. Do odkażania nie należy używać spirytusu salicylowego, bo spowalnia gojenie. Potem ranki ochraniamy plastrem z opatrunkiem. Jeśli mocno krwawią, najpierw uciskaj je jałowym gazikiem. Możesz też użyć środków w spreju, które skaleczenia, otarcia naskórka dezynfekują i pokrywają opatrunkiem żelowym przyśpieszającym gojenie. Głębsza lub rozleglejsza rana, obficie krwawiąca, wymaga fachowej pomocy. Jeśli tkwi w niej np. kawałek szkła, nie wyjmuj go samodzielnie - zabezpiecz tylko ranę jałowym opatrunkiem i jedź do lekarza.

Skręcenie kostki

Nie zawsze z takim urazem trzeba zgłaszać się do ortopedy. Zależy to od jego stopnia. Jeśli jest to tylko lekkie naciągnięcie torebki i więzadeł, wizyta u lekarza nie jest potrzebna. Przy takiej kontuzji ból jest niewielki, nieznacznie tylko przeszkadza w chodzeniu, nieduży obrzęk szybko ustępuje, a krwiaka w ogóle nie ma. Dolegliwości złagodzi przykładanie zimnych kompresów (w pierwszej dobie po urazie), smarowanie żelem o działaniu przeciwobrzękowym i przeciwbólowym, ograniczenie chodzenia i usztywnienie kostki opaską lub bandażem elastycznym.

Użądlenie przez pszczołę

Wywołuje miejscową reakcję zapalną: zaczerwienienie, pieczenie, ból, obrzęk. Jeśli zaatakowała cię pszczoła, najpierw trzeba wyjąć żądło (tylko ona je zostawia), podważając je tuż przy skórze, np. nożem lub paznokciem. Potem przykładaj zimne okłady, przekrojoną cebulę albo smaruj skórę maścią przeciwobrzękową, przeciwhistaminową. W przypadku użądlenia w jamie ustnej lub gardle, należy ssać kostki lodu, położyć zimny okład na szyję i natychmiast szukać pomocy lekarza, ponieważ obrzęk gardła może uniemożliwić oddychanie. Uwaga, nawet pojedyncze użądlenie, np. w rękę, może być niebezpieczne. Gdy więc się pojawią zaburzenia oddychania, spadek ciśnienia tętniczego, obrzęk, trzeba wezwać pogotowie.

Stłuczenia

Wskutek silnego uderzenia dochodzi do uszkodzenia tkanek miękkich, czego objawami są ból, obrzęk i krwiak. Aby je zminimalizować, jak najszybciej po urazie przykładaj na ok. 20 minut zimne kompresy (lód albo np. puszka z napojem wyjęta z lodówki). Można też stłuczone miejsce spryskiwać sprejem chłodzącym kilka razy dziennie. Zimno zmniejsza ból i powstrzymuje narastanie obrzęku i krwiaka. Po 24 godzinach stosuj ciepłe kompresy, które przyśpieszają wchłonięcie się wylanej krwi i gojenie tkanek, żele o działaniu przeciwbólowym i przeciwobrzękowym.

miesięcznik "Zdrowie"