ZROSTY POOPERACYJNE. Najczęstsze przyczyny powstawania zrostów po operacji

Jakie są przyczyny powstawania zrostów pooperacyjnych? Kiedy musimy poddać się operacji, rzadko pytamy o powikłania po zabiegu. Bardziej interesuje nas doświadczenie chirurga i zakres operacji. Tymczasem, każdy zabieg chirurgiczny kończy się powstaniem zrostów, powikłania, które jest lekceważone i przez pacjentów, i przez lekarzy.

Pooperacyjne zrosty występują nawet u 93 proc. operowanych pacjentów, w tym u 60-90 proc. kobiet poddanych operacjom i zabiegom ginekologicznym. Eksperci uważają, ze zrosty są obecnie najpowszechniejszym powikłaniem po otwartych lub laparoskopowych operacjach w obrębie brzucha i miednicy mniejszej.

Zrosty pooperacyjne to inaczej nieprawidłowe blizny

Zrosty są wynikiem nieprawidłowego, chociaż naturalnego, łączenia się tkanek, między którymi powstają włókniste zbliznowacenia. W trakcie każdego zabiegu chirurgicznego, niezależnie od jego rozległości, dochodzi do naruszenia ciągłosci tkanek, które fachowo nazywa się urazem chirurgicznym. W procesie gojenia się rany tworzy się blizna i to uznawane jest za zjawisko prawidłowe. Ale gdy tkanki zrastają się w nieprawidłowy sposób, tworzą się zrosty. Pierwsze powstają już 3 godziny po zakończeniu operacji.

miesięcznik "Zdrowie"

Powikłania choroby zrostowej

Choć nie zawsze dają konkretne dolegliwości, to dokuczliwym objawem zrostów są najczęściej tępe bóle w podbrzuszu i środku brzucha, bolesne wzdęcia, zaparcia, uczucie silnego rozpierania. Najpoważniejszym powikłaniem choroby zrostowej, bo tak specjaliści określają istnienie zrostów pooperacyjnych, jest niedrożność jelit – zwłaszcza jelita cienkiego.

W większości takich przypadków konieczna jest ponowna operacja i tzw. uwolnienie zrostów. Niestety, jest ona obarczona wysokim (6-8 proc.) ryzykiem zgonu lub istotnym zwężeniem światła jelita. U kobiet przykrym objawem istnienia zrostów mogą być bolesne miesiączki oraz ból w trakcie stosunku płciowego (dotyczy to 15-20 proc. kobiet). Konsekwencją zaś są zaburzenia płodności. Dzieje się tak, ponieważ pasmowate zrosty istniejące pomiędzy jajnikami i jajowodami zmieniają anatomiczną budowę narządów miednicy mniejszej.

To zaś może zaburzać przebieg owulacji, wychwytywanie komórki jajowej oraz jej przemieszczanie się przez jajowody. Mówi się wtedy o niepłodności mechanicznej.

Operacje powodujące powstawanie zrostów

Mniejsze lub większe zrosty powstają po każdej interwencji chirurgicznej, nawet po zwykłym pobraniu krwi czy biopsji. Ale zrosty mające wpływ na nasze samopoczucie i stan zdrowia częściej tworzą się po otwartych zabiegach operacyjnych w obrębie jamy brzusznej oraz po zabiegach laparotomijnych, a rzadziej po laparoskopowych – tu dochodzi do mniejszego uszkodzenia tkanek, bo większa jest precyzja operacji.

Wśród operacji, które szczególnie sprzyjają powstawaniu dużych zrostów wymienia się: usunięcie torbieli jajnika, ciąży pozamacicznej, mięśniaków macicy, endometriozy (ta operacja daje największy odsetek powstawania zrostów), ale także cięcie cesarskie oraz zabiegi histeroskopowe, które sprzyjają zrostom w jamie macicy.

Z doświadczeń krajów, w których poważnie traktuje się problem zrostów pooperacyjnych wynika, że dokuczliwe dla pacjenta objawy mogą pojawić się nawet po 10 latach od chwili wykonania zabiegu.

Anna Jarosz

Konsultacja: dr n. med. Jacek Tulimowski