Zaparcia to problem, który często lekceważymy. Czemu lepiej tego nie robić?

Powtarzające się zaparcia to problem, którego nie należy lekceważyć. Ale regularne stosowanie środków przeczyszczających, bez zmiany diety i trybu życia, jest drogą donikąd. Z zaparciami trzeba radzić sobie inaczej. Sprawdź, jak?

Kiedy można mówić, że ma się zaparcia? Za normę uznaje się wypróżnienia od 2 razy dziennie do 5–7 razy w tygodniu. Kilkudniowe odstępstwo nie jest powodem do niepokoju. Dopiero gdy w ciągu tygodnia wypróżnienie następuje rzadziej niż 3 razy, mówimy o zaparciu. Pojawia się ono, bo słabe skurcze mięśni w okrężnicy spowalniają przesuwanie się stolca, gdy zbliża się on do odbytnicy. Zaparciu zwykle towarzyszy ból brzucha i wzdęcia.

Spis treści

1. Zaparcia - przyczyną zbyt leniwe jelito
2. Zaparcia - częściej dotykają kobiet niż mężczyzn
3. Zaparcia - przyczyny
4. Zaparcia - jak zapobiegać?
5. Zaparcia - leczenie

Zaparcia - przyczyną zbyt leniwe jelito

Pasaż jelitowy to czas, jaki jest potrzebny, aby zjedzony pokarm przemieścił się przez cały przewód pokarmowy. U dorosłej zdrowej osoby zwykle trwa to mniej niż 72 godziny, chociaż nie ma idealnego czasu trawienia jedzenia. To cecha indywidualna, która często nie ma związku z dietą.

Lekarze zajmujący się tym zagadnieniem zauważyli, że pasaż jelitowy u kobiet jest dłuższy niż u mężczyzn i z wiekiem jeszcze się wydłuża.

Jeżeli między jednym a drugim wypróżnieniem upływa nie więcej niż 72 godziny, wszystko jest w normie. Gdy czas się wydłuża, można mówić o spowolnionym pasażu jelitowym, który jest uznawany za patologię.

Czytaj też: Syndrom leniwego jelita: przyczyny, objawy, leczenie

Zaparcia - częściej dotykają kobiet niż mężczyzn

Kłopoty z regularnym wypróżnianiem ma co 2. kobieta i co 4. mężczyzna. Niektórzy dopatrują się w tym poważnych schorzeń, ale zwykle sami jesteśmy sobie winni.

Nie każde zaparcie musi być powodem do niepokoju. Jeżeli jest związane z podróżą, dużym stresem, zmianą diety lub wody i trwa kilka dni, nie ma się czym martwić. Prawdziwy kłopot pojawia się, gdy wypróżnienia nie ma przez kilka tygodni.

Zaparcia - przyczyny

Najczęściej źródłem kłopotów jest nieregularne i nieprawidłowe odżywianie, zbyt mała ilość wody w pożywieniu, brak ruchu, powstrzymywanie się od wypróżnienia oraz zbyt częste stosowanie leków rozluźniających.

W zależności od przyczyny problemy z wypróżnieniem dzielimy na:

• zaparcia nawykowe – ich przyczyna tkwi w naszej psychice, nieregularnym trybie życia, codziennym porannym pośpiechu lub niechęci do korzystania z publicznych toalet;

• zaparcia czynnościowe, które są spowodowane zaburzeniami funkcji jelit. Nie jest to niebezpieczne schorzenie, ale istotnie utrudnia życie. Przyczyną jest zła dieta lub regularne przyjmowanie leków, np. silnych środków przeciwbólowych, nasercowych i stosowanych w chorobach nerek;

• zaparcia spowodowane chorobami przewodu pokarmowego lub anomaliami w jego budowie – często towarzyszą schorzeniom neurologicznym, niedoczynności tarczycy, chorobom przemiany materii oraz mięśni.

Zaparcia - jak zapobiegać?

1. Ureguluj czas wypróżnień. Rozleniwione jelita możesz zachęcić do pracy, stosując łagodne środki przeczyszczające.
2. Zmień nawyki żywieniowe. Jedz chleb pełnoziarnisty, więcej warzyw, owoców, kasz, pij kefir i jogurty zawierające żywe kultury bakterii. Unikaj czekolady, kakao, słodyczy, jajek, białego ryżu oraz dużych porcji ziemniaków.
3. Więcej pij. Każdego dnia przynajmniej 1,5–2 litry płynów, przede wszystkim niegazowanej wody mineralnej.
4. Jedz o stałych porach. Najlepiej 4–5 razy dziennie, ale niewielkie porcje. Jedz wolno, aby nie połykać powietrza.
5. Zadbaj o ruch. Znajdź czas na codzienny spacer lub gimnastykę, bo to poprawia pracę jelit.

Zaparcia - leczenie

Lekarze twierdzą, że wojnę z zaparciami najlepiej zaczynać od najprostszych, naturalnych środków pobudzających do intensywniejszej pracy jelita, takich jak

• suszone śliwki,
• rodzynki,
• daktyle,
• figi,
• nasiona lnu,
• słonecznika.

Są bezpieczne, ale...  długie stosowanie tych naturalnych środków może zaburzyć wchłanianie witamin, związków mineralnych, a także aminokwasów. Niecierpliwi sięgają po gotowe preparaty przeczyszczające.

Na początku są one bardzo skuteczne, ale ich długie stosowanie przyzwyczaja organizm do takiego wspomagania. Gdy stale się ich używa, organizm traci zdolność samodzielnego wypróżniania się. Jednak to nie koniec problemów.

Większość środków przeczyszczających zawiera substancje syntetyczne, które mogą niekorzystnie działać na przewód pokarmowy.

Kilka tabletek nie uczyni nam nic złego, ale nadużywanie takich środków może być przyczyną biegunki z przedawkowania, reakcji alergicznej, zaburzeń wchłaniania, a nawet zapalenia jelita grubego.

Zamiast środków przeczyszczających, można raz na jakiś czas sięgnąć po czopki ułatwiające wypróżnianie, które nie przechodzą przez przewód pokarmowy. Problem zaparć jest rozwiązywany w dolnym odcinku przewodu pokarmowego, w odbytnicy, dzięki czemu dochodzi do wypróżnienia fizjologicznego.

Czytaj też:

• Co mówi kupa? Kształt, kolor, wygląd, i zapach stolca a zdrowie
• DIETA BOGATORESZTKOWA nie tylko na zaparcia. Na czym polega dieta wysokobłonnikowa?
• Lewatywa nie tylko na zaparcia i skurcze jelit. Kiedy i w jakim celu wykonuje się lewatywę?
• Domowe sposoby na zaparcia nawykowe u dzieci i dorosłych
• Zaparcia w ciąży
• Zatwardzenie

Zobacz galerię 5 zdjęć

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz

Konsultacja: lek. med. Grzegorz Borstern