Zaburzenia trawienia: przyczyny i objawy

Zaburzenia trawienia objawiają się bólami żołądka, nudnościami, gnieceniem w dołku. Przyczyną może być np. niedostateczna produkcja soku żołądkowego lub sztuczne konserwanty w spożywanej żywności. Dowiedz się, dlaczego żołądek nie zawsze dobrze radzi sobie z trawieniem.

W żołądku odbywa się pierwszy etap trawienia. W tym procesie bierze udział kwas solny, który niszczy znajdujące się w pożywieniu drobnoustroje i uaktywnia pepsynogen – enzym zapoczątkowujący rozkład białek. Rozdrobniony, zmieszany z sokiem żołądkowym pokarm po około godzinie powinien opuścić żołądek.

Czas ten się wydłuża, gdy posiłek był zbyt obfity lub ciężko strawny, bo trudniej się poddaje obróbce przez kwas solny i pepsynogen. A im trudniej temu narządowi przygotować pożywienie do trawienia w dalszej części przewodu pokarmowego, tym gorsze samopoczucie.

Przyczyny zaburzenia trawienia: refluks, nieżyt żołądka, niestrawność, wrzody

Częściej dyskomfort, a nawet ból w nadbrzuszu występuje u osób z zaburzeniami procesu trawienia z powodu refluksu żółciowego lub bezkwaśnego nieżytu żołądka. W pierwszym przypadku następuje zarzucanie żółci z dwunastnicy do żołądka w następstwie np. usunięcia pęcherzyka żółciowego. Neutralizuje ona kwas solny, przy udziale którego odbywa się pierwszy etap trawienia białek. Pokarm więc dłużej zalega w żołądku. W drugim przypadku przyczyną tego zjawiska jest niedostateczna produkcja soku żołądkowego.

Przyczyn dolegliwości ze strony żołądka może być wiele, począwszy od zatruć pokarmowych, poprzez różne rodzaje nieżytów, chorobę wrzodową, po zmiany nowotworowe. 

Na ogół jednak powodem jest dyspepsja, czyli niestrawność. Spowodowana jest zwykle błędem dietetycznym: przejedzeniem, niewłaściwym doborem pokarmów, nieregularnymi posiłkami i nieprawidłowym sposobem ich przyrządzania. Przebiega bez powikłań, zmian organicznych w przewodzie pokarmowym, jest bowiem wyłącznie zaburzeniem czynnościowym górnego odcinka przewodu pokarmowego.

Objawy problemów z trawieniem Gdy dolegliwości są nasilone, ciągle powracają, trzeba wybrać się do lekarza. Trudno bowiem rozstrzygnąć bez poszerzonej diagnostyki, czy przyczyną bólu, nudności, uczucia przepełnienia są tylko błędy dietetyczne, czy choroba żołądka, dwunastnicy albo trzustki. Objawy mogą być takie same. Dlatego wyłącznie na ich podstawie nie odróżnimy dyspepsji wrzodopodobnej od choroby wrzodowej.

Mit o skórce z pomidora

Czasami żołądek reaguje na to, co zjemy, wymiotami i bólem. A że nic nie wskazuje, by doszło do zatrucia pokarmowego, mówimy, że cierpimy z powodu „przyklejenia się” skórki pomidora do ściany tego narządu. Takie wyjaśnienie należy między bajki włożyć, bo do jego błony śluzowej nic się nie przyklei!

Mogą ją natomiast podrażnić produkty roślinne bogate w surowy błonnik, dobroczynny dla jelit, ale niekoniecznie dla żołądka. Są wolniej trawione, dłużej zalegają w żołądku, fermentując. Nadmiar błonnika może u niektórych spowodować podrażnienie błony śluzowej.

Częściej jednak odpowiadają za to syntetyczne dodatki do żywności: konserwanty, barwniki, substancje spulchniające, poprawiające smak.

Ostrą reakcję żołądka mogą wywołać także potrawy za gorące, pikantne, alkohol, niesterydowe leki przeciwbólowe i przeciwzapalne.

Jak i co jeść, żeby żołądek nie bolał?

Odżywianie się byle jak i byle czym to najczęstszy grzech popełniany wobec żołądka, za który płacimy dolegliwościami gastrycznymi. Aby ich uniknąć, postarajmy się ograniczyć spożywanie żywności przetworzonej, potraw smażonych, ciężko strawnych.

Postawmy na jakość pokarmów, a nie ilość, unikajmy więc dań typu fast food. Jedzmy często, 4, 5 razy dziennie, ale mało, by nie zmuszać żołądka do wytężonej pracy. Nie śpieszmy się podczas posiłku, dokładnie gryźmy każdy kęs. Gdy jest dobrze przeżuty, żołądek lepiej sobie radzi z jego przetworzeniem.

Nie popijajmy posiłków zimnymi napojami. W żołądku panuje temperatura 37°C. Sprzyja ona wydzielaniu soku żołądkowego i trawieniu. Jej obniżenie przez zimne płyny spowalnia te procesy. Po obfitym i ciężkostrawnym posiłku najlepiej więc ugasić pragnienie gorącą czarną herbatą. Ciepło pobudza przewód pokarmowy do pracy, a zawarte w herbacianym naparze garbniki działają ochronnie na błonę śluzową żołądka. Możemy też napić się herbaty ziołowej, ułatwiającej proces trawienia, ale przy skłonności do zgagi unikajmy mięty.