Wirusowe zapalenie wątroby (WZW)

Wirusowe zapalenie wątroby (WZW) to zakażenia wywołujące choroby wątroby o ostrym przebiegu. WZW to prawdziwy cichy zabójca - objawy choroby nie dają o sobie znać przez długi czas. Wirusowe zapalenie wątroby (WZW) stanowi już ósmą przyczynę zgonów na świecie. Jakie są przyczyny i objawy wirusowego zapalenia wątroby? Jak można się zarazić? Jakie trzeba wykonać badania? Na czym polega leczenie?

Spis treści

1. Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A)
2. Wirusowe zapalenie wątroby typu A
3. Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B)
4. Wirus zapalenia wątroby typu B
5. Wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW C)
6. Nawet 95 proc. chorych Polaków nie jest świadomych zakażenia WZW C
7. Wirusowe zapalenie wątroby typu D (WZW D)
8. Wirusowe zapalenie wątroby typu E (WZW E)
9. Wirusowe zapalenie wątroby typu G (WZW G)

Wirusowe zapalenie wątroby (WZW) to grupa zakaźnych chorób zapalnych wątroby, która cechuje się uszkodzeniem wątroby, wywołanym przez wirusy hepatotropowe (wirusy zapalenia wątroby). Znanych jest kilka typów wirusów wywołujących różne postacie i objawy wirusowego zapalenia wątroby, najczęściej występuje:

• wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A), dawniej zwane nagminnym zapaleniem wątroby lub żółtaczką pokarmową
• wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B), dawniej określane jako żółtaczka wszczepienna
• wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW C), dawniej określane jako żółtaczka typu C
• wirusowe zapalenie wątroby typu D - chorobę powoduje wirus zapalenia wątroby typu D (HDV)
• wirusowe zapalenie wątroby typu E - chorobę powoduje wirus zapalenia wątroby typu E (HEV)
• wirusowe zapalenie wątroby typu G - chorobę powoduje wirus zapalenia wątroby typu G (HGV)

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A)

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A, błędnie żółtaczka pokarmowa) jest ostrą, zapalną  chorobą miąższu wątroby, wywołaną przez wirusa WZW typu A (HAV, hepatitis A virus).

Jak można się zarazić?

W ok. 95 proc. przypadków do zakażenia dochodzi drogą pokarmową (fekalno-oralną), poprzez spożycie:

• wody (także w formie kostek lodu) zakażonej
• żywności, np. umytych w zakażonej wodzie warzyw lub owoców lub ryb, owoców morza z wód zanieczyszczonych zakażonymi

Objawy zakażenia wirusowym zapaleniem wątroby typu A

W fazie zwiastunowej wystąpić  niecharakterystyczne dolegliwości przepowiadające w postaci:

• ogólnego złego samopoczucia
• zwykle niewysokiej gorączki
• bólów stawowo-mięśniowych
• brak apetytu
• nudności
• wymiotów
• zaburzeń węchowo-smakowych (typowa niechęć do nikotyny)

Faza ostra, cechująca się bardziej swoistymi dla chorób wątroby objawami w postaci:

• ściemnienia moczu
• bólu w prawym podżebrzu
• zażółcenia białkówek i powłok skórnych
• niekiedy odbarwienie stolca

Wyróżnia się jeszcze nietypowe postacie choroby: cholestatyczne i nawracające WZW A. W postaci cholestatycznej  przebieg choroby jest szczególnie długotrwały, a w obrazie klinicznym dominują cechy cholestazy (świąd skóry, długo utrzymująca się żółtaczka, acholia stolca, biochemiczne wykładniki zastoju żółci). Nawracające   WZW A cechuje się od dwóch do kilku epizodów żółtaczki lub bezobjawowego.

Leczenie

Typowa postać choroby ustępuje samoistnie w ciągu maksymalnie 6 miesięcy. Nie ma leku, który przyspieszyłby eliminację wirusa z organizmu.

Zapobieganie

Jedynym skutecznym sposobem zapobiegania WZW A jest szczepienie ochronne. Należy także dbać o higienę osobistą.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A

Prof. Alicja Wiercińska-Drapało z Kliniki Hepatologii i Nabytych Niedoborów Immunologicznych WUM na temat wirusowego zapalenia wątroby typu A.

Źródło: youtube.com/Żółty Tydzień

Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B)

Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B, błędnie żółtaczka wszczepienna) jest ostrą, zapalną chorobą miąższu wątroby, wywołaną przez wirusa WZW typu B (HAV, hepatitis B virus).

Jak można się zarazić?

Istnieją 3 drogi zakażenia HBV:

• pozajelitowa (głównie przez krew)
• płciowa
• okołoporodowa (z matki na dziecko w czasie porodu)

Wirus zapalenia wątroby typu B jest przenoszony tylko z człowieka na człowieka.

Objawy wirusowego zapalenie wątroby typu B

Objawy zwiastunowe ostrego zapalenia wątroby typu B nie są charakterystyczne i przypominają objawy grypy. Objawy zaawansowanej postaci choroby to żółtaczka - zażółcenie białek oczu oraz skóry (stan ten jest wynikiem podwyższonego poziomu bilirubiny we krwi), jasny, odbarwiony stolec, mocz o barwie piwa, ból w prawym podżebrzu, powiększenie wątroby oraz powiększenie śledziony.

Leczenie

Około 90 proc. pacjentów z zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu B udaje się wyleczyć. - Problemem pozostaje grupa 10 procent chorych, u których zakażenie przeradza się w chorobę przewlekłą. Chorobą wywoływaną przez onkogennego wirusa B jest rak pierwotny wątroby. Wirus HBV może też doprowadzić do marskości wątroby.

Zapobieganie

Jedynym skutecznym sposobem zapobiegania WZW B jest szczepienie ochronne.

Wirus zapalenia wątroby typu B

Wirusowe zapalenie wątroby typu B to jedna z najczęstszych chorób zakaźnych na świecie. Mówi się o niej "cichy zabójca", bo występuje bezobjawowo i najczęściej dowiadujemy się o niej przez przypadek. Lekarze zachęcają, żeby szczepić się przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.

Wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW C)

Wirusowe zapalenie wątroby typu C jest chorobą zakaźna wywołaną przez wirus Hepatitis C Virus, w skrócie HCV. Wykryto go niedawno – w 1989 r. Występuje w 6 odmianach, zwanych genotypami. Na świecie, podobnie zresztą jak w Polsce, dominują zakażenia genotypem 1 (u nas to 90 proc. przypadków), a w dalszej kolejności 2 i 3.

HCV jest małym, jednoniciowym wirusem spokrewnionym z wirusem żółtej gorączki. Jest wrażliwy na działanie wysokiej temperatury i formaliny (często używanej do dezynfekcji). Jego siła polega na szybkich mutacjach, co pozwala mu skutecznie oszukiwać układ immunologiczny i bezkarnie rozprzestrzeniać się w komórkach wątroby. Jest on zaliczany do grupy wirusów pierwotnie hepatotropowych, czyli takich, których celem jest atak na komórki wątrobowe i zapalenie wątroby.

Jak można się zarazić?

Głównym czynnikiem ryzyka zakażenia są kontakty ze służbą zdrowia. Do niedawna zakażenie HCV było nazywane potransfuzyjnym. Wydawało się, że od chwili wprowadzenia restrykcyjnej kontroli dawców krwi problem zniknie. Tak się nie stało. Za 80 proc. zakażeń HCV w Polsce nadal odpowiadają placówki służby zdrowia! Do przeniesienia (transmisji) zakażenia dochodzi głównie w wyniku niestarannie wykonanych drobnych zabiegów medycznych, np. badania krwi, zabiegów endoskopowych czy stomatologicznych. U podstaw tych zakażeń leży nieprzestrzeganie procedur sanitarnych przez pracowników medycznych. Pozostałe 20 proc. zakażeń to skutek dożylnej narkomanii i zabiegów upiększających (kolczyki, tatuaże). Ryzyko transmisji zakażenia drogą seksualną jest niewielkie (ok. 0,9 proc.)

Objawy wirusowego zapalenie wątroby typu C

Bardzo rzadkim objawem zakażenia jest zażółcenie skóry i białkówek oczu, dlatego kojarzenie WZW C z żółtaczką jest błędem. Zwykle choroba przez wiele lat przebiega bezobjawowo, aż do momentu, gdy pojawią się objawy niewydolności wątroby.

Leczenie

Obecnie lekarze dysponują lekami, które pozwalają całkowicie wyeliminować wirusowe zapalenie wątroby typu C. Najnowsza forma leczenia bez interferonu, która w Polsce dostępna jest od 1 lipca 2015 roku, podnosi szanse chorych na wyzdrowienie do 90-100 proc. Poza tym leki te nie mają skutków ubocznych i działają znacznie szybciej niż dotychczas stosowane.

Zapobieganie

Nie ma szczepionki przeciwko WZW C.

Czytaj też: Test na HCV: dlaczego warto go zrobić?

Nawet 95 proc. chorych Polaków nie jest świadomych zakażenia WZW C

Według Polskiej Grupy Ekspertów HCV nawet 95 proc. chorych Polaków nie jest świadomych zakażenia, ponieważ przez pierwsze kilkanaście lat choroba może nie dawać żadnych objawów. Ze względu na początkowy brak objawów u 90 proc. pacjentów wykrycie zakażenia jest przypadkowe. Jeżeli choroba zostanie rozpoznana dopiero na etapie marskości, leczenie jest bardzo trudne, a rokowanie niepomyślne.

Źródło: lifestyle.newseria.pl

Wirusowe zapalenie wątroby typu D (WZW D)

Wirusowe Zapalenie Wątroby typu D nie występuje samodzielnie, a jedynie w towarzystwie WZW B. Można więc  zarazić się  obydwoma wirusami  jednocześnie lub może dojść do namnażania (superinfekcji) WZW D u osoby już zarażonej WZW B. Czynniki ryzyka zakażenia oraz sposoby zapobiegania są takie same jak w przypadku WZW B.

Wirusowe zapalenie wątroby typu E (WZW E)

Wirusowe zapalenie wątroby typu E jest chorobą,  która występuje na całym świecie, jednak  najczęściej występuje w rejonach Azji Wschodniej i Południowej. Ryzyko zakażenia pojawia się głownie w rejonach o niskim poziomie higieny.

Jak można się zarazić? Do zakażenia dochodzi poprzez spożycie zanieczyszczonej wody lub żywności, rezerwuarem patogenów są głównie zwierzęta domowe, np. świnie.

Zapobieganie: poprawa warunków sanitarnych, bezpieczeństwo żywności i wody, unikanie picia wody z nieznanego źródła. Pierwsza szczepionka przeciw WZW E z ostała zarejestrowana w 2011r. w  Chinach, jednak nie jest dostępna na całym świecie.

Wirusowe zapalenie wątroby typu G (WZW G)

Wirus zapalenia wątroby typu G (Wirus GB-C, GBV-C, HGV) został odkryty w roku 1995. Wirus często występuje na całym globie, a zakażenie nim może się wiązać z zapaleniem wątroby, marskością oraz prawdopodobnie pierwotnym rakiem wątroby.

Jak można się zarazić? Wiadomo, że wirus przenosi się drogą kontaktów seksualnych, udowodniono, że do zakażenia wirusem G dochodzi drogą parenteralną, toteż u dzieci możliwe jest zakażenie pionowe. Inną przyczyną są działania medyczne związane z ich pobytami w szpitalu, np. poprzez przetaczanie krwi.

Według niektórych badań, ludzie, u których występuje kombinacja wirusów HIV i GBV-C wyróżniają się wyższą przeżywalnością i dłuższą stopą życiową niż inni zakażeni wirusem HIV, jednak na tym etapie badań ciężko stwierdzić, czy jest to bezpośrednio spowodowane obecnością wirusa GBV-C, czy jest to tylko kwestia paru indywidualnych przypadków, gdzie o większej wytrwałości mogły zadecydować jedynie predyspozycje organizmów zarażonych.

Monika Majewska

Konsultacja: Andrzej Horban