UCHYŁKI PRZEŁYKU: przyczyny, objawy i leczenie choroby uchyłkowej przełyku

Uchyłki przełyku są nazywane chorobą cywilizacyjną, charakterystyczną dla mieszkańców krajów rozwijających się, zwłaszcza tych po 40. roku życia. Niewielkie uchyłki zwykle nie są powodem do niepokoju. Problemem są większe uchyłki, które, nieleczone, mogą doprowadzić np. do poważnych stanów zapalnych. Jakie są przyczyny i objawy uchyłków przełyku? Jak przebiega leczenie tego schorzenia? Które powikłania są najgroźniejsze?

Uchyłki przełyku to uwypuklenie w kształcie worka lub kieszonki, o średnicy od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów, zlokalizowane w ścianie przełyku. Do powstania uchyłku dochodzi w wyniku znacznego wzrostu ciśnienia przełykowego, które wypycha błonę śluzową przez warstwę mięśniową. Uchyłki przełyku mogą być pojedyncze, które najczęściej spotyka się właśnie w przełyku, lub mnogie.

Uchyłki przełyku - przyczyny i czynniki ryzyka

Wyróżnia się uchyłki przełyku wrodzone, które są wynikiem zaburzeń rozwojowych, oraz uchyłki przełyku nabyte, które są następstwem procesu chorobowego (np. achalazji przełyku, choroby zapalnej śródpiersia, gruźlicy). U osób zdrowych uchyłki przełyku są najczęściej konsekwencją nieodpowiedniej diety - bogatej w przetworzone produkty i konserwanty, a ubogiej w błonnik. Warto wiedzieć, że częstotliwość występowania uchyłków wzrasta wraz z wiekiem.

Rodzaje i objawy uchyłków przełyku

1. Uchyłek gardłowo-przełykowy (Zenkera)

Uchyłek, który powstaje na granicy gardła dolnego i przełyku, często daje objawy ucisku w gardle i przesuwania się treści pokarmowej z żołądka do przełyku, bez odruchu wymiotnego. Ponadto chory może skarżyć się na odbijanie się i brzydki zapach z ust. Przy znacznym wypełnieniu uchyłku Zenkera można go wyczuć dłonią po lewej stronie krtani.

2. Uchyłki środkowej części przełyku

Uchyłek, który znajduje się w środkowej części przełyku, zwykle nie daje charakterystycznych objawów, ponieważ jest zbyt mały.

3. Uchyłki w nadprzeponowej części przełyku

Uchyłek nadprzeponowy daje objawy zwykle wtedy, gdy osiągnie duże rozmiary. Może on wywoływać napady czkawki, zaburzenia w przełykaniu oraz zwracanie pokarmu.

W 20-30 procent przypadków pojawiają się objawy, takie jak narastające trudności w połykaniu pokarmów stałych i płynnych, zwracanie niestrawionego pokarmu, ból brzucha w dolnym, lewym kwadrancie, zaparcia lub biegunki (czasami występujące naprzemiennie), wzdęcia i nadmierna produkcja gazów.

Uchyłki przełyku - diagnostyka

Przy podejrzeniu uchyłków przełyku zleca się badanie RTG z kontrastem. W procesie diagnostycznym ważną rolę odgrywa także badanie endoskopowe przełyku z pobraniem wycinków w celu wykluczenia zmiany nowotworowej. Tego typu badań nie wykonuje się u osób, u których doszło do powikłań. W takiej sytuacji zalecana jest tomografia komputerowa.

Uchyłki przełyku - leczenie

Bezobjawowe uchyłki przełyku nie wymagają leczenia. W razie stwierdzenia stanu zapalnego konieczne jest leczenie przeciwzapalne.

W okresach zaostrzeń dolegliwości zalecana jest dieta ubogoresztkowa oraz okresowo stosowane (1-2 dni) diety płynne.

Znaczne trudności połykania i wszelkie powikłania (np. krwotoki, perforacje, objawy niedrożności) wymagają leczenia operacyjnego.

Monika Majewska