Stoma, stomia, przetoka - co to jest?

Stoma - słowo pochodzące od greckiego słowa usta - to inaczej stomia lub przetoka. Stomia lub przetoka to otwór, który łączy wybrany narząd ze skórą, np. stomia w jelicie grubym (kolostomia). Wykonuje się go chirurgicznie. Słowem przetoka określamy też otwór łączący dwa narządy lub narząd wewnętrzny ze skórą powstały w wyniku nieprawidłowej budowy lub procesu chorobowego, np. przetoka odbytnicza lub dziąsłowa.

Spis treści

1. Rodzaje stomii
2. Stomia - jak z nią żyć
3. Przetoka

Stomia najczęściej wyłaniana jest układzie pokarmowym lub moczowym. Kiedy w wyniku urazu (bardzo często po wypadkach komunikacyjnych) lub chorób (najczęściej nowotworu) trzeba usunąć część jelita, wykonuje się stomię, by zachować funkcje wydalnicze organizmu. Polega to na wykonaniu otworu w skórze i powłokach brzusznych, wyłonieniu fragmentu jelita i utworzeniu w ten sposób sztucznego odbytu, co umożliwia wydostawanie się kału.

Rodzaje stomii

Zależnie od miejsca, gdzie umiejscowiona jest stomia mówimy o niej:

Stomia, zarówno w przewodzie pokarmowym jak i w przewodzie moczowym może być czasowa lub definitywna - czyli pozostaje na resztę życia.

• kolostomia (w jelicie grubym)
• ileostomia (w jelicie cienkim)
• urostomia umożliwia wydalanie moczu, polega to na wykonaniu wkłucia przez skórę i umieszczeniu cewnika. Urostomię wykonuje się, gdy wydalanie moczu nie jest możliwe przez cewkę moczową (stomia w pęcherzu), przez pęcherz (gdy np. jest usunięty w wyniku choroby lub urazu) - wtedy prowadzi się cewnik od moczowodów. Jeśli i moczowody nie mogą spełniać swojej funkcji cewnik łączy się z miedniczkami nerkowymi.

Stomia - jak z nią żyć

Zabieg wyłonienia stomii jest często konieczny, by chory mógł normalnie funkcjonować. Jest to jednak często trudne do zaakceptowania rozwiązanie. Głównie z tego powodu, że przestajemy kontrolować swoje wydalanie i jesteśmy zmuszeni korzystać ze specjalnych worków na mocz lub kał (zależnie od rodzaju schorzenia i wyłonionej stomii). Dlatego powstały stowarzyszenia ludzi ze stomią, w których lekarze, pielęgniarki, psychologowie oraz sami pacjenci pomagają oswoić się ze stomią, zaakceptować ją i nauczyć się z nią żyć (www.polilko.pl). Jest też bielizna, której krój dostosowany jest od tego, by podtrzymywać worki stomijne, a zarazem maskować je tak, że nie są widoczne przez ubranie.

Przetoka

Kiedy mamy stan zapalny w zębie i gromadzi się w nim ropa, czasem na dziąśle pojawia się wybrzuszenie wypełnione ropą i krwią. To właśnie znak, że doszło do przetoki. To może się zdarzyć w różnych miejscach  i dotyczyć rozmaitych narządów. Bardzo często przetoki pojawiają się w wyniku choroby nowotworowej. Leczenie zależne jest od miejsca i powodu pojawienia się przetoki. W zębie pomaga wyleczenie stanu zapalnego. Wtedy przetoka sam się zasklepi. Jeśli jednak mamy do czynienia z przetoką odbytu - niezbędna jest operacja. Przetoka odbytu powstaje zazwyczaj w wyniku ropnia. Nie wiadomo dokładnie z jakich powodów, struktury odbytu zwane kryptami, czasem pogłębiają się. Dochodzi tam do gromadzenia się masy kałowej i zakażenia, z którego rozwija się ropień. Objawia się on bolesnym wybrzuszeniem w okolicy odbytu i gorączką, Dolegliwości są bardzo silne. Niezbędne jest przecięcie ropnia i oczyszczenie go. Niestety, nawet najlepiej wykonany zabieg nie zabezpiecza przed powstaniem przetoki czyli dodatkowego kanału łączącego odbyt ze skórą. Objawem przetoki jest sączenie się treści ropnej oraz uczucie  tzw. mokrego odbytu. Zlikwidować przetokę może tylko doświadczony chirurg. Zabieg wymaga dobrej oceny przetoki, wysokich umiejętności i pewnej ręki. Charles-François Tassy, dit Félix ou Charles-Francois Félix de Tassy, nadworny chirurg francuskiego króla Ludwika IV, za zabieg udanej operacji przetoki u władcy dostał tytuł szlachecki. Dziś, choć techniki operacyjne poszły do przodu, zabieg likwidacji przetoki odbytniczej nadal należy do trudnych.