Stłuszczeniowa choroba wątroby: badania i leczenie

Stłuszczeniowa choroba wątroby polega na odkładaniu się związków tłuszczowych w komórkach tego narządu. Objawy mogą być nieswoiste i mylone z innymi chorobami, dlatego postawienie odpowiedniej diagnozy wymaga specjalistycznych badań: USG, morfologii lub biopsji. W leczeniu stłuszczeniowej choroby wątroby bardzo skuteczna jest odpowiednia dieta.

Spis treści

1. Stłuszczeniowa choroba wątroby - powikłania
2. Stłuszczeniowa choroba wątroby - badania
3. Stłuszczeniowa choroba wątroby - leczenie

Stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) to schorzenie, w którym ciała tłuszczowe gromadzą się w hepatocytach, czyli podstawowych komórkach budulcowych wątroby. Zazwyczaj narząd dobrze radzi sobie z tym "intruzem", ale obciążony staje się wrażliwszy na działanie wirusów, toksyn, leków.

NAFLD dzieli się na dwie formy. Pierwsza to mniej zaawansowane, proste niealkoholowe stłuszczenie (ang. nonalcoholic fatty liver – NAFL), przy którym hepatocyty nie ulegają uszkodzeniu. Druga to niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (ang. nonalcoholic steatohepatitis – NASH), które prowadzi do m.in. takich powikłań jak marskość wątroby.

Stłuszczenie w większości przypadków nie daje żadnych dolegliwości. Czasami jego istnienie sygnalizują zmęczenie, osłabienie, pogorszenie się kondycji fizycznej i psychicznej. Są to jednak objawy nieswoiste, które można przypisać wielu schorzeniom. Rzadszymi objawami są bóle lub dyskomfort w prawym podżebrzu oznaczające, że wątroba powiększyła się. Znacznie częściej pojawiają się symptomy pośrednio świadczące o stłuszczeniu wątroby. Związane są z otyłością, cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, chorobą niedokrwienną serca. Niestety, powikłania stłuszczeniowej choroby wątroby bywają bardzo poważne.

Przeczytaj także: Otyłość - przyczyny, leczenie i konsekwencje Cukrzyca typu 2: przyczyny, objawy i leczenie cukrzycy insulinoniezależnej Nadciśnienie tętnicze - przyczyny, objawy, leczenie, dieta Choroba niedokrwienna serca - objawy. Jak rozpoznać chorobę wieńcową?

Stłuszczeniowa choroba wątroby - powikłania

"Przeładowanie" komórek wątroby tłuszczem bagatelizujemy, bo to nas nie boli. Jeśli jednak odpowiednio wcześniej nie zareagujemy to NAFLD przekształci się w NASH, a to właśnie ono wywołuje poważne konsekwencje zdrowotne.

Drobinki tłuszczu mogą inicjować lawinowe tworzenie się wolnych rodników, wskutek czego dochodzi do tzw. stresu oksydacyjnego. Jego następstwem jest stan zapalny. Wątroba walczy z nim z pomocą układu immunologicznego, ale w efekcie takich zmagań dochodzi do uszkodzeń miąższu. W ich miejscu tworzą się blizny, ponieważ zniszczone komórki wątroby zastępuje tkanka włóknista. Wątroba stopniowo włóknieje. Konsekwencją tego procesu może być marskość. A w marskiej wątrobie znacznie wzrasta ryzyko rozwoju raka wątroby.

Stłuszczeniowa choroba wątroby - badania

O stłuszczeniu wątroby najczęściej dowiadujemy się podczas USG jamy brzusznej lub rutynowych badań laboratoryjnych. Obraz ultrasonograficzny (USG) wykazuje podwyższoną echogeniczność, natomiast badania krwi – zwiększoną aktywność transaminaz ALT i AST.

Na początku choroby znaczniejszy jest wzrost ALT, transaminazy swoistej dla wątroby, później – AST, co jest już niepokojące, ponieważ może świadczyć o zaawansowanym włóknieniu miąższu tego narządu.

Rzadziej obserwuje się wzrost stężenia enzymu GGTP. Dodatkowych informacji udziela profil lipidowy i węglowodanowy, ponieważ prawie zawsze występuje za duże stężenie we krwi trójglicerydów, cholesterolu LDL i glukozy. Potrzebne są jednak jeszcze dodatkowe badania, ażeby wykluczyć inne schorzenia wątroby.

Prostszą i krótszą drogą diagnostyczną jest biopsja, która umożliwia ocenę stopnia stłuszczenia wątroby i określenie jego przyczyny. Jest badaniem inwazyjnym i dość nieprzyjemnym, ale bezpiecznym.

Stłuszczeniowa choroba wątroby - leczenie

Proces stłuszczenia wątroby można powstrzymać, a nawet cofnąć. Udaje się też zlikwidować stan zapalny. Nawet jej zwłóknienie nie jest nieodwracalne, bo narząd ten ma ogromne możliwości regeneracyjne. Rzecz jednak w tym, że najskuteczniejsze leki są w rękach naszych, a nie lekarzy.

Pierwszy z nich to redukcja masy ciała. Chudnijmy jednak powoli, z pomocą lekarza i dietetyka. Nie stosujmy żadnych drastycznych diet, ponieważ, paradoksalnie, głodzenie się daje ten sam skutek co przejadanie się – stłuszczenie wątroby. Ubytek nadwagi to jednak tylko połowa sukcesu. Trzeba jeszcze ten efekt utrzymać, dlatego konieczna jest trwała zmiana nawyków żywieniowych. Dotyczy ona także tych, którzy nie musieli się odchudzać.

Dieta dla osób ze stłuszczeniową chorobą wątroby powinna być dietą niskokaloryczną, dietą lekkostrawną, ubogą w nasycone kwasy tłuszczowe i produkty zawierające cukier, natomiast bogata w antyoksydanty, zapobiegające stresowi oksydacyjnemu.

Drugim ważnym elementem niefarmakologicznego leczenia stłuszczeniowej choroby wątroby jest regularna aktywność fizyczna. Połączenie odpowiedniej diety oraz ruchu ogranicza uwalnianie czynników prozapalnych, poprawia profil lipidowy i węglowodanowy.

Efekty będą lepsze, jeśli pacjent będzie przyjmował witaminę E, która przerywa stres oksydacyjny i zmniejsza stan zapalny. Musi być jednak zażywana w określonych dawkach pod kontrolą lekarza.

miesięcznik "Zdrowie"

Magdalena Gajda

Jolanta Dyjecińska

Konsultacja: Jan Gietka