Odwodnienie organizmu – objawy i leczenie. Co pić przy odwodnieniu organizmu?

Odwodnienie organizmu to poważny stan, który stanowi zagrożenie zwłaszcza dla dzieci i osób starszych. Odwodnienie najczęściej kojarzy się z upałami, jednak do utraty wody przez organizm może dojść także zimą lub w wyniku różnych chorób. W normalnych warunkach dorosła osoba oddaje z organizmu ok. 2,5 litra wody dziennie, jednak przy wysokich temperaturach może to być nawet 3 litry. dlatego tak ważne jest uzupełnianie ubytków. Jakie są przyczyny i objawy odwodnienia? Po czym poznać, że organizm jest odwodniony? Jak wygląda leczenie i profilaktyka? Wyjaśniamy.

Spis treści

1. Odwodnienie – przyczyny
2. Warzywa i owoce, które doskonale nawadniają organizm
3. Objawy odwodnienia i braku wody w organizmie
4. Odwodnienie – leczenie
5. Odwodnienie – zapobieganie

Odwodnienie to stan chorobowy, który pojawia się m.in. wtedy, gdy za mało pijemy. Jest wynikiem utraty wody i elektrolitów przez organizm, a te są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Skutkiem odwodnienia jest zachwianie jego równowagi wodno-elektrolitowej. W związku z tym odwodnienie to bardzo niebezpieczny stan, szczególnie u dzieci, gdyż u nich utrata płynów w organizmie następuje znacznie szybciej niż u dorosłych.

W zależności od rodzaju zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej,  wyróżnia się 3 rodzaje odwodnienia:

• hipertoniczne (hiperosmolarne) – charakteryzuje się większą utratą wody niż elektrolitów
• hipotoniczne (hipoosmolarne) – cechujące się przewagą utarty elektrolitów
• izotoniczne (izoosmolarne) – spowodowane utratą takiej samej ilości wody i elektrolitów

Odwodnienie – przyczyny

Odwodnienie organizmu może być wynikiem:

• biegunek
• wymiotów
• gorączki

Przyczyną tego stanu mogą być także:

• choroby nerek (moczówka prosta, cukromocz, przewlekła niewydolność nerek)
• choroba Parkinsona (jednym z jej objawów mogą być zaburzenia połykania, które mogą powodować niechęć do przyjmowania płynów i pokarmów)

Do odwodnienia organizmu może dojść również podczas upałów. Wówczas do utraty wody dochodzi wyniku pocenia się, które jest niezbędne do schłodzenia organizmu. Człowiek w czasie upałów może stracić nawet ponad 10 litrów wody. Jeśli nie zadbamy o uzupełnienie jej niedoborów, dochodzi do odwodnienia. Warto wiedzieć, że na upały najbardziej wrażliwe są osoby starsze i te ze sporą nadwagą, małe dzieci, niepełnosprawni, a także przyjmujące środki moczopędne. U nich ryzyko odwodnienia organizmu jest największe.

Co mniej oczywiste, do odwodnienia może dojść również w czasie zimy. Podczas mrozów dochodzi do znacznej utraty wody na skutek intensywnego oddawania ciepła z parą wodną podczas oddychania.

Warzywa i owoce, które doskonale nawadniają organizm

Zobacz galerię 6 zdjęć

Objawy odwodnienia i braku wody w organizmie

Początkowo pojawiają się:

• wzmożone pragnienie
• rzadsze oddawanie moczu (a jeśli już go oddajemy, to jest w kolorze ciemnożółtym)
• suchość śluzówek jamy ustnej i języka
• wzdęty brzuch
• brak apetytu
• senność, choć czasami pobudzenie
• tępy, umiarkowany ból głowy bez konkretnego umiejscowienia
• u niemowląt można zauważyć zapadające się ciemiączko (u niemowląt) i gałki oczne (skóra wokół oczu traci elastyczność, przez co stają się one optycznie mniejsze).

Jeśli nie dojdzie do uzupełnienia wody w organizmie, w dalszej kolejności pojawiają się:

• przyspieszona akcja serca
• utrata elastyczności skóry (skóra plastelinowata)
• zmniejszenie pocenia (suchość skóry w okolicach pachowych i pachwinowych)
• gorączka
• zmniejszenie napięcia gałek ocznych

Następnie dochodzi do:

• spadku ciśnienia tętniczego krwi w pozycji stojącej (hipotonia ortostatyczna)
• pojawienia się drgawek
• utraty przytomności

Czytaj też: Nawodnienie organizmu zimą. Jak nawodnić organizm w zimie?

Odwodnienie – leczenie

Jak nawodnić odwodniony organizm? Leczenie polega na zapobieganiu dalszej utracie wody z organizmu i uzupełnianiu jej niedoborów. W przypadku odwodnienia hipertonicznego podaje się płyny bezelektrolitowe - wodę lub niesłodzoną herbatę. Można zastosować doustną terapię nawadniającą (ang. Oral Rehydration Salts, skrót ORS). Należy pamiętać, aby niedoborów płynowych nie uzupełniać zbyt gwałtownie.

W poważniejszych przypadkach, konieczne może być dożylne podawanie 5 proc. glukozy (odwodnienie hipertoniczne) lub roztworu  NaCl (chlorek sodu)  lub NaCl i KCl (chlorek sodu i chlorek potasu) - przy odwodnieniu hipotonicznym. W skrajnych przypadkach pacjent jest umieszczany na oddziale intensywnej terapii.

Monika Majewska