Kolka: przyczyny, objawy, rodzaje, leczenie

Kolka może złapać każdego z nas. Kolkę miewają zarówno niemowlęta, jak i ludzie dorośli. To ostre bóle spowodowane przez skurcze ścian narządów, np. jelit czy dróg moczowych. Co wywołuje napady kolki i jak sobie wtedy radzić?

Spis treści

1. Kolka po wysiłku
2. Kolka po jedzeniu
3. Kolka wątrobowa (żółciowa)
4. Kolka nerkowa

Kolką to ostry ból skurczowy spowodowany obkurczaniem się ścian narządu z tzw. światłem, a więc moczowodu, dróg żółciowych czy jelita. Ból taki może się także pojawić, gdy dojdzie do zatkania światła narządu np. przez przemieszczający się kamień nerkowy lub żółciowy. Kolka zwykle ustępuje sama, ale czasem - szczególnie gdy ataki kolki się powtarzają - potrzebne jest leczenie farmakologiczne lub operacja, aby przestała nam dokuczać.

Kolka po wysiłku

U nieco starszych dzieci oraz u dorosłych może pojawić się po wysiłku tzw. kolka niegroźna. Najczęściej łapie nas podczas dłuższego, intensywnego biegu. Umiejscawia się zwykle w lewym podżebrzu. Jest normalną reakcją organizmu, bo podczas biegu, zwłaszcza niedługo po jedzeniu, naciąga się krezka (fałd otrzewnej na tylnej ścianie brzucha, na którym zawieszone są jelita), co powoduje skurcz mięśni gładkich jelit. A to właśnie jest przyczyną powstawania kolki. Ból umiejscawia się w lewym podżebrzu dlatego, że skurcz mięśni wypycha krew z jelit do śledziony. Powiększa się ona wówczas, na skutek czego boleśnie naciąga się torebka śledzionowa.

• Kolka po wysiłku - jak zapobiegać

Kolka niegroźna nie wymaga leczenia. Wystarczy zadbać o to, by biegi uprawiać systematycznie i co najmniej godzinę po posiłku.

• Kolka po wysiłku - co przyniesie ulgę

Gdy kolka już złapie, można się lekko schylić, rytmicznie oddychać i po prostu przeczekać napad.

Kolka po jedzeniu

Najczęściej jest skutkiem nadmiernego rozdęcia jelit, które wywołuje skurcz ich mięśni gładkich. Może pojawić się, gdy – np. w czasie łapczywego, nerwowego jedzenia – połkniemy sporo powietrza albo mamy zaparcia, które podrażniają jelita i potęgują ich skurcze.

• Kolka po jedzeniu - jak zapobiegać

Przede wszystkim trzeba wyrobić sobie nawyk spokojnego, powolnego jedzenia posiłków, bez zbędnych rozmów. Skuteczne jest również picie co najmniej dwóch litrów płynów dziennie (najlepsze są niegazowane wody mineralne, herbaty ziołowe, schłodzona przegotowana woda z cytryną) i jedzenie sporej ilości pieczonych owoców i warzyw (bo to zapobiega zaparciom i ułatwia wypróżnienia).

• Kolka po jedzeniu - co przyniesie ulgę

Przy kolce jelitowej trzeba rozpiąć pasek i położyć się choć na kwadrans. Pomoże też ciepły kompres (np. termofor) na podbrzusze.

Kolka wątrobowa (żółciowa)

W prawym podżebrzu lub nadbrzuszu pojawia się kolka wątrobowa (żółciowa). Ból nadchodzi nagle i jest bardzo silny. Promieniuje do prawej łopatki, a niekiedy ma charakter opasujący. Kolka wątrobowa jest objawem kamicy pęcherzyka żółciowego lub zapalenia pęcherzyka żółciowego. Złogi, które tworzą się w pęcherzyku, mogą zamknąć jego ujście. Wewnątrz dochodzi wtedy do skurczów mięśni gładkich, a to wywołuje kolkę. Objawy zwykle pojawiają się po zjedzeniu czegoś tłustego, smażonego. Takie pokarmy powodują bowiem, że pęcherzyk silnie się kurczy, by wypchnąć żółć, która pomaga w trawieniu tłuszczów. Jeśli jednak kamień jest tak duży, że uniemożliwia wydostanie się żółci, skurcze stają się coraz silniejsze. Gdy kamień na trwałe zatka ujście pęcherzyka żółciowego lub przedostanie się do dróg żółciowych i je zablokuje, może dojść do groźnych komplikacji, wymagających interwencji chirurgicznej. Dlatego, jeśli odczuwamy bóle kolkowe po zjedzeniu czegoś tłustego, trzeba wykonać badania krwi, USG wątroby i dróg żółciowych, czasem RTG czy tomografię komputerową i rozpocząć leczenie. Może to być farmakoterapia, rozbijanie kamieni falami ultradźwiękowymi lub usunięcie pęcherzyka żółciowego.

• Kolka wątrobowa - jak zapobiegać

Trzeba stosować dietę bogatą w błonnik i zredukować do minimum ilość spożywanych tłuszczów zwierzęcych.

• Kolka wątrobowa - co przyniesie ulgę

Można ulżyć w cierpieniu, kładąc na brzuch ciepły kompres i zażywając czopek rozkurczowy, przeciwbólowy, albo jeden z leków homeopatycznych. W sklepach zielarskich są gotowe preparaty z glistnika i kurkumy zalecane przez zielarzy przy napadach kolki żółciowej.

Kolka nerkowa

Ból w okolicy lędźwiowej, promieniujący ku przodowi aż do spojenia łonowego, najczęściej sygnalizuje kamicę nerkową. Kolka nerkowa to bolesne kurcze dróg moczowych, które są spowodowane przemieszczaniem się kamienia. Towarzyszy jej zazwyczaj bolesne parcie na mocz i potrzeba bardzo częstego, ale w małych ilościach, oddawania go. Najczęściej kolka nerkowa ustępuje wraz z przesunięciem się kamienia do miedniczki lub pęcherza moczowego. Gdy kamień ma do 7 mm średnicy, zwykle udaje się go "urodzić". Nawracające kolki przestają się wtedy pojawiać. Jeśli jednak kamień zablokuje się w układzie moczowym, ból bywa wręcz obezwładniający.

Żeby ustalić, czy ból wywołują kamienie nerkowe, lekarz zleca zwykle badanie krwi i moczu oraz RTG nerek, moczowodów i pęcherza moczowego. Czasem do postawienia diagnozy przydaje się również USG nerek i dróg moczowych. Mniejsze kamienie zwykle udaje się samodzielnie wydalić (tzw. urodzenie). Czasem stosuje się np. litotrypsję, czyli rozbicie ich ultradźwiękami, by łatwiej było wydalić okruchy, a czasem niezbędne jest operacyjne usunięcie złogów (techniką tradycyjną lub laparoskopowo).

• Kolka nerkowa - jak zapobiegać

Warto pić w ciągu dnia co najmniej dwa litry płynów, np. niegazowaną wodę mineralną ubogą w wapń i sód.Zielarze polecają herbatki sporządzane z ziela skrzypu, liści brzozy lub owoców jałowca. Mają one właściwości moczopędne, a w czasie przepłukiwania moczowodów często "rodzi się" piasek i drobne kamyczki.

• Kolka nerkowa - co przyniesie ulgę

W czasie ataku dobrze jest zażyć środki przeciwbólowe i rozkurczowe, ułożyć się w jak najwygodniejszej pozycji (często pomaga tzw. pozycja embrionalna – na boku z podkurczonymi nogami) i rozgrzać obolałe miejsca ciepłym termoforem lub poduszką elektryczną. Ulgę przynosi również zanurzenie się w wannie wypełnionej bardzo ciepłą wodą.

miesięcznik "Zdrowie"