Refluks - nie ignoruj jego objawów. Nieleczony może prowadzić do raka przełyku
Refluks, czyli choroba refluksowa przełyku, a dokładnie refluks żołądkowo-przełykowy, to cofanie się treści pokarmowej i soków żołądkowych do przełyku. Chorzy na refluks często bagatelizują objawy choroby - tymczasem nieleczony refluks nie tylko jest bardzo uciążliwy, ale może również prowadzić do rozwoju raka przełyku. Jakie są przyczyny i objawy refluksu? Jak przebiega leczenie refluksu przełyku?
Spis treści
- Refluks - ogólna charakterystyka choroby
- Przyczyny refluksu
- Refluks - objawy
- Refluks - kiedy do lekarza?
- Jak zdiagnozować refluks?
- Leczenie refluksu
Refluks - ogólna charakterystyka choroby
Refluks, inaczej choroba refluksowa przełyku (fachowo nazywana refluksem żołądkowo-przełykowym, (ang. gastroesophageal reflux disease, w skrócie GERD), jest uciążliwą i dziś dość często przydarzającą się dziś chorobą. Szacuje się, że w krajach rozwiniętych dotyka około 20 procent populacji.
Ryzyko pojawienia się refluksu, czyli choroby refluksowej wzrasta wraz z wiekiem. Choroby nie wolno lekceważyć. Nieleczony refluks prowadzi do uszkodzenia przełyku, przewlekłego stanu zapalnego, który może skutkować wystąpieniem tzw. przełyku Barretta, będącego stanem przedrakowym, a nawet raka przełyku.
Szacuje się, że choroba refluksowa 6-krotnie zwiększa ryzyko wystąpienia raka gruczołowego przełyku, 5-krotnie raka złącza żołądkowo-przełykowego oraz 2-krotnie raka płaskonabłonkowego przełyku.
Przyczyny refluksu
Refluks przełyku i jego najczęstsze przyczyny:
- Zwiotczenie mięśnia zwieracza przełyku u wejścia do żołądka. Mięsień ten powinien przez większą część czasu być obkurczony. Kiedy przełykamy rozluźnia się na 6-10 sekund, by przepuścić pokarm, płyn czy przełykaną ślinę. Jeśli dłużej pozostanie rozluźniony (u chorych nawet minutę po każdym przełknięciu) powoduje to cofanie się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. Zaburzenia pracy dolnego zwieracza mają swoje przyczyny: często powstają po operacjach żołądka, są także efektem palenia tytoniu, picia alkoholu i dużych ilości kawy.
- Przepuklina rozworu przełykowego, czyli przedostanie się części jamy żołądka przez przeponę do klatki piersiowej. Zdarza się to u osób otyłych, u których zwiększa się ciśnienie brzuszne.
- Niektóre leki, m.in.: tabletki antykoncepcyjne, leki stosowane w chorobach serca i nadciśnieniu tętniczym.
- Choroba refluksowa towarzyszy też często innym przewlekłym chorobom, takim jak np.: cukrzyca, twardzina układowa, zaburzenia hormonalne.
Objawy refluksu łatwo pomylić z dolegliwościami w przebiegu choroby niedokrwiennej serca, a nawet można wziąć je za objawy zawału mięśnia sercowego.
Refluks - objawy
Objawy refluksu przełykowego podobne są do objawów zgagi:
- pieczenie przełyku
- pieczenie i ból za mostkiem, przypominający ból sercowy
- odbijanie
- zgaga
- Okresowo dochodzi do cofania się treści żołądkowej z żołądka do przełyku, a nawet zwracania pokarmów. Często dochodzi do tego w pozycji leżącej oraz podczas schylania, po obfitym posiłku.
Z chorobą refluksową przełyku wiążą się takie dolegliwości jak:
- zapalenie przełyku
- zwężenie przełyku
- przełyk Barretta
- gruczolakorak
Specjaliści widzą związek choroby refluksowej z takimi chorobami i dolegliwościami jak:
- kaszel
- przewlekłe zapalenie krtani
- astma oskrzelowa
- ubytki zębowe
- zapalenie zatok
- zapalenie gardła
- zwłóknienie płuc
- zapalenie ucha środkowego
- nieprzyjemny zapach z ust
Refluks - kiedy do lekarza?
W przypadku choroby refluksowej objawami alarmowymi, które powinny skłonić chorego do jak najszybszej wizyty u lekarza są:
Jak zdiagnozować refluks?
Czy mam refluks? Aby odpowiedzieć na to pytanie, niezbędne jest przeprowadzenie specjalistycznych badań, które zleci lekarz.
Badania, które pomogą wykryć refluks przełyku to:
- prześwietlenie z kontrastem - chory przełyka specjalną papkę a radiolog śledzi drogę przełykanego preparatu
- gastroskopia, czyli endoskopowe badanie przełyku - jest bardziej miarodajne od rtg
- pH-metria, czyli pomiar kwaśności w przełyku
- badanie manometryczne (manometria)
To ostatnie badanie polega na wpuszczeniu do przełyku specjalnej sondy z czujnikami rejestrującymi zmiany ciśnienia w przełyku. Badanie to może wykryć zmniejszone napięcie zwieracza przełyku.
Co można jeść przy refluksie? Dieta na refluks
Leczenie refluksu
Leczenie refluksu składa się z kilku elementów.
Zmiana trybu życia
Refluks przełyku - jego leczenie trzeba zacząć od zmiany diety i rytmu jedzenia. Jeśli cierpisz na refluks unikaj wszystkiego, co zwiększa wydzielanie soków żołądkowych, czyli m.in.:
- kawy
- czekolady
- tłustego jedzenia
- alkoholu, zarówno wysokoprocentowego, jak i czerwonego wina
Trzeba również jeść częściej, ale za to mniejsze porcje. Przepełnienie żołądka, tak samo jak jedzenie pokarmów zwiększających produkcję kwasów, sprzyja refluksowi.
Dolegliwości związane z refluksem łagodzi też zachowywanie wyprostowanej postawy przy jedzeniu - nie należy się pochylać nad stołem oraz spanie w pozycji półsiedzącej. Osoby z nadwagą powinny schudnąć, a na pewno poczują się lepiej.
Leczenie farmakologiczne
W bardziej zaawansowanych stadiach choroby refluksowej trzeba podawać leki: hamujące produkcję soków żołądkowych (blokery pompy protonowej), leki poprawiające funkcjonowanie zwieracza oraz osłaniające błonę śluzową przełyku.
Leczenie chirurgiczne
Jeśli leczenie nie przynosi ulgi stosuje się operację refluksu (fundoplikacja metodą Nissena lub metodą Toupeta), dziś można ją wykonać laparoskopowo. Niestety, prawie połowa chorych na refluks również po operacji wymaga kontynuacji leczenia farmakologicznego.
Porady eksperta