7 rzeczy, które kocha twoja wątroba

Wątroba oczyszcza organizm ze szkodliwych produktów przemiany materii i toksyn, wydziela żółć, magazynuje energię i witaminy. To tylko kilka z 500 funkcji, które pełni w ludzkim ciele. I choć jest wyjątkowo odporna na uszkodzenia, z czasem może ulec chorobom i zmianom degeneracyjnym. Jak ją przed tym uchronić?

Spis treści

1. Niewielkie i częste posiłki
2. Lekkostrawna dieta
3. Ziołowe wspomaganie
4. Umiar w piciu alkoholu
5. Aktywność fizyczna
6. Ochrona przed wirusami
7. Badania profilaktyczne

Wątroba ma niezwykłe zdolności regeneracyjne, ale i ona ma swoje ograniczenia. Trwający przez lata niezdrowy tryb życia – wysokokaloryczna, tłusta dieta, brak aktywności fizycznej, nadużywanie alkoholu i innych używek powodują, że jest przeciążona i coraz trudniej jej się zregenerować, a nieleczone infekcje wirusowe i przewlekłe choroby przyczyniają się do stanów zapalnych i niszczenia jej komórek.

Można długo nie zauważać, że dzieje się z nią coś złego – wątroba nie boli, nie woła o ratunek, a gdy pojawią się niepokojące objawy, często jest już za późno, by odwrócić groźne zmiany – stłuszczenie jej tkanki i marskość. Dlatego warto dbać o nią i dogadzać jej na wszelkie sposoby. Sprawdź, co lubi twoja wątroba. I dowiedz się, jak ważna dla organizmu jest wątroba!

Sprawdź produkty, które służą wątrobie! 

Zobacz galerię 8 zdjęć

Niewielkie i częste posiłki

Zamiast trzech większych posiłków dziennie zacznij spożywać 5–6 małych. Wątroba łatwiej upora się z niewielkim obciążeniem i dobrze wykorzysta wszystkie dostarczone składniki. Potrawy powinny być umiarkowanie ciepłe, niezimne ani niegorące. Pamiętaj, by jadać o tych samych porach w spokojnej atmosferze, nigdy w pośpiechu. Jedz powoli, dokładnie gryząc każdy kęs.

Czy wiesz jakie są najlepsze dla organizmu pory posiłków?

Lekkostrawna dieta

Posiłki powinny być świeżo przyrządzone, nie odgrzewane. Unikaj smażenia - wszystkie produkty lepiej spożywać gotowane lub duszone, z dodatkiem olejów roślinnych lub piec w folii. Warzywa i owoce najlepiej jeść na surowo lub gotowane na parze.

Wątroba źle pracuje, gdy w codziennej diecie brakuje surowych produktów bogatych w enzymy trawienne i błonnik, dlatego warzywa powinny stanowić co najmniej połowę codziennego jadłospisu; do tego dodaj produkty z pełnego ziarna i kasz.

Warto ograniczyć ilość mięsa surowego oraz produktów z mąki pszennej (pieczywo, makarony) i zrezygnować z grzybów.

Jedz chude mięso i nabiał, również ryby powinny znaleźć się na stałe w twoim jadłospisie.

Zalecane tłuszcze to olej rzepakowy, słonecznikowy, sojowy, oliwa z oliwek, niewielkie ilości masła; wyeliminuj tłuste mięsa i tłuszcze zwierzęce, takie jak smalec, słonina i boczek. Dowiedz się więcej o tym jak działają na organizm oleje roślinne!

Do przyprawiania używaj łagodnych ziół, takich jak:

• majeranek,
• mięta,
• melisa,
• mielony kminek,
• bazylia,
• estragon,
• wanilia,
• cynamon,
• goździki.

Zrezygnuj z ostrych przypraw.

Ogranicz do minimum produkty wysoko przetworzone z konserwantami, polepszaczami i sztucznymi barwnikami.

Dowiedz się więcej o sztucznych dodatkach do żywności!

Ziołowe wspomaganie

Karczoch, mniszek i ostropest regenerują komórki wątroby, działają żółciopędnie i żółciotwórczo. Od czasu do czasu przeprowadź kurację: przez 20 dni wypijaj przed snem szklankę naparu z mniszka lekarskiego i korzenia karczocha (po łyżeczce ziół zalej szklanką gorącej wody i zaparzaj 10 minut). Można się także wspomagać gotowymi preparatami z wyciągiem z karczocha, a także ostropestu plamistego, który zawiera dobroczynną dla wątroby sylimarynę.

Umiar w piciu alkoholu

Nie oszukujmy się: alkohol jest substancją, której zmetabolizowanie wymaga od wątroby sporego wysiłku, toteż jego nadużywanie dodatkowo ją obciąża i utrudnia jej regenerację. Nie ma znaczenia, pod jaką postacią przyjmujemy alkohol. Pijąc regularnie nawet piwo, wino czy lekkie drinki, po trosze „podtruwamy” się zawartym w nich etanolem, a wątroba musi nas odtruwać. Dlatego umiar jest jak najbardziej wskazany, a najlepiej – całkowita abstynencja alkoholowa.

Aktywność fizyczna

Regularnie uprawiana, daje istotne dla wątroby korzyści. Po pierwsze, wysiłek fizyczny ułatwia wydalanie z organizmu toksycznych substancji. Po drugie, pomaga utrzymać prawidłową masę ciała i zredukować tkankę tłuszczową (otyłość to jeden z głównych czynników ryzyka rozwoju niealkoholowego stłuszczenia wątroby). Po trzecie, zmniejsza insulinooporność tkanek, która zaburza działanie i procesy regeneracyjne wątroby i prowadzi do jej stłuszczenia i wynikającego stąd przewlekłego procesu zapalnego.

Dowiedz się na czym naprawdę polega choroba otyłości i jak się ją leczy!

Ochrona przed wirusami

Dla dobrej kondycji wątroby istotna jest także ochrona przed atakiem wirusów indukujących ostry lub przewlekły (trudniejszy do wykrycia) stan zapalny. Podstawowa sprawa to przestrzeganie zasad higieny – mycie rąk, używanie sterylnego sprzętu do iniekcji (np. w terapii cukrzycy). Działania te zmniejszają ryzyko zakażeń wirusem HCV, który wywołuje wirusowe zapalenie wątroby typu C. Warto także wykonać szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, szczególnie przed operacją w szpitalu czy choćby zabiegiem medycyny estetycznej. 

To ważne! Sprawdź czy prawidłowo myjesz ręce!

Badania profilaktyczne

Choroby, niedomagania i toczące się po cichu infekcje wirusowe wątroby zwykle nie dają oczywistych objawów, dlatego ważne jest sprawdzenie jej stanu na drodze badań laboratoryjnych. Lekarz pierwszego kontaktu może zlecić wykonanie badań, które pozwolą wstępnie ocenić stan twojej wątroby: poziom bilirubiny oraz enzymów wątrobowych AspAT, AlAT. Jest to istotne zwłaszcza wtedy, gdy przyjmujesz przewlekle statyny na obniżenie poziomu cholesterolu lub inne leki wpływające na kondycję wątroby.

Raz na kilka lat zaleca się także zbadanie krwi pod kątem obecności przeciwciał anty-HCV i antygenu Hbs (szczególnie, jeśli nie masz aktualnego szczepienia przeciw WZW B). To wystarczy, by nabrać pewności, że z wątrobą nie dzieje się nic groźnego.

Warto wzbogacić swoją dietę w produkty ułatwiające pracę wątroby, takie jak:

• Awokado - jest bogatym źródłem L-asparaginianu, aminokwasu niezbędnego do przebiegu wielu cyklów metabolicznych zachodzących w wątrobie. Zawiera również witaminę K, która hamuje rozwój wielu nowotworów, w tym raka wątroby.

• Brokuły - są dobrym źródłem chlorofilu, zielonego barwnika, który wiążąc się ze szkodliwymi substancjami (m.in. metalami ciężkimi) ułatwia ich wydalenie z organizmu. O kondycję wątroby dba również obecna w brokułach witamina K oraz glutation i siarka - związki wspomagające wątrobę w usuwaniu toksycznych substancji z organizmu.
• Buraki zawierają betaninę - aminokwas, który intensyfikuje produkcję żółci i wspomaga oczyszczające działanie wątroby, a także działa ochronnie na jej komórki. Są bogate w rozpuszczalny błonnik, który wspomaga odtruwające i oczyszczające funkcje narządu.
• Cytryna – jej sok intensyfikuje wydzielanie enzymów, wspomagając wątrobę w oczyszczaniu organizmu.
• Czosnek – obfituje w siarkę, pierwiastek ważny dla zachowania prawidłowej pracy wątroby: zwiększa wydzielanie kwasów żółciowych, a także wspomaga wątrobę w usuwaniu toksyn, w tym metali ciężkich, z organizmu. Czosnek to też dobre źródło glutationu, przeciwutleniacza, który działa jak substancja odtruwająca.
• Kurkuma – chroni wątrobę przed wpływem substancji toksycznych, usprawnia jej pracę stymulując produkcję żółci oraz jej wydzielanie do dwunastnicy. Obecny w kurkumie glutation wspomaga oczyszczanie organizmu z zanieczyszczeń.
• Jarmuż - niezwykle bogaty w antyoksydanty, działa przeciwutleniająco, przeciwzapalnie i przeciwnowotworowo.
• Orzechy i migdały są dobrym źródłem argininy - aminokwasu, który wspomaga wątrobę w odtruwaniu organizmu (przekształca toksyczny amoniak w mniej szkodliwy mocznik, wydalany następnie z organizmu). Oczyszczające działanie wątroby wzmacnia obecny w orzechach glutation.

Czy zdrowo się odżywiasz?

Pytanie 1 z 9

Ile jesz posiłków dziennie?

Dwa. Pierwszy rano, drugi po pracy

Trzy. Nie podjadam między posiłkami

Trzy, ale zdarza mi się podjadać między posiłkami

Jem 4-5 mniejszych posiłków dziennie, mniej więcej co 3-4 godziny

Następne pytanie