Siły odchodzą, mięśnie zanikają. Pierwsze oznaki widoczne w oczach

Miastenia to choroba osłabiająca mięśnie, której objawy wykraczają daleko poza zwykłe zmęczenie. Utrudnia codzienne czynności, takie jak unoszenie powiek, mówienie czy oddychanie, stając się prawdziwym wyzwaniem. Choć nie da się jej wyleczyć, odpowiednie leczenie pozwala poprawić jakość życia chorych. Co warto wiedzieć o tej chorobie?

Co to jest miastenia?

Miastenia to przewlekła choroba autoimmunologiczna, która powoduje osłabienie i męczliwość mięśni szkieletowych, odpowiedzialnych za ruchy ciała. Wynika z zaburzeń w przekazywaniu impulsów nerwowych do mięśni, spowodowanych obecnością przeciwciał blokujących receptory dla acetylocholiny w synapsach.

Miastenia jest chorobą rzadką, w Polsce dotyka około 9 tysięcy osób. U kobiet pierwsze symptomy najczęściej pojawiają się między 20. a 30. rokiem życia, natomiast u mężczyzn zazwyczaj po ukończeniu 50. roku życia. Wiek, w którym choroba się ujawnia, jest ważnym kryterium diagnostycznym. Miastenia o wczesnym początku występuje przed 50. rokiem życia, a po tym wieku klasyfikowana jest jako późna.

Przyczyny miastenii

Miastenia jest chorobą autoimmunologiczną, co oznacza, że układ odpornościowy atakuje własne komórki organizmu. W jej przypadku dochodzi do zaburzenia w komunikacji między nerwami a mięśniami. W efekcie mięśnie nie otrzymują wystarczającego sygnału do skurczu, co prowadzi do ich osłabienia.

Przyczyny powstawania miastenii nie są do końca znane, ale przypuszcza się, że znaczącą rolę odgrywają czynniki genetyczne oraz nieprawidłowości w pracy lub guzy grasicy, gruczołu związanego z układem odpornościowym. Warto również dodać, że czynniki, takie jak stres, infekcje czy niektóre leki mogą przyczyniać się do rozwoju miastenii.

Objawy miastenii

Objawy miastenii różnią się w zależności od stadium choroby, ale ich wspólną cechą jest osłabienie mięśni, które nasila się podczas aktywności i ustępuje po odpoczynku. Miastenia może dotyczyć różnych grup mięśni, a objawy pojawiają się stopniowo. Oto najczęstsze z nich:

• objawy oczne - opadanie powiek (często asymetryczne), podwójne widzenie,
• osłabienie mięśni twarzy i gardła - problemy z uśmiechaniem się, żuciem czy mówieniem, trudności w połykaniu, niewyraźna mowa,
• osłabienie mięśni kończyn i tułowia - utrata siły w rękach i nogach, co utrudnia wykonywanie prostych czynności, jak wchodzenie po schodach czy podnoszenie przedmiotów, problemy z utrzymaniem głowy w pionie,
• objawy związane z mięśniami oddechowymi - u niektórych pacjentów może dojść do osłabienia mięśni odpowiedzialnych za oddychanie.

Charakterystyczną cechą miastenii jest zmienność objawów, nasilają się w ciągu dnia, a poprawa pojawia się po odpoczynku. Pierwsze symptomy często dotyczą mięśni oczu, a z czasem choroba obejmuje inne części ciała.

Leczenie miastenii

Leczenie miastenii skupia się na łagodzeniu objawów i kontroli układu odpornościowego. Podaje się inhibitory acetylocholinoesterazy, które poprawiają komunikację nerwowo-mięśniową, oraz leki immunosupresyjne, aby ograniczyć reakcję autoimmunologiczną.

W ciężkich przypadkach stosuje się plazmaferezę lub immunoglobuliny dożylne, szczególnie podczas przełomu miastenicznego. W razie potrzeby wykonuje się tymektomię (usunięcie grasicy), co może przynieść poprawę. Ważne jest unikanie stresu i czynników nasilających objawy oraz regularna rehabilitacja.

Miastenia to choroba przewlekła, jednak w przypadku przełomu miastenicznego, czyli ostrej niewydolności oddechowej, życie pacjenta jest poważnie zagrożone. Taki stan wymaga natychmiastowej hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii.

Rokowania wskazują, że remisję uzyskuje około 50 proc. chorych, 40 proc. doświadcza znacznej poprawy, a 2-5 proc. pacjentów umiera w wyniku przełomu miastenicznego.

Paula Komendarczuk