Immunoterapia - co to jest? Na czym polega immunoterapia?

Immunoterapia to metoda modulacji układu odpornościowego, która jest wykorzystywana w celach profilaktyki i leczenia chorób. Immunoterapię stosuje się m.in. w przypadku uczulenia, by wywołać tolerancję na dany alergen. Ponadto immunoterapia znalazła zastosowanie w przypadku leczenia schorzeń autoimmunologicznych i przy przeszczepach. Coraz częściej wykorzystuje się ją także w leczeniu nowotworów. Sprawdź, na czym polega immunoterapia.

Spis treści

1. Immunoterapia alergenowa, czyli odczulanie
2. Immunoterapia alergenowa - odczulanie podjęzykowe
3. Immunoterapia w leczeniu nowotworów
4. Immunosupresja po przeszczepie i nie tylko

Immunoterapia polega na sztucznej modulacji - pobudzeniu (immunostymulacja), obniżeniu (immunosupresja) lub odbudowie (immunorekonstrukcja) - naturalnej odporności organizmu w celach profilaktycznych i leczniczych. Immunoterapia znalazła zastosowanie w zapobieganiu rozwojowi licznych chorób (szczepienia ochronne) i w leczeniu przyczynowym alergii (odczulanie). Ponadto wykorzystuje się ją w leczeniu chorób zakaźnych, np. błonicy, tężca (seroterapia), schorzeń autoimmunologicznych (w przebiegu których organizm atakuje sam siebie) i przy przeszczepach. Immunoterapia jest także jedną z metod leczenia nowotworów.

Immunoterapia może być swoista (celowana), czyli ukierunkowana na ściśle określony rodzaj komórek, które mają być zwalczane, oraz nieswoista (niespecyficzna), która stymuluje system odpornościowy do ogólnie lepszego działania. Wyróżnia się także podział na immunoterapię lokalną (dotyczy jednej części ciała) lub całościową (dotyczy całego ciała).

Immunoterapia alergenowa, czyli odczulanie

Immunoterapia alergenowa, czyli odczulanie, jest ukierunkowana na ściśle określony alergen lub grupę alergenów. Polega ona na podawaniu przez pewien okres, w konkretnych odstępach czasu, stopniowo zwiększanych dawek alergenu lub kilku alergenów w celu modyfikacji odpowiedzi organizmu na ten alergen i wywołania tolerancji na niego. W przebiegu odczulania dochodzi do stopniowego zmniejszenia produkcji przeciwciał odpowiedzialnych za wywoływanie alergii. W ten sposób może dojść do wyeliminowania uczulenia lub chociaż złagodzenia jej objawów (choć u niektórych odczulanie może nie dać żadnego efektu).

Szczepionka podjęzykowa to bezpieczny sposób leczenia alergii u dzieci

Immunoterapia alergenowa - odczulanie podjęzykowe

Źródło: Lifestyle.newseria.pl

Immunoterapia w leczeniu nowotworów

Jednym z rodzajów immunoterapii raka jest immunoterapia czynna, której celem jest pobudzenie układu odpornościowego do walki z nowotworem. W tym przypadku stosuje się szczepionki nowotworowe, w skład których wchodzą specjalnie przygotowane komórki nowotworowe (pochodzące od chorego) lub antygeny nowotworowe. Do tej pory opracowano dwie szczepionki przeciwnowotworowe - na czerniaka (Melacine) i na raka okrężnicy (OncoVAX).

Z kolei w przypadku biernej immunoterapii raka stosuje się szczepionki zawierające przeciwciała (zwykle przeciwciała monoklonalne) skierowane przeciw określonym komórkom nowotworowym.

Natomiast nieswoista immunoterapia raka polega na podawaniu leków (cytokin, np. interferon), które prowadzą do uwrażliwienia nowotworu na nie, hamują rozwój komórek nowotworowych i aktywują komórki układu odpornościowego.

Jednak najnowocześniejszą metodą immunoterapii nowotworów jest terapia celowana molekularnie. Polega ona na zidentyfikowaniu antygenów na komórkach nowotworowych, a następnie na wytworzeniu przeciwko nim przeciwciał, które wiążą się z tymi konkretnie antygenami. W ten sposób dochodzi do zahamowania rozwoju nowotworu.

Immunosupresja po przeszczepie i nie tylko

Jednym z rodzajów immunoterapii jest immunosupresja, czyli częściowe lub całkowite zahamowanie wytwarzania przeciwciał i komórek odpornościowych przez organizm, w sytuacji gdy ich działanie może być szkodliwe dla organizmu. W tym celu stosuje się tzw. immunosupresory (najczęściej są nimi leki immunosupresyjne).

Immunoterapię stosuje się głównie w przebiegu chorób autoimmunologicznych, takich jak, np. reumatoidalne zapalenie stawów czy łysienie plackowate. W tym przypadku w celu "wyciszenia" reakcji układu odpornościowego stosuje się leki immunosupresyjne, takie jak glikokortykosteroidy, leki alkilujące (cyklofosfamid, chlormetyna), antymetabolity (metotreksat, azatioprynę), cyklosporynę A oraz mykofenolan mofetylu. Środki te hamują niewłaściwą odpowiedź układu odpornościowego, skierowaną przeciwko własnym tkankom.

Z kolei w przypadku przeszczepów wykonuje się zabieg immunosupresyjny, który polega na całkowitym zniszczeniu komórek odpornościowych przez zastosowanie promieniowania lub środków farmakologicznych. Tego typu zabieg ma zapobiec odrzuceniu przeszczepu (istnieje ryzyko, że organizm będzie traktował przeszczepiony narząd jako ciało obce i próbował go zwalczyć).

Jednak po zabiegu immunosupresyjnym organizm jest pozbawiony komórek układu odpornościowego, co zwiększa ryzyko ataku patogenów i rozwoju infekcji. To dlatego osoba po transplantacji musi przebywać w sterylnych warunkach. Jednak częste zakażenia to nie jedyny skutek uboczny immunosupresji. Jej zastosowanie wiąże się także ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia nowotworów złośliwych oraz uszkodzeniem serca czy wątroby, co dotyczy nie tylko osób po przeszczepie.

Monika Majewska