Immunoglobulina typu D (IgD)

Immunoglobulina D jest jednym z najmniej licznych i jednocześnie najbardziej tajemniczych przeciwciał w organizmie człowieka. Badania pokazują, że podwyższony poziom przeciwciał IgD towarzyszy niektórych chorobom zakaźnym oraz o podłożu immunologicznym, jednak jego dokładna rola w tych patologiach pozostaje niejasna.

Spis treści

1. Immunoglobulina typu D (IgD) - rodzaje
2. Immunoglobulina typu D (IgD) - rola w organizmie
3. Immunoglobulina typu D (IgD) - wskazania do badania
4. Immunoglobulina typu D (IgD) - na czym polega badanie?
5. Immunoglobulina typu D (IgD) - norma
6. Immunoglobulina typu D (IgD) - wyniki. Co oznacza obniżony poziom IgD?
7. Immunoglobulina typu D (IgD) - wyniki. Co oznacza podwyższony poziom IgD?
8. Gorączka okresowa związana z hipergammaglobulinemią D

Immunoglobulina typu D (IgD), inaczej przeciwciało typu D, jest białkiem odpornościowym wytwarzanym przez limfocyty B. Przeciwciało IgD jest jednym z najmniej licznych, a jego stężenie we krwi wynosi 0,04 mg/ml. Stanowi tym samym 1% wszystkich klas przeciwciał we krwi.

Przeciwciało IgD ma także bardzo krótki okres półtrwania w organizmie, gdyż jest wrażliwe na enzymy proteolityczne (rozkładające białka).

Immunoglobulina typu D (IgD) - rodzaje

Przeciwciało IgD w organizmie człowieka występuje w dwóch postaciach. Pierwszy rodzaj to przeciwciało IgD związane z błonami komórkowymi, które razem z przeciwciałem IgM znajduje się na powierzchni dojrzałych limfocytów B jeszcze przed stymulacją przez antygen (tzw. dziewicze limfocyty B).

Drugi rodzaj to przeciwciało IgD niezwiązane z błonami komórkowymi, czyli tzw. postać wolna. Wolne przeciwciało IgD znajdują się we krwi i wydzielinach np. ślinie.

Przeciwciało IgD, podobnie jak wszystkie pozostałe klasy przeciwciał dzieli się na całkowite i swoiste. Swoiste przeciwciała IgD, są wytwarzane w ciągu całego życia po kontakcie z różnymi antygenami.

Natomiast wszystkie swoiste przeciwciała IgD w organizmie, stanowią pulę całkowitych przeciwciał IgD.

Immunoglobulina typu D (IgD) - rola w organizmie

Choć przeciwciało IgD zostało odkryte w 1965 roku, jego dokładna rola w organizmie pozostaje niejasna. Przeciwciało IgD ma zdolność wiązania bakterii i wirusów, przez co wspomaga obronę śluzówkową organizmu.

Najprawdopodobniej z tego powodu liczba limfocytów B syntetyzujących przeciwciała IgD wzrasta u osób z zaburzeniami obrony śluzówkowej, np. niedoborem przeciwciała IgA.

Badania na myszach laboratoryjnych wykazały, że u zwierząt z niedoborem przeciwciał IgM, przeciwciała IgD jest w stanie zastąpić prawie wszystkie funkcje biologiczne IgM.

Ponadto uważa się, że przeciwciało IgD może mieć właściwości wzmacniające działanie pozostałych klas przeciwciał (IgM, IgG, IgA) oraz hamować namnażanie się wirusów w ustroju. Jest ono także zaangażowane w procesy tzw. pamięci immunologicznej poprzez podtrzymywanie komórek pamięci.

Immunoglobulina typu D (IgD) - wskazania do badania

Wzrost lub spadek ilości przeciwciał IgD we krwi prawdopodobnie nie ma dużego znaczenia klinicznego. Stanami klinicznymi w których ocena jego wzrostu może mieć znaczenie to:

• rozpoznanie szpiczaka IgD
• monitorowanie terapii szpiczaka IgD
• gorączka okresowa związana z hipergammaglobulinemią D

Immunoglobulina typu D (IgD) - na czym polega badanie?

Badanie stężenia całkowitych przeciwciał IgD wykonuje się z krwi żylnej pobranej ze zgięcia łokciowego. Stężenie przeciwciał IgD jest bardzo często mierzone razem z pozostałymi klasami przeciwciał (IgG, IgM, IgA).

Najczęściej stosowaną metodą do oznaczania przeciwciał IgD to immunodyfuzja radialna (RID, ang. Radial immunodiffusion). Metoda RID polega na ocenie stężenia przeciwciał poprzez pomiar promienia, który tworzy się w wyniku reakcji przeciwciał IgD z antygenem umieszczonym w żelowym nośniku.

Do oznaczania stężenia przeciwciał IgD stosuje się także metodę immunonefelometryczną. Należy jednak podkreślić, że obecnie nie ma jednej rekomendowanej metody laboratoryjnej do oznaczania przeciwciał IgD.

Immunoglobulina typu D (IgD) - norma

Normy dla przeciwciała IgD są bardzo trudne do ustalenia, gdyż ich rozkład w populacji jest bardziej zróżnicowany niż pozostałych klas przeciwciał. Z uwagi na to norma dla całkowitego IgD jest bardzo szeroka i zawiera się w przedziale 1,3-152,7 mg/l.

Immunoglobulina typu D (IgD) - wyniki. Co oznacza obniżony poziom IgD?

Zbyt niski poziom IgD może być spowodowany przez:

• selektywny niedobór immunoglobuliny D
• szpiczaka non-IgD

Immunoglobulina typu D (IgD) - wyniki. Co oznacza podwyższony poziom IgD?

Badania pokazują, że wzrost poziomu przeciwciał IgD we krwi może być charakterystyczny dla niektórych patologii:

• szpiczaka IgD
• gorączki okresowej związanej z hipergammaglobulinemią D
• wczesnych etapów zakażeń np. Mycobacterium pneumoniae, różyczki, odry
• przewlekłych zakażeń np. trądu, gruźlicy, salmonellozy, malarii
• zespołów przebiegających z niedoborami odporności, np. zespółu Nezelofa, zespółu ataksja-teleangiektazja
• alergicznej aspergilozy oskrzelowo-płucnej
• chorób alergicznych, np. atopowego zapalenia skóry
• sarkoidozy
• AIDS
• chorób z autoagresji, np. reumatoidalnego zapalenia stawów, tocznia rumieniowatego układowego
• wykazano również, że poziom przeciwciał IgD jest wyższa u palaczy niż u osób niepalących

Jednak należy mieć na uwadze, że dokładne znaczenie kliniczne i przyczyny wzrostu poziomu przeciwciał IgD w większości powyższych sytuacji nie zostało jeszcze ustalone.

Gorączka okresowa związana z hipergammaglobulinemią D

Gorączka okresowa związana z hipergammaglobulinemią D, w skrócie HIDS, jest uwarunkowaną genetycznie chorobą przebiegającą ze wzrostem poziomu przeciwciał IgD.

Przyczyną HIDS jest mutacja genu kodującego enzym kinazę mewalonianu, którego niedobór powoduje nagromadzenie w organizmie kwasu mewalonowego. Jednym z markerów rozpoznania choroby jest podwyższony poziom przeciwciał IgD we krwi, a często także IgA.

Objawem charakterystycznym HIDS jest nawracająca gorączka, która pojawia się już w wieku niemowlęcym. Co ciekawe, poziom przeciwciał IgD zwykle wzrasta tylko w trakcie epizodów gorączki. Inne objawy to bóle stawów, powiększone węzły chłonne, bóle głowy i bóle brzucha.

CZYTAJ TEŻ:

• Immunoglobuliny typu E (IgE)
• Immunoglobuliny typu G (IgG)
• Układ odpornościowy - jak działa?

O autorze

dr n. med. Karolina Karabin, biolog molekularny, diagnosta laboratoryjny, Cambridge Diagnostics Polska

Z wykształcenia biolog ze specjalizacją mikrobiologia i diagnosta laboratoryjny z ponad 10-letnim stażem w pracy laboratoryjnej. Absolwentka Studium Medycyny Molekularnej oraz członek Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka.Kierownik grantów naukowych realizowanych w Pracowni Diagnostyki Molekularnej przy Klinice Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych WUM. Tytuł doktora nauk medycznych w zakresie biologii medycznej obroniła na I Wydziale Lekarskim WUM. Autorka wielu prac naukowych i popularnonaukowych z zakresu diagnostyki laboratoryjnej, biologii molekularnej i żywienia. Na co dzień jako specjalista w zakresie diagnostyki laboratoryjnej prowadzi dział merytoryczny w Cambridge Diagnostics Polska oraz współpracuje z zespołem dietetyków w Poradni Dietetycznej CD. Ze specjalistami dzieli się praktyczną wiedzą dotyczącą diagnostyki i dietoterapii chorób na konferencjach, szkoleniach oraz na łamach czasopism i portali internetowych. Szczególnie zainteresowana wpływem współczesnego stylu życia na procesy molekularne w organizmie.

dr n. med. Karolina Karabin