Zapalenie tchawicy – poważny stan, który może wymagać intubacji

Zapalenie tchawicy najczęściej towarzyszy stanom zapalnym znajdującej się wyżej w przewodzie oddechowym krtani. Często procesem zapalnym zajęte są także leżące poniżej tchawicy oskrzela. W związku z tym przy zapaleniu tchawicy zdolność oddychania jest poważnie ograniczona. Do tego stopnia, że niekiedy konieczna może być intubacja, a nawet tracheotomia. Jakie są przyczyny i objawy zapalenia tchawicy? Jak przebiega leczenie?

Spis treści

1. Zapalenie tchawicy - przyczyny
2. Zapalenie tchawicy - objawy
3. Zapalenie tchawicy - diagnoza
4. Zapalenie tchawicy - leczenie

Zapalenie tchawicy oznacza stan zapalny środkowego odcinka dróg oddechowych, który zaczyna się od krtani (tchawica stanowi jej przedłużenie), a kończy rozwidleniem na oskrzela. Takie położenie sprawia, że zapalenie tchawicy rzadko występuje samodzielnie - najczęściej towarzyszy stanom zapalnym krtani. Procesem chorobowym często zajęte są także oskrzela.

Zapalenie tchawicy - przyczyny

Za ostry stan zapalny tchawicy najczęściej odpowiadają wirusy (zwykle wirusy grypy, paragrypy, RSV, adenowirusy, rhinowirusy).

Rzadziej przyczyną choroby są bakterie atypowe. Bakteryjne zapalenie tchawicy zwykle jest następstwem zakażenia górnych dróg oddechowych, a na rozwój choroby najbardziej narażone są małe dzieci.

Wyróżnia się formę ostrą i przewlekłą zapalenia tchawicy

W obu przypadkach patogeny przenoszą się drogą kropelkową - wtedy, gdy chory mówi, kaszle lub kicha, wydalając jednocześnie kropelki śliny razem z wirusem.

Z kolei przewlekłe zapalenie tchawicy może być wynikiem długotrwałego wystawienia na działanie dymu tytoniowego, który podrażnia śluzówkę tchawicy. Ponadto może współtowarzyszyć innym przewlekłym schorzeniom układu oddechowego, takim jak np. przewlekłe zapalenie krtani czy zapalenie oskrzeli.

Zapalenie tchawicy - objawy

Ostre zapalenie tchawicy

• kaszel

- suchy- męczący i uporczywy- opisywany jako szczekający lub dudniący- w późniejszym etapie choroby może być wilgotny

• świszczący oddech (słyszalne świsty podczas oddychania)
• ból gardła, któremu zwykle towarzyszy uczucie drapania

Zapalenie tchawicy często występuje u małych dzieci i osób palących papierosy

• trudności w oddychaniu, a nawet duszności (gdy są silne, może się pojawić sinica)
• bóle za mostkiem oraz w obrębie szyi, które nasilają się podczas kaszlu i przy głębokim oddychaniu
• stan podgorączkowy lub gorączka
• osłabienie, uczucie zmęczenia

Jeśli zapalenie tchawicy jest następstwem zakażenia górnych dróg oddechowych, najpierw mogą pojawić się objawy, takie jak kaszel, katar lub niewielka gorączka. Dopiero po 2-5 dniach pojawiają się objawy zapalenia tchawicy.

Objawy przewlekłego stanu zapalnego tchawicy są mniej nasilone, jednak dominuje suchy kaszel.

Zapalenie tchawicy - diagnoza

Lekarz może pobrać wymaz z gardła (by określić, które patogeny są odpowiedzialne za rozwój choroby), zlecić RTG tchawicy i klatki piersiowej (by wykluczyć m.in. zapalenie płuc) i wykonać pomiar saturacji (wysycenia) krwi tlenem.

Zapalenie tchawicy - leczenie

Jeśli przyczyną choroby są bakterie, konieczne jest stosowanie antybiotyków. Jednak w większości przypadków za stan zapalny tchawicy odpowiadają wirusy, dlatego stosuje się leczenie objawowe - leki łagodzące ból gardła i zbijające gorączkę (paracetamol, ibuprofen), a także leki rozrzedzające wydzielinę i ułatwiające jej odkrztuszanie.

Ważne jest także nawilżanie dróg oddechowych – pomocne mogą być inhalacje, np. z olejków eterycznych. Wdychanie pary wodnej wzbogaconej olejkiem eukaliptusowym czy z drzewa herbacianego przyczyni się do rozrzedzenia wydzieliny, a tym samym ułatwi oddychanie.

Należy zadbać także o wilgotność powietrza w pomieszczeniu, gdzie przebywa chory. Wskazane jest stosowanie nawilżaczy powietrza lub nakładanie wilgotnych ręczników na kaloryfery i spożywanie dużej ilości płynów.

Poza tym lepiej nie wystawiać tchawicy na czynniki podrażniające drogi oddechowe, takie jak, np. dym papierosowy.

W przypadku, gdy duszności są bardzo nasilone, lekarz może zdecydować o podaniu choremu glikokortykosteroidów, a nawet adrenaliny. W skrajnych przypadkach wykonuje się intubację, czyli wprowadzenie przez usta lub nos do krtani rurki umożliwiającej oddychanie. W ostateczności wykonuje się tracheotomię - przecina się tchawicę i wprowadza do niej rurkę, która zapewnia dopływ powietrza do płuc.

Monika Majewska