Wirus RSV – groźny nie tylko dla dzieci

Wirus RSV (Respiratory Syncytial Virus) to patogen wywołujący zakażenia układu oddechowego. Najczęściej mówi się o nim w kontekście wcześniaków i małych dzieci, ponieważ to one do tej pory były uznawane za grupę szczególnie narażoną na infekcje. Jednak do grupy ryzyka zakażenia RSV należy dodać osoby starsze. Statystyki pokazują, że z jego powodu na świecie każdego roku do szpitala trafia ponad 300 000 osób powyżej 60 roku życia .

Spis treści

1. Kto jest najbardziej narażony na RSV?
2. Rozprzestrzenianie się wirusa RSV u dorosłych
3. Objawy i leczenie zakażenia RSV u dorosłych
4. Zapobieganie infekcjom RSV

Kto jest najbardziej narażony na RSV?

Infekcje oddechowe wywołane wirusem RSV to najczęściej zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc. To groźne choroby szczególnie dla małych dzieci. Największe ryzyko zakażenia wirusem istnieje u wcześniaków, które ze względu na przedwczesne narodziny, nie mają odpowiednich przeciwciał. W tej grupie patogen może być odpowiedzialny za dysplazję oskrzelowo-płucną prowadzącą do niewydolności oddechowej. Dlatego od wielu lat w Polsce prowadzony jest program profilaktyki wcześniaków, polegający na podawaniu im przeciwciał w kierunku RSV.

Badania prowadzone w ciągu ostatnich lat wykazały jednak, że syncytialny wirus oddechowy może stanowić poważne zagrożenie również wśród dorosłych - zawłaszcza seniorów, których układ odpornościowy jest słabszy. Szczególnie narażone na negatywne skutki infekcji są osoby z chorobami sercowo-płucnymi i z obniżoną odpornością, np. po operacjach, przeszczepach czy leczeniu onkologicznym¹. Dużo gorzej znoszą zakażenie także osoby cierpiące na astmę i przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POCHP)². U nich zakażenie może powodować powikłania prowadzące do hospitalizacji, a nawet śmierci. 

Podobnie jak u małych dzieci, tak i u osób po 60. roku życia wirus RS wywołuje zapalenie płuc (obserwacje pokazują, że jest przyczyną od 2 do 5 proc. przypadków tej choroby u dorosłych)³.

Rozprzestrzenianie się wirusa RSV u dorosłych

Ze względu na dość łatwe rozprzestrzenianie się, RSV zagraża osobom przebywającym w domach opieki (około 5 do 10 proc. przypadków rocznie), szpitalach, ale i seniorom mającym kontakt z dziećmi roznoszącymi tego wirusa – częste infekcje dotyczą np. dziadków opiekujących się swoimi wnukami.  Badania pokazują, że wirus RSV dojrzewa w organizmie chorego od 5 do 8 dni, a dzieci mogą zarażać nim nawet przez 21 dni⁴.

Warto jednak podkreślić, że zakażenie się drogą aerozolową z dużej odległości jest rzadkie.  Do przeniesienia wirusa potrzebny jest zwykle bezpośredni kontakt z chorą osobą, która po kichaniu lub kasłaniu nie umyła rąk lub przez kontakt z powierzchnią, na której znajduje się wirus, np. klamki, blaty stołów itd. Wirus roznosi się również przez pocałowanie chorego dziecka.

Objawy i leczenie zakażenia RSV u dorosłych

Objawy infekcji RSV przypominają początkowo przeziębienie lub grypę, dodatkowo pojawia się etapami przekrwienie błony śluzowej nosa, kaszel, świszczący oddech, ból łowy i podwyższona temperatura⁵. Ze względu na dość niespecyficzne objawy, choroba ta może być przez dłuższy czas niezauważona lub bagatelizowana. Sygnałem skłaniającym chorego do wizyty u lekarza stają się zwykle powikłania, np. problemy z oddychaniem.

Leczenie RSV u dorosłych polega na podawaniu silnych leków przeciwwirusowych (np. rybawiryny). Stosuje się również leki przeciwgorączkowe, czasem antybiotyki. Niekiedy konieczna jest hospitalizacja - szczególnie w sytuacjach, gdy senior ma problemy z oddychaniem lub jest odwodniony. Wówczas stosuje się wspomaganie oddychania tlenem i nawadnianie kroplówką.

Zapobieganie infekcjom RSV

Największe znaczenie specjaliści przykładają do profilaktyki. Seniorzy przebywający w domach opieki, dużych skupiskach czy zajmujący się małymi dziećmi powinni często myć ręce, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusa RSV, a już na pewno uważać, by nie dotykać brudnymi dłońmi twarzy, oczu i ust, które są „bramami” dla wszystkich patogenów. Warto unikać bliskiego kontaktu, np. ściskania dłoni z osobami chorymi lub potencjalnie zarażonymi, mającymi np. objawy przeziębieniami mogącymi sugerować infekcję RSV.

Osoby po 60. roku życia muszą pamiętać, że wirus RSV najsilniej występuje w sezonie jesienno-zimowym i wczesną wiosną. W Polsce największa zachorowalność przypada na okres między wrześniem a kwietniem. Warto w tym czasie szczególnie zwracać uwagę na profilaktykę – unikać kontaktów, ograniczyć opiekę nad dziećmi itd.