Smog fotochemiczny (fotosmog) - przyczyny powstawania i skutki zdrowotne

Smog fotochemiczny (fotosmog), inaczej smog typu Los Angeles, ma postać brunatnej mgły unoszącej się nad miastem. Smog fotochemiczny jest typowy dla wielu dużych aglomeracji miejskich o intensywnej produkcji przemysłowej i dużym ruchu samochodowym. Smog fotochemiczny powstaje latem, ale jest równie niebezpieczny dla zdrowia, jak smog który obserwuje się zimą. Sprawdź, jak powstaje smog fotochemiczny, jaki jest jego skład, jaki ma wpływ na zdrowie i czym się różni od smogu kwaśnego.

Spis treści

1. Smog fotochemiczny - jak powstaje?
2. Smog fotochemiczny - wpływ na zdrowie
3. Smog fotochemiczny - kto jest szczególnie narażony? Osoby z grupy ryzyka
4. Smog fotochemiczny a kwaśny
5. Smog fotochemiczny w Los Angeles

Smog fotochemiczny, inaczej fotosmog, smog typu Los Angeles, typu Tokio, typu Sao Paulo, smog biały lub jasny, smog utleniający, to smog, którego głównymi składnikami są aktywne chemicznie związki organiczne (nadtlenki, aldehydy) oraz ozon, tlenek węgla, tlenki azotu.

Obecnie to zjawisko ma ogromne znaczenie zwłaszcza na terenach o ciepłym klimacie. Obok Los Angeles, drugą najbardziej zanieczyszczoną smogiem fotochemicznym metropolią, jest miasto Meksyk.

Smog tego typu powszechnie występuje także w Santiago, São Paulo, Caracas, Atenach, Kairze, Teheranie, Pekinie, Szanghaju, Bangkoku oraz w mniejszym stopniu w Tokio, Osace, Nowym Jorku, Paryżu, Rzymie czy Madrycie.

Smog fotochemiczny występuje także w polskich miastach, w których szybko rosną emisje z transportu, szczególnie w wyniku dynamicznego wzrostu przejazdów samochodami osobowymi (np. Warszawa, Kraków).

Smog fotochemiczny - jak powstaje?

Smog fotochemiczny tworzy się przede wszystkim w miesiącach letnich, w czasie silnego nasłonecznienia, głównie w wyniku fotochemicznych przemian składników spalin.

W wyniku tych reakcji powstają szkodliwe dla ludzi, zwierząt i roślin silne utleniacze, takie jak chociażby ozon, formaldehyd, nadtlenek wodoru, acetaldehyd.

Smog fotochemiczny może wystąpić od czerwca/lipca do września/października przy temperaturze 24-35°C, z reguły od godzin południowych do późnego popołudnia. Powoduje ograniczenie widoczności do 0,8-1,6 km (powietrze ma brązowawe zabarwienie).

Źródłem smogu fotochemicznego są:

• duża emisja prekursorów utleniaczy fotochemicznych z sektora transportu drogowego oraz ze źródeł komunalno-bytowych
• warunki meteorologiczne:

- silne nasłonecznienie,- wysoka temperatura (powyżej 25 st. C)- „słaby” wiatr (tzw. cisza)- inwersja temperatury

• topografia terenu (zagłębienia terenu)
• lokalizacja nadmorska (bryzy morskie) – dodatkowy, ale niekonieczny warunek powstawania smogu fotochemicznego

Smog fotochemiczny - wpływ na zdrowie

Smog fotochemiczny prowadzi do wzrostu poziomu ozonu w powietrzu. Z kolei podwyższone stężenie ozonu w powietrzu może prowadzić do reakcji zapalnych oczu czy chorób dróg oddechowych, w tym nasilenia objawów astmy oraz zmniejszenia wydolności płuc.

Pierwszymi objawami podrażnienia ozonem są kaszel, drapanie w gardle, ból głowy oraz senność.

Organizm człowieka broni się przed przedostającym się do płuc ozonem i zmniejsza ilość wdychanego tlenu, co w konsekwencji może powodować nasilenie chorób układu krążenia.

Ozon może powodować senność, bóle głowy i znużenie oraz spadek ciśnienia tętniczego krwi.

CZYTAJ TEŻ: Benzo(a)piren w powietrzu - wpływ na organizm człowieka

Długotrwałe narażenie na zanieczyszczenia komunikacyjne prowadzi nie tylko do zaburzeń funkcjonowania układu oddechowego, schorzeń układu krążenia i układu nerwowego. Substancje znajdujące się w spalinach mają też szkodliwy wpływ na rozwój płodu.

Wartości graniczne i skutki ekspozycji na ozon

*u osób wrażliwych, z grupy ryzyka.

Smog fotochemiczny - kto jest szczególnie narażony? Osoby z grupy ryzyka

Osoby szczególnie narażone na szkodliwe działanie smogu fotochemicznego to:

• dzieci (osoby dorosłe wdychają powietrze w ilości ok.160 l/kg m.c., a dzieci ok. 230 l/kg m.c.)
• chorzy na astmę
• przebywające często na zewnątrz budynków
• dłuższa ekspozycja z jednoczesnym intensywnym wdychaniem powietrza do płuc - ograniczona ilość wchłanianego tlenu, przez co oddech staje się szybszy i płytszy, oraz pojawia się problem z głębokim oddychaniem

Smog fotochemiczny a kwaśny

Smog kwaśny, inaczej smog londyński, występuje głownie od listopada do lutego w umiarkowanej strefie klimatycznej. Jego przyczyną jest tzw. niska emisja, czyli ogrzewanie domów paliwami stałymi, głównie węglem.

Z kolei smog fotochemiczny (smog utleniający) tworzy się głównie w miesiącach letnich. Unosi się on zwykle w słoneczne dni, gdy temperatura powietrza jest wysoka, a na ulicach panuje duży ruch.

Smog fotochemiczny w Los Angeles

Źródło: Youtube.com/NowThis World

Monika Majewska