Rozstrzenie oskrzeli - przyczyny, objawy i leczenie

Rozstrzenie oskrzeli to choroba, która charakteryzuje się nieprawidłowym poszerzeniem ścian oskrzeli oraz zmianami zapalnymi w ich obrębie. Rozstrzenie oskrzeli to poważna choroba, która może doprowadzić do tzw. serca płucnego i niewydolności krążenia. Jakie są przyczyny i objawy rozstrzenia oskrzeli? Jak przebiega leczenie?

Spis treści

1. Rozstrzenie oskrzeli - przyczyny
2. Rozstrzenie oskrzeli - objawy
3. Rozstrzenie oskrzeli - diagnostyka
4. Rozstrzenie oskrzeli - leczenie
5. Rozstrzenie oskrzeli - rokowania

Rozstrzenie oskrzeli to choroba, której istotą jest nieodwracalne, nieprawidłowe poszerzenie ścian oskrzeli, do którego dochodzi w wyniku uszkodzenia ich struktury.

W prawidłowych warunkach drogi oddechowe wytwarzają niewielką ilość śluzu, którego zadaniem jest zatrzymanie mikroorganizmów przedostających się do płuc. Śluz ten wraz z chorobotwórczymi drobnoustrojami jest następnie przenoszony do gardła i usuwany z dróg oddechowych, aby zapobiec infekcji. Jednak w niektórych przypadkach śluz gromadzi się w drogach oddechowych, w wyniku czego dochodzi do namnażania się patogenów, a dalej do rozwoju stanu zapalnego, uszkodzenia struktury ścian oskrzeli i ich rozstrzenia.

Rozstrzenie oskrzeli - przyczyny

Rozstrzenie oskrzeli może się rozwinąć w przebiegu chorób wrodzonych, takich jak, np. mukowiscydoza, nieprawidłowa budowa rzęsek (pierwotna dyskineza rzęsek - PCD), pierwotne niedobory odporności.

Rozstrzenie oskrzeli może być też następstwem ciężkich zakażeń dróg oddechowych - zwłaszcza gruźlicy, odry, krztuśca, a także powikłaniem grypy. Ryzyko rozwoju tej choroby jest wysokie również u osób, które zmagają się z POChP, ciężką astmą lub śródmiąższową chorobą płuc.

Rozstrzenie oskrzeli może wystąpić u osób z chorobami ogólnoustrojowymi, takimi jak nabyte niedobory odporności (np. AIDS), choroby tkanki łącznej, nieswoiste zapalenia jelit.

Wśród innych przyczyn rozstrzenia oskrzeli wymienia się ciało obce lub guz w drogach oddechowych, refluks żołądkowo-przełykowy i wdychanie toksycznych gazów lub substancji drażniących (w tym wieloletnie palenie papierosów).

Rozstrzenie oskrzeli - objawy

• przewlekły kaszel
• duszność
• ból w klatce piersiowej
• pogorszenie tolerancji wysiłku
• wykrztuszanie nadmiernej ilości plwociny, która zwykle ma żółty kolor
• krwioplucie, zwykle spowodowane uszkodzeniem zmienionej zapalnie błony śluzowej
• powtarzające się infekcje dróg oddechowych i płuc, którym towarzyszą objawy, takie jak gorączka, ogólne zmęczenie, utrata masy ciała
• palce pałeczkowate

Rozstrzenie oskrzeli - diagnostyka

• wywiad - lekarz pyta chorego o przebyte w dzieciństwie lub młodości choroby układu oddechowego, np. zapalenie płuc, oskrzeli
• osłuchanie pacjenta - w przypadku rozstrzenia oskrzeli słychać trzeszczenia, rzężenia, furczenia i świsty
• bronchoskopia - w jej czasie można pobrać materiał do badania mikrobiologicznego i histopatologicznego
• tomografia komputerowa wysokiej rozdzielczości (TKWR)

Dodatkowo, w zależności od objawów, lekarz może zlecić np. RTG zatok obocznych nosa, posiewy plwociny czy wydzieliny oskrzelowej w kierunku grzybów, prątków gruźlicy, oznaczenie czynnika reumatoidalnego, by znaleźć przyczyny choroby.

Rozstrzenie oskrzeli - leczenie

Choremu podaje się mukolityki - leki, których zadaniem jest ułatwienie wykrztuszania zalegającej wydzieliny w celu oczyszczenia dróg oddechowych. Terapia obejmuje także leczenie zaostrzeń choroby (podaje się antybiotyki), tlenoterapię i zapobieganie zakażeniom (m.in. szczepienia przeciwko grypie).

Leczenie chirurgiczne wykonuje się w wyjątkowych sytuacjach - gdy u chorego dochodzi do częstych nawrotów, które występują mimo prawidłowego leczenia, a także u pacjentów zagrożonych masywnymi krwotokami oraz w przypadkach zlokalizowanych rozstrzeni.

Rozstrzenie oskrzeli - rokowania

Naukowcy postanowili określić, jakie są rokowania pacjentów z rozstrzeniem oskrzeli, porównując ich z grupą chorych z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP) i astmą. Okazało się, że ryzyko zgonu było największe u chorych na POChP, najmniejsze u chorych na astmę, natomiast pośrednie w przypadku rozstrzeni oskrzeli (w okresie obserwacji zmarło 28 proc. chorych z rozstrzeniami oskrzeli, 38 proc. chorych na POChP i 20 proc. chorych na astmę).

Bibliografia:

Czerniawska J., Hawryłkiewicz, I., Górecka D., Trzydziestoletnia obserwacja chorego na rozstrzenie oskrzeli, "Pneumonologia i Alergologia Polska" 2007, 75

Monika Majewska