Astma oskrzelowa (dychawica oskrzelowa) - objawy, przyczyny, leczenie
Astma oskrzelowa jest przewlekłą, zapalną chorobą dróg oddechowych. Astma to choroba o zmiennym przebiegu, jej objawy trudno przewidzieć. Czasem dolegliwości pojawiają się kilka razy w ciągu doby, czasem kilka razy w miesiącu, ich nasilenie także może się bardzo różnić. U chorych na astmę oskrzela kurczą się zbyt łatwo i zbyt mocno, i cały czas toczy się w nich proces zapalny, co w końcu prowadzi do niekorzystnej przebudowy tkanki. Jakie są przyczyny i objawy astmy? Na czym polega diagnostyka astmy i jej leczenie?
Spis treści
- Co to jest astma?
- Astma - rodzaje
- Astma oskrzelowa - przyczyny i czynniki ryzyka
- Astma - objawy. Jak rozpoznać astmę oskrzelową?
- Atak astmy oskrzelowej- jak go zahamować?
- Astma - diagnostyka
- Czy astma to choroba przewlekła?
- Astma - leczenie. Jaki lekarz leczy astmę?
- Najnowsze leki na astmę oskrzelową
- Czego unikać przy astmie oskrzelowej?
- Astma a dieta i sport
Co to jest astma?
Astma (łac. asthma, inaczej także dychawica oskrzelowa), to przewlekła, nieuleczalna zapalna choroba dróg oddechowych, która prowadzi do ograniczenia wydolności dróg oddechowych w wyniku niekontrolowanych skurczów oskrzeli oraz gromadzenia się w nich gęstego śluzu.
Objawy astmy oskrzelowej mogą więc pojawiać się i zanikać, ale stan zapalny w drogach oskrzelowych trwa stale.
Każdego roku z powodu astmy i jej następstw (np. przewlekłej obturacyjnej choroby płuc) na całym świecie umiera rocznie około 180 tysięcy osób.
Szacuje się, iż na astmę choruje na świecie – w zależności od kraju – od 1 do 18% populacji. Według WHO – Światowej Organizacji Zdrowia – jest to globalnie ponad 235 milionów osób, które nie mogą spokojnie, bezpiecznie oddychać. Dużą grupę stanowią dzieci.
W Polsce na astmę choruje około 4 milionów osób. Według badania ECAP na astmę choruje w Polsce około 11% dzieci w wieku 6–14 lat i około 9% populacji dorosłych. To choroba, której nie wolno bagatelizować - nieleczona lub leczona niewłaściwie może prowadzić do wielu powikłań. Astmatyk może też ciężej przechodzić infekcje dróg oddechowych, m.in. krztusiec.
Tutaj przeczytasz o tym co grozi astmatykom zarażonym koronawirusem
Astma - rodzaje
Ze względu na etiologię wyróżnia się:
- astmę alergiczną - zewnątrzpochodną, w rozwoju której główną rolę odgrywa alergia. Jeśli udowodniono udział immunoglobuliny E w patogenezie astmy, jest ona określana mianem astmy IgE-zależnej. W astmie alergicznej, podobnie jak w innych chorobach alergicznych, dochodzi do reakcji układu odpornościowego na substancję, która teoretycznie nie powinna jej wywołać i u osób zdrowych nie wywołuje.
- astmę niealergiczną - wewnątrzpochodną, czyli taką, w której nie udaje się wykryć udziału znanych alergenów i udziału swoistych IgE w wyzwalaniu objawów choroby
Ze względu na etiologię można wyróżnić jeszcze jedną postać astmy − astmę zawodową. Wśród chorób zawodowych astma jest najczęstszą chorobą układu oddechowego. Najbardziej na jej wystąpienie są narażone pielęgniarki oraz osoby pracujące w rolnictwie, przy pracach malarskich i w usługach sprzątania.
Ze względu na stopnie ciężkość choroby wyróżnia się:
- astmę sporadyczną
- astmę przewlekłą lekką
- astmę przewlekłą umiarkowaną
- astmę przewlekłą ciężką
Ze względu na ocenę odpowiedzi na leczenie i szacowanie przyszłego ryzyka wyróżnia się:
- astmę w pełni kontrolowaną, kiedy pacjent na co dzień nie ma objawów choroby lub są one minimalne i nie wpływają na codzienną aktywność życiową, chory nie musi stosować leków ratunkowych, a jego czynność płuc jest prawidłowa
- astmę częściowo kontrolowaną, kiedy objawy pojawiają się częściej niż 2 razy w tygodniu, chory z powodu astmy budzi się w nocy, po lek ratunkowy sięga częściej niż 2 razy w tygodniu lub ma zaburzenia czynności płuc w badaniu czynnościowym
- astmę niekontrolowaną, kiedy objawy są częste, pojawiają się nawet kilka razy dziennie, również w nocy, występuje zwiększona potrzeba stosowania leków ratunkowych, wyniki badań czynnościowych układu oddechowego są złe, a choroba istotnie utrudnia codzienne funkcjonowanie
Szczególną postacią astmy niekontrolowanej jest tzw. astma trudna (diffi cult-to-treat asthma), rozpoznawana wówczas, gdy nie udaje się uzyskać kontroli choroby mimo stosowania intensywnego standardowego leczenia zgodnego z wytycznymi ekspertów.
Astma oskrzelowa - przyczyny i czynniki ryzyka
Najczęściej astma oskrzelowa ma podłoże alergiczne – jest reakcją układu oddechowego na kontakt z alergenem. Największe znaczenie mają tu alergeny wziewne – cząsteczki wdychane z powietrzem.
Jakie alergeny najczęściej mogą prowokować pojawienie się astmy?
- To roztocza kurzu domowego, pyłki roślin, grzyby pleśniowe, sierść zwierząt. Wywołują one stan zapalny w układzie oddechowym – rumień, obrzęk błony śluzowej oskrzeli, powodując skurcz oskrzeli i nadmiar wydzieliny. To z kolei powoduje duszności i kaszel, bo chory jest zmuszony do odkrztuszania nadmiaru śluzu, wydzielanego przez zapalnie zmienione oskrzela - mówi dr. n. med. Piotr Dąbrowiecki, alergolog z Kliniki Chorób Infekcyjnych i Alergologii WIM, przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP.
- Astma częściej występuje u osób z atopią, częściej u tych, których rodzice lub dziadkowie chorowali na astmę lub alergię - podkreśla dr Piotr Dąbrowiecki. - Ponadto badania pokazują, że także otyłość może zwiększać ryzyko zachorowania, gdyż nadmiar tkanki tłuszczowej to miejsce, gdzie tworzą się duże ilości zapalnych cząsteczek, podtrzymujących procesy zapalne w płucach - dodaje.
Inny rodzaj astmy mogą wywołać niektóre substancje lecznicze, na przykład kwas acetylosalicylowy (tzw. astma aspirynowa) czy stosowane w terapii chorób układu krążenia betablokery.
Czynnikiem ryzyka rozwoju astmy u dzieci są częste infekcje dróg oddechowych. Astma oskrzelowa może też być kolejnym etapem choroby alergicznej – u pacjentów, którzy wcześniej cierpieli z powodu alergicznego nieżytu nosa czy też atopowego zapalenia skóry. I jak w przypadku chorób alergicznych – znaczenie może mieć genetyczna podatność na rozwój choroby.
Zanieczyszczenie powietrza też przyczynia się do rozwoju astmy. Dzieci urodzone w Londynie w czasie znacznego nasilenia smogu, tzw. „great smog”, miały znacznie wyższe wskaźniki zapadalności na astmę w dzieciństwie.
- Przeprowadzono wiele badań naukowych, które ten związek potwierdzają - mówi dr Piotr Dąbrowiecki. Cząsteczki pyłów, gazów, patogennych drobnoustrojów przedostających się do układu oddechowego wraz z wdychanym powietrzem, uszkadzają go, wywołują przewlekły stan zapalny. I szczególnie widać to w przypadku dzieci, także tych jeszcze nie narodzonych, bo ciąża to okres szczególnej wrażliwości na toksyny, alergeny i wszelkie patogeny. To właśnie ze względu na zanieczyszczenie środowiska mieszkańcy miast dwa razy częściej chorują na astmę - wyjaśnia ekspert.
Astmę możemy zdiagnozować na każdym etapie życia. Od razu zresztą trzeba zaznaczyć, że istnieją dwa rodzaje astmy: alergiczna i niealergiczna. Ta druga może ujawniać się później, zwykle po 40. tym roku życia i często przypomina POChP, czyli przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, która na ogół jest konsekwencją palenia papierosów. Astma alergiczna może ujawnić się już w okresie niemowlęctwa, ale zazwyczaj w wieku szkolnym. Jednak i ona może być zdiagnozowana późno, w wieku dorosłym.
Astma - objawy. Jak rozpoznać astmę oskrzelową?
Astma oskrzelowa - pierwsze objawy
Astma jako choroba o charakterze napadowym cechuje się występowaniem ataków. Tego rodzaju stan może pojawiać się na skutek różnych okoliczności. Czasem wystarczy zmiana wilgotności powietrza, czy zmiana klimatu. Często atak astmy wywołany jest stresem, lub innymi czynnikami takimi jak alergen, dym papierosowy, kurz, roztocza. Typowe objawy astmy oskrzelowej to:
- dokuczliwe uczucie duszności, związane z obkurczeniem się oskrzeli, które pojawia się najczęściej w nocy i nad ranem, a także kilka minut po forsownym wysiłku,
- kaszel,
- świszczący oddech,
- zmęczenie i osłabienie po wysiłku fizycznym, czasem nawet po wejściu po schodach,
- ucisk w klatce piersiowej.
Przyczyną napadowej duszności może być również smog, czyli wysokie zanieczyszczenie powietrza. Napadom astmy alergicznej sprzyja kontakt z alergenem. Bez odpowiedniego leczenia dolegliwości nasilają się, dochodzi do trwałego upośledzenia funkcjonowania dróg oddechowych.
Jakie są objawy astmy oskrzelowej u dorosłego?
Nie u wszystkich chorych występuje każdy z wyżej wymienionych objawów. Zdarza się, że kaszel jest jedynym objawem astmy oskrzelowej u dorosłych. Ponadto badania wykazują, że nawet dwa mln ludzi ma nierozpoznaną astmę, pomimo występowania objawów, które sugerują jej istnienie. Natomiast objawy astmy u dorosłych choć bywają zróżnicowane to najczęściej zamykają się w poniższej grupie:
- świszczący oddech,
- kaszel, który często nasila się nocą,
- duszność,
- uczucie ściskania w klatce piersiowej,
- przeziębienie przechodzące w zapalenie oskrzeli.
Jakie są objawy astmy oskrzelowej u dziecka?
Astma oskrzelowa w przypadku dzieci to choroba niejednorodna, która wymaga określenia wieku pacjenta. Jak wskazują naukowcy, zarówno obraz kliniczny, diagnostyka, jak i leczenie jest jest inne niż w przypadku dorosłych. Najtrudniej rozpoznać astmę oskrzelową u dzieci poniżej piątego roku życia. Jednym z objawów astmy oskrzelowej u dzieci są nawracające zapalenia dróg oddechowych, podczas których dochodzi do ich zwężenia.
W przypadku dzieci objawy astmy bywają trudne do zauważenia, ponieważ bywa, że dziecko nie pamięta, iż kaszlało w nocy. A jeśli rodzic tego nie słyszał, to konieczne jest nagranie snu malucha. Tak jak w przypadku dorosłych astma oskrzelowa daje następujące sygnały:
- świszczący oddech (często przemijający),
- duszność,
- nawracające problemy ze strony oskrzeli,
- kaszel suchy występujący w okresie poza infekcjami, sprowokowany wysiłkiem.
Astma oskrzelowa - objawy niecharakterystyczne
Rozpoznanie astmy czasem opiera się na objawach niecharakterystycznych. Należy do nich płytki i bardzo szybki oddech. Czasem zwłaszcza u sportowców można zaobserwować wysiłkową wiotkość krtani.
Kiedy, w jakich sytuacjach można podejrzewać, że to astma, a nie „zwykła” alergia czy też POChP?
- Jeśli chory mówi, że ma ataki duszności, szczególnie w nocy lub po wysiłku fizycznym, jeśli w drugiej połowie nocy, a zwłaszcza nad ranem pojawia się kaszel, jeśli nawet niewielki wysiłek fizyczny na świeżym powietrzu wywołuje kaszel, a podczas oddychania słychać świsty, zaś po zastosowaniu leków na astmę powyższe objawy znikają, to wszystko przemawia za astmą. Natomiast astma i POChP często się na siebie nakładają. Niestety, około 20% chorych na astmę pali tytoń, a palacze to grupa, z której rekrutuje się najwięcej chorych z POChP.
Atak astmy oskrzelowej- jak go zahamować?
W czasie napadu astmatycznego, szczególnie podczas silnego ataku, często potrzebna jest natychmiastowa pomoc. Nawet bardzo regularne przyjmowanie leków i staranna kontrola astmy nie ustrzegą chorego przed pojawieniem się duszności. Jeśli w przeciągu 20 minut od podania leku skurcz oskrzeli nie mija, należy podać drugą dawkę lekarstwa. Jeśli i tym razem atak nie ustępuje, natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe!
Gwałtowny skurcz oskrzeli powoduje charakterystyczny świszczący oddech oraz uniemożliwia nabranie powietrza. Co zatem należy w takiej sytuacji?
Przede wszystkim należy zachować spokój, ponieważ panika może dodatkowo pogorszyć stan chorego.
Niezbędne jest podanie leku szybko rozkurczającego oskrzela, który zaczyna działać natychmiast, dzięki czemu w ciągu kilku minut chory może swobodniej oddychać.
W trakcie ataku astmy nie powinno się przyjmować pozycji leżącej, ponieważ utrudnia ona oddychanie. Najlepiej jest wtedy siedzieć lub stać podpierając się łokciami o parapet lub stół.
Gdy skurcz minie, nie wolno zostawiać chorego bez opieki. Należy zapewnić mu spokój i poczekać aż zupełnie wróci do stanu równowagi oddechowej.
Astma - diagnostyka
Rozpoznanie astmy bazuje na ocenie charakterystycznych dla tej choroby objawów oraz dokładnym wywiadzie lekarskim.
Potwierdzeniem jest wynik badania spirometrycznego, oceniającego funkcjonowanie układu oddechowego albo testy prowokacyjne, czyli poddanie pacjenta działaniu czynnika, który wywołuje napad astmy.
Pewne kłopoty może sprawiać diagnostyka u małego dziecka, u którego w pierwszej kolejności zwykle podejrzewa się nawracające infekcje dróg oddechowych.
Jednak i z tym doświadczony lekarz powinien sobie poradzić, zwłaszcza że wraz z rozwojem dziecka objawy stają się bardziej czytelne.
Zmiany w płucach przy astmie
Główną cechą zmian w płucach w trakcie astmy jest świst, który słyszy lekarz podczas badania osłuchowego przy użyciu stetoskopu. Natomiast wykonując badania obrazowe w postaci RTG klatki piersiowej można stwierdzić, czy nie doszło do niedodmy płucnej. Jest to jednak rodzaj ciężkiego powikłania źle leczonej, lub nie leczonej astmy. Wówczas obserwowane jest niepełne wypełnienie powietrzem pęcherzyków płucnych, oznacza to, że dane płuco nie jest w stanie prawidłowo napełnić się tlenem. Taki stan może powodować problemy z sercem, a w konsekwencji nawet śmierć.
Czy astma to choroba przewlekła?
Tak. Astma oskrzelowa określana jest jako jedna z najczęstszych chorób o przewlekłym charakterze. Jest to schorzenie o szerokim wachlarzu objawów klinicznych, stąd może w znacznym stopniu wpływać na życie pacjentów.
Astma - leczenie. Jaki lekarz leczy astmę?
Astmy nie można wyleczyć, jednak możliwa jest jej kontrola – doraźna, czyli zapobieganie zaostrzeniom – występowaniu dolegliwości lub przynajmniej ich znaczne ograniczenie i złagodzenie oraz długofalowa – powstrzymanie postępu choroby i trwałego spadku wydolności układu oddechowego.
Wg Światowej Inicjatywy na Rzecz Zwalczania Astmy (GINA), obecnie leczenie astmy opiera się na dwóch grupach leków
- lekach działających doraźnie, szybko rozszerzających oskrzela i ułatwiających oddychanie (m.in. krótko działające beta2-mimetyki, tzw. SABA)
- lekach o działaniu przeciwzapalnym, czyli oddziałujących na przewlekły stan zapalny w drogach oddechowych, będący przyczyną dolegliwości (są to przede wszystkim wziewne glikokortykosteroidy).
Lekami przeciwzapalnymi pierwszego rzutu w każdym przypadku astmy, uznawanymi obecnie za najskuteczniejsze w kontroli tej choroby, są właśnie wziewne glikokortykosteroidy (ICS).
Wziewne glikokortykosteroidy poprawiają czynność płuc i zmniejszają wrażliwość układu oddechowego, zapobiegając zaostrzeniom lub znacznie je osłabiając. Tym samym mają korzystny wpływ na jakość życia pacjentów.
Drugą grupą leków są długo działające (przez około 12 godzin) wziewne beta2-mimetyki (LABA), które rozszerzają oskrzela, redukując ich napięcie i obrzęk błony śluzowej.
Nie stosuje się ich w monoterapii, lecz zwykle w skojarzeniu z ICS. U pacjentów, u których ta terapia nie daje oczekiwanych efektów, włącza się niekiedy długo działające leki przeciwcholinergiczne, także rozszerzającej oskrzela.
Do leków przeciwzapalnych należą też leki antyleukotrienowe, również stosowane w terapii skojarzonej. Doraźnie – dla szybkiego złagodzenia objawów astmy, podaje się także leki z grupy beta2-mimetyków, ale krótko działających (SABA) oraz z grupy leków przeciwcholinergicznych – skuteczne krócej (do 46 godzin) niż leki długo działające, ale dające prawie natychmiastowy efekt.
Niestety, wielu chorych zapomina, jakie jest znaczenie słowa „doraźne” i nadużywa leków SABA, nie stosując przy tym działających długotrwale leków przeciwzapalnych. Takie postępowanie prowadzi do nasilenia choroby.
Chcąc poprawić tę sytuację, po 50-latach traktowania beta2-mimetyków (SABA) jako głównych leków doraźnych, likwidujących objawy, 12 kwietnia 2019 roku GINA opublikowała aktualizację do swoich zaleceń na temat leczenia astmy.
Zgodnie z nimi, w trosce o bezpieczeństwo pacjentów, GINA zaleca zaleca doraźne stosowanie małych dawek wziewnego GKS/FORMOTEROLU w jednym inhalatorze jako preferowaną metodę leczenia doraźnego na wszystkich stopniach zaawansowania choroby (GINA 1–5), a dotychczas stosowane SABA przesuwa jedynie na miejsce leczenia alternatywnego. GINA wyraźnie podkreśla, że żaden chory z rozpoznaną astmą oskrzelową nie może być leczony bez użycia leku przeciwzapalnego – steroidu wziewnego.
Istnieje jednak grupa pacjentów, którym standardowe leczenie nie przynosi ulgi. Grono międzynarodowych ekspertów, w tym GINA, szacuje, iż na astmę ciężką cierpi 3,7 % chorych. W Polsce tę postać choroby ma kilka tysięcy osób.
Tymczasem programem lekowym, który umożliwia bezpłatny dostęp do nowoczesnych terapii biologicznych mepolizumabem i omalizumabem, objętych jest zaledwie kilkuset pacjentów. Aktualnie funkcjonuje w Polsce 50 ośrodków leczenia astmy ciężkiej finansowanych przez NFZ. Najczęściej są to wybrane oddziały alergologiczno-pulmonologiczne zlokalizowane w każdym województwie.
Do niedawna przy nieskuteczności klasycznego leczenia wdrażano terapię doustnymi glikokortykosteroidami, które (w przeciwieństwie do glikokortykosteroidów wziewnych) mają wiele poważnych działań niepożądanych, toteż terapia nimi musi być jak najkrótsza.
Obecnie GINA zaleca, by w przypadku astmy ciężkiej, niepoddającej się leczeniu inhalacyjnemu, sięgać od razu po leki biologiczne – które są nie tylko skuteczne, ale też bezpieczne.
Czy astmę można wyleczyć?
- Wyleczyć nie, ale można na tyle zaleczyć, że będzie ona miała praktycznie bezobjawowy przebieg. Wówczas mówimy o astmie całkowicie kontrolowanej, czyli skutecznie prowadzonej. Ale aby tak mogło być, potrzebna jest świadomość chorego i jego współpraca z lekarzem. A z tym, niestety, nie jest dobrze. Ponad połowa chorych na astmę w Polsce nie wie, że na nią choruje. Wielu chorych nie przyjmuje leków zgodnie z zaleceniami, wielu niewłaściwie posługuje się inhalatorem. Wielu odstawia leki, kiedy tylko następuje lekka poprawa. A są i tacy, którzy nie potrafią rzucić palenia, a tytoń obniża skuteczność sterydów. I wówczas trzeba podawać ich więcej, by osiągnąć pożądany efekt terapeutyczny, co wiąże się z niekorzystnymi objawami ubocznymi.
Najnowsze leki na astmę oskrzelową
Od kilku lat istnieje alternatywa – nowoczesne leki biologiczne, oddziałujące na mechanizmy powstawania astmy. Pozwalają one na kontrolę astmy i powrót do normalnego życia. W Polsce dostępny jest program leczenia ciężkiej astmy dwoma lekami biologicznymi – omalizumabem i mepolizumabem. W Europie zarejestrowane są jeszcze inne leki – benralizumab i reslizumab, do tej pory nie refundowane w Polsce.
- W wielu badaniach klinicznych udowodniono, że w zdecydowany sposób poprawiają kontrolę choroby: zmniejszają nasilenie objawów, dawki sterydów systemowych, liczbę zaostrzeń, hospitalizacji, wezwań pogotowia ratunkowego czy wizyt w SOR - mówi dr. hab. n. med. Maciej Kupczyk, prof. nadzw. Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, z Kliniki Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, prezydentem elektem Polskiego Towarzystwa Alergologicznego.
- U niektórych pacjentów widzimy poprawę parametrów wydolności układu oddechowego oraz rzadsze występowanie infekcji. W praktyce przekłada się to na istotną poprawę jakości życia pacjentów. A co istotne – wyniki tych badań mają potwierdzenie w naszych obserwacjach klinicznych po wprowadzeniu terapii biologicznej do codziennej praktyki. Nie mamy dziś wątpliwości, że jest to optymalny sposób leczenia w grupie pacjentów z astmą ciężką - przekonuje specjalista.
Program lekowy umożliwiający bezpłatne leczenie biologiczne astmy ciężkiej jest aktualnie prowadzony przez 50 ośrodków zlokalizowanych w każdym województwie, jednak liczba pacjentów korzystająca z terapii wciąż jest zbyt mała.
Dostęp pacjentów do terapii biologicznych jest utrudniony z uwagi na konieczność ścisłego stosowania się do zapisów programu, brak współpracy lekarzy specjalistów z prowadzącymi program lekowy, duże odległości do ośrodków, małą świadomość choroby czy wreszcie nadmierne obciążenie lekarzy dokumentacją medyczną związaną z przyjęciem nowych pacjentów.
Zdaniem specjalistów, z programów lekowych powinno korzystać znacznie więcej osób. GINA w swoich najnowszych wytycznych przypomina, że dla chorych na ciężką postać astmy „istnieje szybko rozwijający się zestaw terapii biologicznych, które mogą znacznie zmniejszyć ciężkie zaostrzenia i poprawić jakość życia”.
Z terapii powinni korzystać chorzy z astmą ciężką, oporną na konwencjonalne terapie wziewne. By przyspieszyć rozpoznanie, GINA planuje wydać w niedługim czasie kieszonkowy przewodnik dla lekarzy do oceny i leczenia pacjentów z trudną do leczenia i ciężką astmą.
Czego unikać przy astmie oskrzelowej?
Przede wszystkim czynników drażniących. Jeśli potrafimy ocenić, co pogarsza nasze samopoczucie, należy ograniczyć ekspozycję na tego typu bodziec. Zatem między innymi unikamy palenia papierosów oraz wdychania dymu, nagłych zmian wilgotności powietrza. Atak astmy może nastąpić również wyniku stresu lub silnych emocji, stąd warto nauczyć się technik, które pomogą regulować takie stany. Warto także udać się do dietetyka, ponieważ niektóre produkty mogą wpływać na wzmożenie objawów.
Co robić, jeśli chorzy nie wypełniają zaleceń lekarzy?
- Brak współpracy ze strony pacjentów i nieprzestrzeganie zaleceń lekarskich to problem pojawiający się szczególnie u chorych, którzy nie mają wiedzy na temat choroby. Edukacja, czyli szkolenie chorych w zakresie podstawowych wiadomości na temat astmy, wzbogacone o temat aerozoloterapii, czyli jak prawidłowo posługiwać się lekami wziewnymi, a także plan leczenia przewlekłego i terapii zaostrzeń to baza, o którą możemy oprzeć prawidłowe zarządzanie chorobą w domu. Chorzy po takich szkoleniach mają o połowę mniej zaostrzeń choroby, ich stopień kontroli astmy poprawia się znacząco.
Najlepsza edukacja to ta u własnego doktora w gabinecie, ale nie zawsze jest czas na dłuższą rozmowę. Astmatyk może skorzystać ze szkoleń dla chorych na astmę, które są organizowane w oddziałach zajmujących się terapią astmy.
Astma a dieta i sport
Każda choroba przewlekła wymaga odpowiedniego sposobu odżywiania. Z badań wynika, że osoby spożywające więcej witaminy C i E, beta-karotenu, flawonoidów, magnezu, selenu oraz kwasów omega-3 łatwiej kontrolują astmę i rzadziej mają ataki duszności.
Dieta uboga w te substancje źle wpływa na kondycję płuc. Przyczynia się też do osłabienia organizmu, a więc sprzyja groźnym dla astmatyków chorobom wirusowym.
Dlatego na talerzu powinny się znaleźć świeże owoce i zielone warzywa, tłuste ryby (łosoś, makrela), oliwa oraz czosnek i cebula.
Unikaj natomiast konserwantów i sztucznych barwników, ponieważ mogą zaostrzać objawy choroby.
Jeśli choroba nie ma ciężkiego przebiegu, a tylko czasem pojawiają się kłopoty z oddychaniem, nie rezygnuj z uprawiania sportu.
Nawet osoby z astmą wysiłkową (wyzwalaną przez wysiłek fizyczny) powinny ćwiczyć. Jeśli boisz się ataku duszności, przed znacznym wysiłkiem fizycznym przyjmij lek rozkurczający oskrzela.
Systematyczne ćwiczenia, zwłaszcza aerobowe (wykonywane w jednostajnym, rytmicznym tempie), korzystnie wpływają na układ krążeniowo-oddechowy.
Silne emocje mogą zaostrzyć astmę. Potwierdzają to badania: stresujące zdarzenie nawet 5-krotnie zwiększa ryzyko wystąpienia ataku duszności.
Dlatego trzeba sobie wypracować własne sposoby walki z nadmiernym stresem. Istotne jest i to, aby opanować w sobie stały lęk przed napadem duszności.
Osobom cierpiącym na astmę dobrze robi joga, medytacje. Ale nie jest ważne, którą z technik wybierzesz, istotne, aby była skuteczna i w krótkim czasie pozwalała ci otrząsnąć się z codziennych problemów.
WARTO WIEDZIEĆ:
- Astma steroidooporna - przyczyny i leczenie
- Astma sercowa (dychawica sercowa) - objawy, leczenie
- Stan astmatyczny - objawy, leczenie, pierwsza pomoc
- Atak astmy - jak pomóc choremu złapać oddech
- Urlop w GÓRACH dobry na astmę
Porady eksperta
Organizacja Pacjentów i Osób Wspierających Chorych na Astmę Ciężką „Odzyskać Oddech” (www.odzyskacoddech.pl) powstała, by pomagać osobom najciężej dotkniętym przez astmę oraz edukować w zakresie astmy pacjentów chorych na jej lżejszą postać, a także osoby zupełnie zdrowe. Historie członków Stowarzyszenia są dowodem tego, jak szybko niewłaściwie leczona lub zbagatelizowana choroba może zawładnąć całym życiem człowieka.
![Stan przedcukrzycowy dotyczy nawet 5 mln Polaków. Ciebie też? Sprawdź to [TEST]](https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-TRZ7-kaJ1-ptSh_cukrzyca-pomiar-cukru-320x213.jpg)
![Zmiany na ustach - krostki, grudki, pęcherzyki. 8 najczęstszych przyczyn [ZDJĘCIA]](https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-soBw-u4ou-qebe_zmiany-na-ustach-krostki-grudki-pecherzyki-8-najczestszych-przyczyn-zdjecia-320x213.jpg)
