Udar mózgu. Wczesne objawy i nowe metody leczenia udaru mózgu
Udar mózgu - nikt się nie spodziewa jego nadejścia. Udar powstaje na skutek zaburzeń krążenia mózgowego. W jakim stopniu zmieni on nasze dotychczasowe życie, zależy w znacznym stopniu od tego, jak szybko zostanie podjęte leczenie neurologiczne. Dzięki niemu można wyjść z udaru mózgu bez szwanku. Ale liczy się każda minuta.
Spis treści
- Wczesne objawy udaru mózgu
- Objawy udaru: prosty test
- Udar mózgu: objawy [wideo]
- Natychmiastowa diagnostyka udaru mózgu
- Leczenie niedokrwienia mózgu
Udar mózgu - bezpośrednią przyczyną choroby jest ogniskowe niedokrwienie w obrębie określonego obszaru (udar niedokrwienny) lub wylew krwi (udar krwotoczny). Udar niedokrwienny stanowi 85 proc. przypadków choroby. Jego przyczyną jest zwężenie lub niedrożność tętnic domózgowych (najczęściej szyjnych) lub tętnic wewnątrzmózgowych przez zmiany miażdżycowe albo też zator spowodowany skrzepliną powstałą w sercu (np. w czasie migotania przedsionków). Tylko 15 procent przypadków choroby stanowi udar krwotoczny. Może to być krwotok śródmózgowy lub podpajęczynówkowy. Spowodowany jest pęknięciem ściany tętnicy wewnątrzmózgowej, którego przyczyną może być tętniak (wrodzona wada) lub zmiany w ścianie naczynia, najczęściej związane z wieloletnim nadciśnieniem.
Wczesne objawy udaru mózgu
Każdy udar jest zagrożeniem dla życia, dlatego chory powinien szybko trafić do szpitala na oddział udarowy, najlepiej w ciągu godziny od pojawienia się objawów choroby. Najczęstsze z nich to:
- osłabienie siły mięśni (niedowład) jednej połowy ciała; w skrajnych przypadkach dochodzi do paraliżu kończyn;
- drętwienie w obrębie jednej połowy ciała, które może być ograniczone do dwóch poziomów, np. twarzy i ręki;
- krótkotrwałe zaburzenia widzenia objawiające się niedowidzeniem połowicznym (chory dostrzega tylko lewą lub prawą stronę pola widzenia) albo też zaniewidzeniem (najczęściej na jedno oko);
- zaburzenia mowy – chory mówi niewyraźnie, nie rozumie, co się do niego mówi, nie wykonuje poleceń, nie potrafi nazwać przedmiotów codziennego użytku;
- zawroty głowy, nudności, trudności z utrzymaniem równowagi;
- silny ból głowy, zaburzenia świadomości.
Uwaga: zanotujmy czas wystąpienia objawów udaru i dla upewnienia się, że związane są z tą chorobą, przeprowadźmy prosty test neurologiczny.
Objawy udaru: prosty test
Jeżeli dostrzeżesz takie zmiany u bliskiej ci osoby, poproś, aby:
- uśmiechnęła się - jeśli widzisz, że podnosi tylko połowę ust, druga część twarzy może być porażona
- jednocześnie podniosła nad głowę obie ręce - gdy nie może tego zrobić, masz dowód, że niedowład objął połowę ciała
- powtórzyła proste zdanie, np. dziś jest ładna pogoda - jeśli mówi niewyraźnie lub wcale nie może wykrztusić słowa - natychmiast wezwij pogotowie
Udar mózgu: objawy [wideo]
Natychmiastowa diagnostyka udaru mózgu
Wstępem do niej jest badanie kliniczne. Jeżeli jego wyniki sugerują udar mózgu, w ciągu 30 minut od przywiezienia pacjenta na izbę przyjęć powinna być wykonana tomografia komputerowa. Badanie to m.in. pozwala odróżnić udar niedokrwienny od krwotocznego, co ma znaczenie dla sposobu leczenia choroby. Dalsza diagnostyka zależy od rodzaju udaru. Jeżeli u chorego objawy kliniczne wskazują, że jego przyczyną może być krwotok podpajęczynówkowy, a wynik tomografii komputerowej mózgu nie jest jednoznaczny, należy wykonać nakłucie lędźwiowe, by zbadać płyn mózgowo-rdzeniowy.
Leczenie niedokrwienia mózgu
W przypadku niedokrwiennego udaru mózgu neurolodzy dysponują nową metodą leczenia. Jest nią dożylne leczenie trombolityczne, dzięki któremu można rozpuścić skrzeplinę blokującą tętnicę. Trzeba jednak je zastosować przed upływem 4,5 godziny od momentu zachorowania, a najlepiej – w ciągu 1,5 godziny. Jest to najskuteczniejsza, przyczynowa metoda leczenia udaru. Podstawowym warunkiem możliwości jej zastosowania jest krótki czas, w jakim chory został przyjęty do szpitala z oddziałem udarowym. W ciężkich przypadkach niedokrwiennego udaru mózgu, gdy dożylne leczenie trombolityczne nie przynosi poprawy, leki rozpuszczające skrzeplinę można podawać wprost do miejsca, w którym się ona znajduje. W chwili obecnej zabiegi takie przeprowadza się tylko w ramach badań klinicznych. W udarach krwotocznych niekiedy stosowane są procedury wewnątrznaczyniowe, których celem jest niedopuszczenie do ponownego krwawienia (krwotoki podpajęczynówkowe spowodowane pęknięciem tętniaka). Czasami, gdy stan pacjenta się pogarsza, wykonywane są zabiegi neurochirurgiczne. Zachowawcze leczenie udaru mózgu polega przede wszystkim na zabezpieczeniu funkcji życiowych pacjenta oraz terapii istniejących już schorzeń. Ważnym elementem leczenia jest kompleksowa rehabilitacja, której zadaniem jest ograniczenie kalectwa po udarze mózgu. Rozpoczyna się ją po 24 godzinach od przyjęcia do szpitala na oddziale udarowym, a po 7-10 dniach kontynuuje przez 3-6 tygodni na oddziale rehabilitacyjnym.
miesięcznik "Zdrowie"
Porady eksperta