Tętniak mózgu jest trudny do wykrycia

Gdy tętniak mózgu jest mały – najczęściej nie daje żadnych sygnałów i tym stadium wykrywany jest przypadkowo. Dopiero gdy pęka – pojawia się charakterystyczny silny ból głowy, wymioty, nudności, światłowstręt, niekiedy utrata świadomości. Zawsze pęknięcie tętniaka mózgu jest niebezpieczne dla zdrowia i życia.

Spis treści

1. Tętniaki mózgu: rodzaje
2. Czy można się zabezpieczyć przed tętniakiem?
3. Tętniaki mózgu: czynniki ryzyka
4. Tętniak mózgu: objawy
5. Tętniak mózgu: diagnoza
6. Operacja tętniaka mózgu [wideo]

Ściana każdej tętnicy składa się z kilku warstw. Jeśli z jakichkolwiek powodów jedna z jej warstw osłabnie może – pod wpływem ciśnienia krwi - dojść do poszerzenie się światła tętnicy i pojawienia się wybrzuszenia, przypominającego worek. Tak właśnie powstaje tętniak mózgu, który w każdej chwili może ulec pęknięciu. Tętniaki mózgu pękają u 10 na 100 tys. osób rocznie. I gdy pomoc medyczna nie przyjdzie na czas – jest to zawsze niebezpieczne dla zdrowia i życia.

Tętniaki mózgu: rodzaje

• tętniak workowaty - najczęściej spotykany (80 proc. wszystkich tętniaków mózgu), umiejscowiony jest zwykle w naczyniach koła tętniczego mózgu, ma kształt kulisty lub nieco wydłużony, może mieć od kilku milimetrów do kilku centymetrów
• tętniak wrzecionowaty - umiejscowiony jest zwykle na tętnicy podstawnej i tętnicy szyjnej wewnętrznej oraz sąsiadujących z nimi gałęziach tętnic mózgu, ma kształt nieregularny, esowaty - wygląda jak naczynie krwionośne rozgałęzione i mocno rozbudowane we wszystkich kierunkach
• tętniak prosowaty (mikrotętniak) - umiejscowiony jest zwykle na gałązkach tętnic mózgowych w okolicach skorupy, wzgórza, mostu, móżdżku i płaszcza mózgu
• tętniak rozwarstwiający - powstaje w wyniku uszkodzenia wewnętrznej warstwy naczynia krwionośnego, w mózgu występują rzadko

Czy można się zabezpieczyć przed tętniakiem?

Tętniak tworzący się w tylnej części mózgu częściej pęka i jest większym zagrożeniem dla zdrowia i życia niż te tętniak mózgu, który ulokuje się w przedniej jego części.

Tętniaki mózgu: czynniki ryzyka

Nadciśnienie tętnicze i obciążenia dziedziczne wymienia się najczęściej wśród czynników ryzyka powstawania tętniaków mózgu. Na cenzurowanym jest też palenie papierosów. Powstawaniu tętniaków sprzyja także wiek – naukowcy wiążą to ze zmianami miażdżycowymi u osób powyżej 45 r.ż i płeć – statystyki wskazują, że tętniaki częściej rosną u kobiet. Pojawiają się także u dzieci i osób z zaburzeniami tkanki łącznej, które prowadzą do stanów zapalnych tętnic czyli bezpośredniej przyczyny tworzenia się tętniaka. Zaburzenia tkanki łącznej może wystąpić w takich chorobach jak: torbielowatość nerek, zespół Marfana i Ehlersa-Danlosa lub z nerwiakowłókniakowatością typu 1.

Tętniak mózgu: objawy

Często wykrycie tętniaka mózgu jest całkowicie przypadkowe i następuje przy okazji innych badań. Dlaczego tak się dzieje? Bardzo często tętniak nie daje żadnych dolegliwości. Dopiero gdy rosnąc uciska jakiś nerw – może wywołać np. opadanie powiek, powiększenie się jednej źrenicy, zaburzenia widzenia (podwójne widzenie, pogorszenie ostrości widzenia). Gdy tętniak pęka daje wyraźne objawy. Pojawia się wtedy:

• bardzo silny ból głowy, najmocniej odczuwany w potylicy i na karku
• wymioty
• nudności
• światłowstręt
• niekiedy utrata świadomości
• sztywność karku.

Silny krwotok może spowodować ogniskowe uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego z np. niedowładem kończyn.

Objawów tych pod żadnym pozorem nie wolno lekceważyć – nawet w sytuacji – gdy po jakimś czasie ustąpią, co ma miejsce wtedy, gdy krwawienie z pękniętego tętniaka nie jest obfite. Zawsze pęknięcie tętniaka może być bezpośrednim zagrożeniem dla życia.

Tętniak mózgu: diagnoza

Badaniem potwierdzającym krwotok, będący następstwem pęknięcia tętniaka mózgu, jest tomografia komputerowa głowy. Jeśli jej wykonanie jest niemożliwe, lekarz musi wykonać  nakłucie lędźwiowe - obecność krwi w płynie mózgowo-rdzeniowym potwierdza istnienie krwotoku.

W diagnostyce tętniaka mózgu wykonuje się czteronaczyniową angiografię mózgu (prześwietlenie rtg po podaniu kontrastu do tętnic wewnątrzczaszkowych). Coraz częściej stosuje się także badania nieinwazyjne: angiografię z użyciem tomografii komputerowej i rezonansem magnetycznym.

Operacja tętniaka mózgu [wideo]

Fragment serialu "Sala operacyjna", w którym neurochirurg, dr Maciej Bujko, wykonuje operację tętniaka mózgu. Zabieg operacyjny polega na wycięciu tętniaka i założenia w jego miejsce tytanowego klipsa.