10 mitów na temat choroby Alzheimera: obalamy nieprawdziwe informacje

O podstępnej chorobie, jaką jest Alzheimer, słyszał niemal każdy! Dopada ona coraz więcej osób – nie tylko seniorów, ale także osób w młodym wieku. Wiele wiadomo już na temat tej choroby, ale mimo to krążą wokół niej mity i błędne przekonania. Czas położyć im kres! Dementujemy nieprawdziwe informacje dotyczące choroby Alzheimera z neuropsychologiem dr n. med. Anną Barczak z Oddziału Alzheimerowskiego Szpitala MSWiA w Warszawie.

Spis treści

1. Najpopularniejsze mity na temat choroby Alzheimera – w co nie warto wierzyć!

Zaczniemy najpierw od kilku faktów! Choroba Alzheimera (ang. Alzheimer’s disease, w skrócie AD) jest to choroba neurodegeneracyjna, która charakteryzuje się postępującymi zaburzeniami pamięci i zachowania. Zazwyczaj rozwija się ona podstępnie i prowadzi do zaburzeń otępiennych.

U pacjentów we wczesnych stadiach tej choroby dochodzi do zaburzeń osobowości, wahań nastroju oraz stanów depresyjnych. Osoby te zaczynają też zamykać się w sobie, odsuwać od otoczenia i wycofywać z kontaktów międzyludzkich – tracą zainteresowanie spędzaniem wolnego czasu w gronie rodziny. W późniejszych stadiach borykają się z poważnymi zaburzeniami świadomości i orientacji co do czasu, miejsca i sytuacji, a to znacznie osłabia ich zdolność do samodzielnego funkcjonowania. Niestety rozwoju choroby Alzheimera nie da się zatrzymać! Z czasem chorzy na Alzheimera wymagają opieki przez cały czas.

Przyczyna tej choroby w zasadzie jest nieznana i nie ma też określonego sposobu jej zapobiegania.

Najpopularniejsze mity na temat choroby Alzheimera – w co nie warto wierzyć!

Na temat Alzheimera krążą różne mity. Wiedza o tym, czym ta choroba nie jest, jest tak samo ważna, jak wiedza o tym, czym jest! Postanowiliśmy je obalić wraz z neuropsychologiem dr Anną Barczak z Oddziału Alzheimerowskiego Szpitala MSWiA w Warszawie. Oto 10 najczęstszych mitów na temat tej choroby!

1. Wiek jako jedyna przyczyna zachorowania na chorobę Alzheimera.

Wiek jest najczęstszym, niepodlegającym modyfikacji czynnikiem ryzyka rozwinięcia się choroby Alzheimera. Przyczyną jest odkładanie się patologicznych białek w mózgu. Im wyższy wiek, tym więcej skumulowanych zmian neuropatologicznych, które w konsekwencji prowadzą do śmierci neuronów, a co za tym idzie utraty sprawności poznawczej.

2. Rozpoznanie choroby Alzheimera to wyrok śmierci.

Nie! Proces rozwoju choroby Alzheimera trwa niekiedy kilkadziesiąt lat. Wiele osób umiera z innych przyczyn, nawet nie wiedząc, że w ich mózgach zachodzi proces neurodegeneracyjny. O ile u kogoś już rozwiną się objawy otępienia, to rzeczywiście wrasta ryzyko zgonu, ale przyczynami to najczęściej niewydolność oddechowa lub krążeniowa.

3. Chorzy na Alzheimera są agresywnymi pacjentami.

Jest to jeden z najpowszechniejszych mitów. Pobudzenie czy agresja występują w chorobie Alzheimera w tych późniejszych fazach otępienia. Nieraz jest to jeden ze sposobów komunikowania problemów lub dolegliwości przez pacjenta, który już utracił zdolność do wyrażania się z użyciem słów. Wówczas konieczna jest analiza zmian w środowisku pacjenta, która często może być banalna i niezauważalna przez opiekuna, wynikać z fizycznego bólu i często jej usunięcie lub modyfikacja łagodzi zachowanie pacjenta. W fazach początkowych agresja pacjenta jest najczęściej reakcją na niewłaściwe postępowanie, głównie ze strony opiekuna. W chorobie Alzheimera chorzy tracą także zdolność do kontrolowania zachowania i słowa czy działania opiekuna, które przed chorobą nie wywołałyby niewłaściwej reakcji, teraz mogą skutkować agresją.

4. Osoby z Alzheimerem nie mają nadziei. Tej choroby się nie leczy.

Póki, co jeszcze nie, ale jesteśmy już coraz bliżej. Nie oznacza to jednak braku farmakoterapii. Obecnie dostępne leczenie jest dedykowane otępieniu w przebiegu choroby Alzheimera i możemy je włączyć, dopiero kiedy u pacjenta takie rozpoznanie stawiamy.

5. Najlepszy opiekun chorego na Alzheimera to członek rodziny.

Najlepszym opiekunem jest ktoś, kto rozumie, na czym polega choroba Alzheimera i akceptuje związane z nią konsekwencje i zmiany w zachowaniu podopiecznego. To nie zawsze jest członek rodziny. Niekiedy podobni wiekiem lub chorujący z różnych przyczyn współmałżonkowie nie są w stanie zmienić swojej postawy wobec chorego. Oczekują od niego, że przestanie być złośliwy lub udawać, że nie pamięta, bo przecież dawne rzeczy pamięta świetnie. W niektórych sytuacjach zwłaszcza tam, gdzie już wymagane są specjalistyczne zabiegi pielęgnacyjne, znacznie lepszym rozwiązaniem jest profesjonalista.

6. Druga nazwa choroby Alzheimera brzmi demencja starcza.

I tak, i nie. Pojęcie otępienia (demencji) jest workiem, w którym mieszczą się wszystkie postępujące schorzenia neurodegeneracyjne, a choroba Alzheimera jest tylko jedną z nich. W tym przypadku demencja starcza odnosi się do wieku zachorowania, czyli po 65. roku życia, a część osób zaczyna chorować z powodu choroby Alzheimera w znacznie wcześniejszym wieku. 

7. Lepiej unikać picia napojów z aluminiowych puszek i nie gotować z użyciem aluminiowych. Dlaczego? Bo to powoduje chorobę Alzheimera.

Chorobę Alzheimera powoduje odkładanie się patologicznych białek w mózgu. Aby osiągnąć stężenia potrzebne do spowodowania zmian powodujących otępienia, zapewne należałoby zjeść samą patelnię lub puszkę, a nie ich zawartość.

8. Szczepionki zwiększają ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera.

Przewrotnie – tak, bo wydłużają życie i zapewniają dobre zdrowie, pozwalając na doczekanie wieku, w którym nastąpi kliniczna manifestacja choroby. Na poważnie - nie ma żadnego związku ze szczepieniami i rozwinięciem się choroby Alzheimera, co więcej szczepienie przeciwko grypie i zapaleniu płuc w grupie osób starszych spowalnia rozwinięcie się otępienia.

9. Są leki, które mogą zatrzymać chorobę Alzheimera.

Jeszcze nie.… staramy się stworzyć leki, które będą działały przyczynowo. Obecnie trwają w różnym zaawansowaniu prace nad lekami, które będą usuwały złogi białka tau albo beta amyloidu. Natomiast nie ma żadnej pewności, że usunięcie tych patologicznych białek z mózgu wpłynie na całkowite wyeliminowanie tego procesu. Jeśli chodzi o otępienie w chorobie Alzheimera, to istnieje grupa leków, które przy dobrej reakcji pacjenta są w stanie na jakiś czas spowolnić narastania i złagodzić objawy otępienia.

Przeczytaj także: Szczepionka na Alzheimera już wkrótce? Prognozy naukowców

10. Chorobą Alzheimera można się zarazić. Kilka lat temu w świecie nauki krążyła informacja, że inicjacja degradacji funkcji kory mózgowej może nastąpić w wyniku… zakażenia.

Rzeczywiście, w wyniku infekcji mózgowych może nastąpić degradacja funkcji kory, np. po opryszczkowym zapaleniu mózgu, ale nie dotyczy to choroby Alzheimera. Inaczej nie wystarczałoby specjalistów, którzy szybko sami stawaliby się pacjentami z powodu nadmiernej ekspozycji w kontakcie z pacjentami. Choroba Alzheimera nie jest zakaźna. Jesteśmy zaprogramowani, aby ją mieć i częściowo poprzez modyfikacje stylu życia, sposobu odżywiania, budowanie rezerwy poznawczej, jesteśmy w stanie odraczać jak najdłużej w czasie moment pojawiania się pełnej manifestacji choroby Alzheimera, czyli otępienia.

Anna Tłustochowicz

Konsultacja: dr n. med. Anna Barczak