Ból nerek - uważaj na ból pleców, to mogą być nerki

Ból nerek - lub tylko jednej nerki - to ból zlokalizowany w jamie brzusznej, po obu stronach kręgosłupa, w okolicy lędźwiowej - tam znajdują się nerki. W związku z tym ból nerek - niezależnie od tego, jakie są jego przyczyny - często jest mylony z bólem kręgosłupa, a nawet bólem brzucha. Jak jednak określić, czy to rzeczywiście ból nerek? Jakie są jego przyczyny, jakie objawy mu towarzyszą oraz na czym polega leczenie?

Spis treści

1. Ból nerek 
2. Najczęstsze przyczyny bólu nerek
3. Jak rozpoznać ból nerek?
4. Ból nerek (nerki) a zapalenie nerek
5. Ból nerek (nerki) a kolka nerkowa
6. Ból nerek (nerki) a wodonercze
7. Ból nerek (nerki) a torbiel nerki
8. Ból nerek (nerki) a nowotwór nerki
9. Ból nerek: kiedy do lekarza?
10. Leczenie bólu nerek: co pomaga?

Ból nerek (lub tylko jednej nerki) to ból zlokalizowany w jamie brzusznej, po obu stronach kręgosłupa, w okolicy lędźwiowej - tam znajdują się nerki.

W związku z tym bóle nerek często są mylone z bólem kręgosłupa, a nawet bólem brzucha. W ustaleniu właściwego rozpoznania pomagają objawy towarzyszące bolącym nerkom - najczęściej są to objawy dyzuryczne.

Ból nerek może pojawiać się nagle, mieć bardzo nasilony charakter i wzmagać się stopniowo w ciągu kilku kolejnych dni. Ból nerek może być również przewlekły i utrzymywać się przez dłuższy czas.

Ból nerek 

Nerki zazwyczaj nie sygnalizują bólem, że coś im dolega - gdy pojawia się ból nerek to zazwyczaj znak, że problem może być naprawdę poważny.

Jednak natężenie bólu nie zawsze jest takie samo. Ból nerek może pojawić się bardzo gwałtownie i nasilać w trakcie następnych godzin lub dni (jest to wtedy ostry ból nerek, określany również często jako tzw. ból kolkowy nerek), ale może również występować przez tygodnie lub nawet lata, pojawiać się tylko w określonych sytuacjach i nie sprawiać dużego dyskomfortu (i wówczas mówimy o przewlekłym bólu nerek, który definiowany bywa często jako ból somatyczny).

Rodzaj bólu - oraz jego przyczynę - zawsze ustala lekarz na podstawie objawów oraz wyników badań.  

Najczęstsze przyczyny bólu nerek

Dlaczego bolą nerki? Przyczyny bólu nerek mogą być naprawdę różne. Ból nerek mogą wywołać takie choroby, jak kamica nerkowa, zapalenie nerek - np. śródmiąższowe lub odmiedniczkowe, a także torbiel nerki, czy nawet nowotwór nerki. Jedną z przyczyn silnego bólu nerki jest również zatrzymanie moczu w drogach moczowych związane z wodonerczem.

Jak rozpoznać ból nerek?

Ból nerek często bywa mylony z bólem kręgosłupa. Jak rozpoznać ból nerki? Ból nerki zaczyna się z jednej strony – z lewej lub prawej, promieniuje do środka, rozprzestrzeniając się poziomo. W przypadku kręgosłupa, rozchodzi się on pionowo w stronę karku lub nóg.

Pulsujący ból, przypominający kolkę, wywołujący gwałtowne ataki, spowodowany bywa uciskiem związanym z zatrzymaniem moczu. Inaczej jest w przypadku kręgosłupa - pojawia się tępy ból, który sygnalizuje zwyrodnienie.

Ból nerek (nerki) a zapalenie nerek

Najczęściej przyczyną bólu nerek jest zapalenie nerek. Może to być:

• kłębuszkowe zapalenie nerek - najczęściej wywoływane jest przez bakterie lub wirusy. Pojawia się na ogół w tydzień - dwa po przebytej infekcji. Proces zdrowienia z pierwotnej choroby zostaje przerwany, pogarsza się samopoczucie, następuje utrata apetytu połączona czasem z problemami żołądkowymi. Mogą pojawić się także obrzęki twarzy i stóp, kłopoty z oddawaniem moczu, objawy nadciśnienia tętniczego. Tylko sporadycznie chorobie towarzyszy gorączka
• śródmiąższowe zapalenie nerek - w większości przypadków (ok. 70 proc.) ostre śródmiąższowe zapalenia nerek jest związane ze stosowaniem tzw. leków nefrotoksycznych, które doprowadzają do nefropatii polekowej (polekowego uszkodzenia nerek). Objawy choroby to stan podgorączkowy lub gorączka, ból w okolicy lędźwiowej (opisywany jako tępy), wysypka na skórze (o różnej lokalizacji), skąpomocz. Mogą pojawić się także: bóle stawów, krwiomocz, zmniejszenie objętości oddawanego moczu
• odmiedniczkowe zapalenie nerek - objawy są podobne do tych, które występują w przebiegu śródmiąższowego zapalenia nerek.

Czytaj też: Objawy chorych nerek

Zobacz galerię 8 zdjęć

Ból nerek (nerki) a kolka nerkowa

Kolka nerkowa pojawia się, gdy następuje nagły wzrost ciśnienia w górnych drogach moczowych, wywołany zalegającym i wzbierającym moczem. Stan ten jest konsekwencją zatkania moczowodu przez kamień moczowy.Objawem kolki nerkowej jest nagły, bardzo silny, ostry ból.

Jest on umiejscowiony w okolicy nerki (lędźwiowej), skąd promieniuje ku dołowi w kierunku pęcherza, cewki i zewnętrznej powierzchni uda. Objawami towarzyszącymi są:

• bolesne parcie na mocz
• częstomocz
• nudności i wymioty
• wzdęcia brzucha

Ból nerek (nerki) a wodonercze

Przyczyną bólu nerki może być też nagromadzenia moczu w nerce w związku z jego utrudnionym odpływem, czyli wodonercze. Wodonercze zwykle wykrywane jest przypadkowo, gdyż przebiega bezobjawowo. Jeśli jednak już daje objawy, są one niecharakterystyczne.

Dzieci najczęściej skarżą się na dolegliwości ze strony układu pokarmowego: bóle brzucha, brak apetytu, wzdęcia, biegunki. Może także pojawić się gorączka, która wskazuje na infekcję układu moczowego, często towarzyszącą wodonerczu.

U dorosłych objawem charakterystycznym jest tępy ból w okolicy lędźwiowej, który promieniuje do spojenia łonowego, a u mężczyzn do jąder. Objawami współtowarzyszącymi są dolegliwości ze strony układu pokarmowego: mdłości, wymioty oraz wzdęcia brzucha. Może również dojść do zaburzeń w oddawaniu moczu.

Ból nerek (nerki) a torbiel nerki

Torbiel nerki to twór wypełniony płynem zlokalizowany w miąższu nerki. Torbiele mogą być wrodzone, nabyte i uwarunkowane genetycznie. Gdy torbiele nerek są małe, zazwyczaj nie dają objawów. Dopiero gdy stają się duże, mogą powodować:

• ból zlokalizowany najczęściej w okolicy lędźwiowej, ale także po bokach brzucha
• uczucie pełności, dyskomfortu lub nieprzyjemne uczucie ucisku w brzuchu
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe, np. nudności

Najczęściej torbiel nerki nie wymaga leczenia.

Ból nerek (nerki) a nowotwór nerki

Rak nerki najbardziej zagraża mężczyznom po 45. roku życia. Kobiety natomiast najczęściej zapadają na nowotwór nerki między 55. a 74. rokiem życia. Najgroźniejsze dla nerek jest palenie papierosów, ponieważ toksyczne substancje zawarte w dymie tytoniowym uszkadzają nerki.

Objawy, które lekarze nazywają klasyczną triadą (czyli wystąpienie krwiomoczu, bólu i wyczuwalnego guza), dotyczą zaledwie 7–15 proc. chorych i zazwyczaj świadczą o znacznym zaawansowaniu choroby.

Pojedynczo objawy te występują częściej, np. krwiomocz u ok. 40–60 proc. chorych. Ból, który towarzyszy chorobie, może przypominać kolkę lub być tępy i pojawiać się w okolicy lędźwiowej. U chorych obserwuje się stany podgorączkowe lub gorączkę, nocne poty, spadek masy ciała, podwyższone ciśnienie krwi, zapalenia wielomięśniowe.

Najskuteczniejszą metodą leczenia raka nerki jest chirurgiczne usunięcie guza, ponieważ nowotwór ten cechuje umiarkowana wrażliwość na chemioterapię i napromienianie (radioterapię).

Czytaj też: Ból pleców

Ból nerek: kiedy do lekarza?

Ból nerek wymaga pilnej konsultacji lekarskiej, zwłaszcza, jeśli towarzyszą mu inne objawy, takie jak gorączka, krwiomocz, osłabienie. Zazwyczaj w pierwszej kolejności zalecany jest kontakt z lekarzem rodzinnym lub POZ, który - na podstawie objawów zaleci odpowiednie badania, w tym badanie ogólne moczu oraz posiew moczu, a w niektórych przypadkach również USG układu moczowego.

Z bólem nerki można również udać się do nefrologa - specjalisty zajmującego się chorobami nerek i układu moczowego. By skorzystać z porady prywatnej, nie musimy mieć skierowania - jest ono niezbędne, jeśli koszty wizyty ma pokryć NFZ. Do nefrologa może wówczas skierować lekarz rodzinny lub  lekarz pierwszego kontaktu na podstawie badania przedmiotowego oraz wyników badania moczu.

Leczenie bólu nerek: co pomaga?

Bólu nerek nie należy leczyć na własną rękę - jednorazowe zażycie preparatu przeciwbólowego pomoże doraźnie, jednak nie zlikwiduje głównej przyczyny dolegliwości.

Leczenie bólu nerek zależy od przyczyny, która go wywołała. W przypadku podejrzenia kamicy nerkowej lekarze zazwyczaj przepisują preparaty rozkurczające mięśnie gładkie i ułatwiające przesuwanie się kamienia, co znacząco łagodzi dolegliwości.

W łagodzeniu bólu nerek stosowane są także niesteroidowe leki przeciwzapalne, które zmniejszają stan zapalny i leczą ból (np. zawierające substancję czynną ibuprofen lub ketoprofen).

Z kolei w przypadku bólu nerek związanego ze stanem zapalnym konieczna bywa antybiotykoterapia (leki dobierane są na podstawie wyniku badania moczu).  

Czy rozpoznasz organ po kształcie?

Pytanie 1 z 12

Organ na zdjęciu to:

Śledziona

Wątroba

Trzustka

Następne pytanie

Monika Majewska