Wysokie ciśnienie mimo leków: nadciśnienie oporne czy źle leczone?

Zażywasz leki, a ciśnienie wciąż jest za wysokie? Sądzisz, że masz nadciśnienie oporne na leczenie? Może tak być, ale częściej to nie ono jest oporne, tylko pacjent lub... lekarz. Sprawdź, jakie mogą być przyczyny tego, ze mimo leczenia nadciśnienia, twoje ciśnienie jest wciąż zbyt wysokie.

Spis treści

1. Prawdziwe nadciśnienie oporne na leczenie
2. #TOWIDEO Domowe sposoby na obniżenie ciśnienia
3. Nadciśnienie w spadku
4. Efekt białego fartucha
5. Chrapanie wcale nie takie błahe
6. Słodkie na indeksie
7. Pigułka antykoncepcyjna a ciśnienie

Nadciśnienie tętnicze oporne to ciśnienie krwi utrzymujące się powyżej prawidłowych wartości pomimo jednoczesnego stosowania trzech leków hipotensyjnych (w tym preparatu moczopędnego) w optymalnych dawkach.

Jednak najczęstszą przyczyną niedostatecznej kontroli ciśnienia jest tzw. oporny pacjent, czyli zła współpraca chorego z lekarzem. Nieregularne zażywanie leków, zmienianie ich dawek, a także niestosowanie się do zaleceń doktora dotyczących trybu życia i diety powodują, że terapia nie daje oczekiwanych efektów. Za wysokie ciśnienie ujawniające się w czasie badania może być też efektem białego fartucha czy błędnie wykonanego pomiaru. Powodem może być również stwardnienie tętnicy łokciowej czy niewłaściwy dobór leków hipotensyjnych oraz ich dawek.

Prawdziwe nadciśnienie oporne na leczenie

Natomiast prawdziwe oporne na leczenie nadciśnienie tętnicze występuje dość rzadko. Rozpoznaje się je po wyeliminowaniu przyczyn leżących po stronie pacjenta lub lekarza.

Prawie połowa pacjentów z nieleczonym nadciśnieniem tętniczym umiera z powodu choroby niedokrwiennej serca, a 33 proc. wskutek udaru mózgu.

Jednym z jego powodów jest osłabienie działania leków hipotensyjnych przez inne preparaty, np. niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki psychotropowe, hormonalne środki antykoncepcyjne. Przyczyną mogą też być przewlekłe bóle, stres, stan zapalny (np. dróg moczowych), otyłość, insulinooporność, bezdech senny, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów (osłabia działanie beta-adrenolityków), nadciśnienie wtórne, czyli wywołane inną chorobą (trzeba wówczas leczyć jego przyczynę). W przypadku prawdziwego nadciśnienia opornego stosuje się leczenie 4, 5 lekami z różnych grup. Niestety trzeba je przyjmować częściej niż raz dziennie, ale za to ciśnienie w krótkim czasie osiąga wreszcie pożądane wartości.

Interesującym rozwiązaniem leczenia opornego nadciśnienia, wymagającego jednoczesnego stosowania kilku preparatów, jest zażywanie tabletek wieloskładnikowych, z 2 lub 3 lekami. Podczas takiej kuracji połyka się nie garść tabletek, a dwie lub tylko jedną.

#TOWIDEO Domowe sposoby na obniżenie ciśnienia

Nadciśnienie w spadku

Jeśli rodzice mają nadciśnienie, istnieje duże prawdopodobieństwo, że wystąpi ono u dzieci. Duży udział w rozwoju tej choroby mają bowiem predyspozycje genetyczne, dziedziczenie genów kodujących poszczególne składowe układów regulujących ciśnienie krwi. Jednak na rozwój nadciśnienia mają wpływ także czynniki środowiskowe, głównie dieta (nadmiar soli, tłuszczu, cukru), brak regularnej aktywności fizycznej, picie alkoholu, palenie tytoniu, stres. Wyeliminowanie tych czynników, w miarę możliwości, zapobiega nadciśnieniu, a przynajmniej opóźnia jego rozwój.

Efekt białego fartucha

Dlaczego ciśnienie mierzone w domu ma prawidłowe wartości, a to sprawdzane w przychodni jest za wysokie? Masz zły ciśnieniomierz? Niekoniecznie. Być może zbyt cię stresuje wizyta w przychodni... Wzrost ciśnienia w trakcie pomiaru przez personel medyczny nazwano efektem białego fartucha. By rozstrzygnąć wątpliwości, lekarz może zlecić całodobowe badanie ciśnienia (ABPM). Pacjent prowadzi zwykły tryb życia, a aparat w regularnych odstępach czasu rejestruje ciśnienie.

Chrapanie wcale nie takie błahe

Może być ono sygnałem bezdechu sennego (krótkich chwil zatrzymania oddychania podczas snu). Jak wykazały badania, ma ono związek z nadciśnieniem. Bezpośrednio po kolejnym epizodzie bezdechu sennego ciśnienie tętnicze gwałtownie rośnie. Skurczowe może przekroczyć nawet 300 mmHg, także u osób z prawidłowym ciśnieniem podczas czuwania! Bezdech senny uruchamia mechanizmy, które przyczyniają się do wzrostu ciśnienia i utrwalenia nadciśnienia. Dwukrotnie zwiększa ryzyko tej choroby. Może być przyczyną nieskuteczności leczenia i braku fizjologicznego spadku ciśnienia podczas snu. Dlatego bezdech senny należy leczyć. Jeśli ktoś ci powie, że chrapiesz, a momentami nie oddychasz we śnie, wybierz się do laryngologa. Przeszkody mechaniczne w dopływie powietrza, np. skrzywiona przegroda nosowa, polipy w nosie, opadanie podniebienia miękkiego, są częstą przyczyną tego schorzenia.

Słodkie na indeksie

Okazuje się, że nie tylko sól może podnosić ciśnienie krwi, ale również cukier, a konkretnie fruktoza. Dodawana jest nie tylko do słodyczy, ale i do słodkich napojów, których spożycie niepokojąco rośnie. Jej związek ze wzrostem ciśnienia nie jest jeszcze w pełni wyjaśniony. Przypuszcza się, że zwiększa wchłanianie sodu i podwyższa stężenie kwasu moczowego, co może przyczynić się do rozwoju nadciśnienia. Dlatego w ramach profilaktyki, a także leczenia tej choroby ogranicz picie słodkich napojów, zwłaszcza gazowanych. Zamiast nich pij wodę mineralną bez gazu z niską zawartością sodu. Nie podnosi ciśnienia i ma zero kalorii.

Pigułka antykoncepcyjna a ciśnienie

Jeśli stosujesz doustne środki antykoncepcyjne, mierz ciśnienie co pół roku. U wielu kobiet podwyższają jego wartości nawet o 10/5 mmHg. Po odstawieniu pigułek ciśnienie powinno wrócić do normy w ciągu 2-3 miesięcy. Niestety, nie zawsze tak się dzieje. Przypuszcza się więc, że mogą one przyczyniać się do wcześniejszego ujawnienia genetycznej skłonności do nadciśnienia. Sytuacja taka dotyczy szczególnie kobiet po 35. roku życia, palących papierosy, z nadwagą lub otyłością.

miesięcznik "Zdrowie"