Jesteś młody, więc udar ci nie grozi? Bzdura
Udar niedokrwienny mózgu (zawał mózgu) to częściowe lub całkowite zakłócenie pracy mózgu, które wynika z jego niedokrwienia i trwa dłużej niż dobę. Gdy w naczyniach powstanie zakrzep lub zator, krew nagle przestaje dopływać do pewnego obszaru mózgu i dochodzi do zawału mózgu, czyli udaru niedokrwiennego. Jakie są przyczyny i objawy udaru niedokrwiennego? Na czym polega leczenie?
Spis treści
- Udar niedokrwienny mózgu
- Udar niedokrwienny mózgu: przyczyny
- Udar niedokrwienny mózgu: objawy
- Udar niedokrwienny mózgu: diagnostyka
- Udar niedokrwienny mózgu: pierwsza pomoc i leczenie
- Udar niedokrwienny mózgu: rehabilitacja
- Udar niedokrwienny mózgu: jak zapobiegać?
- Udar niedokrwienny mózgu: skutki
- Nowoczesne metody leczenia udaru mózgu
Udar niedokrwienny mózgu
Udar niedokrwienny mózgu (zawał mózgu) to najczęściej występująca postać udaru mózgu, która stanowi 70-80 proc. wszystkich jego przypadków. Na szczęście leczenie udaru niedokrwiennego mózgu może być skuteczne - pod warunkiem, jeśli chory otrzyma pomoc w ciągu kilku godzin od pojawienia się objawów zawału mózgu.
Udar niedokrwienny mózgu: przyczyny
Mechanizm powstawania udaru niedokrwiennego mózgu jest podobny do zawału serca, stąd inne jego określenie – zawał mózgu. Do zawału serca dochodzi wtedy, gdy zamknięciu ulegnie tętnica doprowadzająca krew do serca. Z kolei zawału mózgu jest wynikiem zamknięcia tętnicy doprowadzającej krew do mózgu. Wyróżnia się trzy podstawowe przyczyny zawału mózgu:
- zakrzep dużej tętnic
Jest wynikiem miażdżycy naczyń krwionośnych. Czynnikami ryzyka jej rozwoju są nadciśnienie tętnicze, podwyższony poziom cholesterolu (hipercholesterolemia), cukrzyca, palenie papierosów. W związku z tym u osób z tymi czynnikami prawdopodobieństwo wystąpienia udaru mózgu czy zawału serca jest większe niż u tych, które ich nie mają.
Wśród najważniejszych czynników ryzyka zawału mózgu wymienia się migotanie przedsionków serca. Szacuje się, że aż ok. 20-25 proc. udarów mózgu ma związek z migotaniem przedsionków.
- uszkodzenie małych tętniczek
W przebiegu niektórych chorób, np. cukrzycy czy nadciśnienia tętniczego, może dojść do uszkodzenia małych tętniczek. Skutkiem jest usztywnienie ściany naczynia, zwężenie ich światła, a czasami pełna niedrożność. Powstają wówczas małe obszary niedokrwienia mózgu – jest to tzw. mały udar mózgu. Inne jego określenie to przemijające niedokrwienia mózgu, gdyż jego objawy utrzymują się zwykle 15-60 minut, najdłużej 24 godziny, i same ustępują całkowicie.
Są to objawy ostrzegawcze - jeśli ciśnienie krwi lub poziom cukru nie zostaną uregulowane, dochodzi do powstania coraz to nowych obszarów niedokrwienia, a w końcu do pełnego, dokonanego udaru mózgu.
- udar mózgu w wyniku zatoru pochodzącego z serca
W przebiegu niektórych chorób serca w jego wnętrzu może się utworzyć skrzeplina krwi. Czasami dochodzi do oderwania się jej fragmentu, który z prądem krwi może dopłynąć do tętniczki mózgowej i spowodować jej zamknięcie, co skutkuje zawałem mózgu.
Chorobą, która w sposób szczególny sprzyja powstawaniu skrzeplin w sercu, jest migotanie przedsionków. Inne możliwe przyczyny to wady zastawek serca, zapalenie wsierdzia, układowe zapalenie naczyń.
Ze względu na czas trwania udaru niedokrwienny dzieli się na:
- przemijający atak niedokrwienny mózgu, inaczej mały udar lub mini udar, (TIA)- objawy niedokrwienia utrzymują się maksymalnie do 24 godzin
- odwracalny udar niedokrwienny mózgu - objawy ustępują w ciągu kilku (zwykle ok. 3) tygodni
- dokonany udar niedokrwienny mózgu - objawy utrzymują się dłużej
Udar niedokrwienny mózgu: objawy
- asymetria twarzy (obniżenie kącika ust, opadanie powieki, uczucie "drętwienia" w obrębie twarzy)
- zaburzenia mowy (niewyraźna lub bełkotliwa mowa, problemy z rozumieniem mowy, problemy ze znalezieniem odpowiedniego słowa)
- zawroty głowy i zaburzenia równowagi (towarzyszą im nudności, wymioty)
- zaburzenia widzenia
- zaburzenia siły mięśniowej oraz czucia kończyn lub tułowia (nagłe osłabienie siły mięśniowej oraz porażenie kończyny lub połowy ciała, nagłe zaburzenia czucia w obrębie kończyny lub połowy ciała, nagłe zaburzenia chodu)
- zaburzenia świadomości
Czytaj też:
Jak uchronić się przed UDAREM MÓZGU - profilaktyka
Dieta po udarze. Jak żywić chorego po udarze?
Oddział Udarowy. Na czym polega specyfika pracy na oddziale dla udarowców?
Udar niedokrwienny mózgu: diagnostyka
- badanie krwi, m.in. w celu oznaczenia poziomu cukru, cholesterolu, elektrolitów, wykrycia zaburzeń krzepnięcia krwi
- elektrokardiogram (EKG) w celu wykrycia zaburzeń rytmu serca lub jego niedokrwienia
- prześwietlenie klatki piersiowej w celu oceny płuc i serca
- tomografia komputerowa mózgu (TK)
- badanie ultrasonograficzne (USG) tętnic
Udar niedokrwienny mózgu: pierwsza pomoc i leczenie
Jeżeli chory dostał udaru mózgu, należy go natychmiast odwieźć do szpitala, a najlepiej wezwać pogotowie ratunkowe.
Chorzy z udarem powinni, o ile tylko jest to możliwe, być leczeni w oddziale udarowym. Jeżeli chory dotrze do szpitala odpowiednio szybko od wystąpienia pierwszych objawów i okaże się po wykonaniu TK głowy, że ma udar niedokrwienny, istnieje możliwość nowoczesnego leczenia trombolitcznego. Lek rozpuszcza skrzep, który zamyka naczynie. Leczenie to można zastosować do 4,5 godzin od początku objawów.
Jeżeli pacjent szybko trafi do szpitala, można jeszcze w dużym stopniu zapobiec uszkodzeniu mózgu. Wtedy istnieje bowiem szansa na udrożnienie zamkniętego naczynia mózgowego i przywrócenie krążenia w obszarze, który wprawdzie jest niedokrwiony, ale wciąż jeszcze żywy. Po kilku godzinach (zwykle 5-6) rejon trwałego uszkodzenia mózgu najczęściej w całości pokryje się z obszarem niedokrwienia.
Udar niedokrwienny mózgu: rehabilitacja
W szpitalu, oprócz podawania leków, chory powinien rozpocząć rehabilitację: ćwiczenia ruchowe, ćwiczenia funkcji mowy, sprawności myślenia. Rehabilitacja powinna być rozpoczęta najwcześniej jak to możliwe.
Polecany artykuł:
Udar niedokrwienny mózgu: jak zapobiegać?
Przede wszystkim należy leczyć choroby, które są czynnikami ryzyka udaru mózgu, takie jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca czy podwyższony poziom cholesterolu. Jednym z najważniejszych czynników ryzyka udaru mózgu, zarówno krwotocznego, jak i niedokrwiennego, jest nadciśnienie tętnicze, dlatego trzeba kontrolować i skutecznie leczyć tę chorobę.
Polecany artykuł:
Ryzyko wystąpienia udaru znacznie zmniejsza też zdrowy styl życia - właściwa dieta, regularna aktywność fizyczna, unikanie nałogów, zwłaszcza palenia papierosów i nadużywania alkoholu. Dotyczy to zwłaszcza tytoniu, który jest silnym czynnikiem udaru mózgu. Rzucenie palenia już w pierwszym roku pozwala zmniejszyć ryzyko udaru o 50 proc. Należy również dbać o jakość i skład kaloryczny posiłków.
Udar niedokrwienny mózgu: skutki
W wyniku niedokrwienia mózgu, jego komórki obumierają i jest to proces nieodwracalny. Skutkuje to niepełnosprawnością pacjenta. Chorych po udarze nie może korzystać z toalety bez specjalnych udogodnień, wymaga pomocy przy chodzeniu i przy jedzeniu. Następstwem udaru mózgu mogą też być zaburzenia mowy, zaburzenia świadomości, depresja.
Fundacja Udaru Mózgu
Celem Fundacji jest działalność na rzecz chorych i ich rodzin, cierpiących z powodu udaru mózgu oraz innych chorób neurologicznych oraz działalność na rzecz ochrony zdrowia i opieki społecznej. Więcej informacji można zaleźć na stornie www.fum.info.pl
Polecany artykuł:
Nowoczesne metody leczenia udaru mózgu
Porady eksperta