Ubytek przegrody międzykomorowej (VSD) - najczęstsza wrodzona wada serca u dzieci

Ubytek przegrody międzykomorowej (VSD) to najczęstsza wrodzona wada serca u noworodków. W tym przypadku stwierdza się brak fragmentu przegrody oddzielającej komory. Objawy tej wady serca zależą od wielkości ubytku międzykomorowego, a tym samym od objętości przecieku pomiędzy komorami. Jakie badania należy wykonać w celu zdiagnozowania VSD? Jak przebiega leczenie tej wady serca?

Ubytek przegrody międzykomorowej, czyli VSD (ventricular septal defect), to najczęstsza wrodzona wada serca u nowo narodzonych dzieci (stanowi blisko 20-30 procent wszystkich nieprawidłowości). W ok. 15-20 procent przypadków dochodzi do samoistnego zamknięcia się przegrody w ciągu 6 miesięcy życia. Niestety, podobnie jak w przypadku większości wad wrodzonych serca, przyczyny są nieznane.

Spis treści

1. Ubytek przegrody międzykomorowej: objawy
2. Ubytek w przegrodzie między komorami: zagrożenia
3. Ubytek przegrody międzykomorowej: diagnoza
4. Ubytek przegrody międzykomorowej: leczenie

W wyniku ubytku przegrody międzykomorowej dochodzi do przecieku lewo-prawego krwi, czyli mieszania się krwi żylnej i tętniczej, na poziomie komór (przepływ krwi z lewej komory do lewego przedsionka). W konsekwencji zbyt dużo krwi pod ciśnieniem płynie do płuc, zamiast do komórek ciała. Dochodzi wtedy do nadciśnienia płucnego - procesu, skutkującego nieodwracalnymi zmianami w krążeniu, które uniemożliwiają korekcję wady.

Ubytek przegrody międzykomorowej: objawy

Objawy VSD u dzieci

Niewielkie zmiany zwykle nie dają żadnych objawów. Dopiero, gdy przeciek przez ubytek w przegrodzie międzykomorowej jest znaczny, podczas osłuchiwania noworodka przez lekarza może być słyszalny szmer (pomrukiwanie) w okolicy serca (z tego powodu wada zazwyczaj rozpoznawana jest w 1. tygodniu życia noworodka). Ponadto dziecko łatwo się męczy, nawet przy jedzeniu, i często przerywa ssanie. W związku z tym słabo przybiera na wadze. Ponadto często cierpi z powodu zapalenia płuc i zwężenia oskrzeli.

Objawy VSD u dorosłych

U dorosłych, w miarę narastania wady, mogą pojawić się:

• problemy z oddychaniem (duszności)
• nietolerancja wysiłku fizycznego
• słyszalny szmer przepływu krwi przez ubytek w przegrodzie międzykomorowej (po przyłożeniu słuchawki do lewego brzegu mostka)
• trudności w jedzeniu
• niedowaga

Ubytek w przegrodzie między komorami: zagrożenia

U osób z małym ubytkiem istnieje ryzyko wystąpienia infekcyjnego zapalenia wsierdzia. W związku z tym konieczna jest profilaktyka antybiotykowa, szczególnie przed zabiegami stomatologicznymi czy drobnymi zabiegami chirurgicznymi, w trakcie których może dojść do zakażenia.

W przypadku znacznego ubytku mogą pojawić się nawracające infekcje dróg oddechowych (stany spastyczne oskrzeli czy zmiany niedodmowe płuc).

Ubytek przegrody międzykomorowej: diagnoza

Głównymi metodami diagnostycznymi stosowanymi w rozpoznawaniu ubytku przegrody międzykomorowej są:

• badanie echokardiograficzne (USG serca) jest najważniejszym badaniem, ponieważ pozwala dokładnie określić położenie i wielkość ubytku w przegrodzie międzykomorowej
• badanie RTG (badanie radiologiczne) klatki piersiowej - może być widoczny jedynie duży przeciek, który powoduje rozszerzenie światła prawej komory w wyniku uszkodzenia jej ściany. W badaniu widoczne jest powiększenie serca
• EKG może wykazywać cechy przerostu lewej komory lub obu komór serca
• badanie dopplerowskie
• badanie izotopowe

Sprawdź:Diagnostyka prenatalna wykrywa wady serca. Jakie badania pozwolą wykryć wadę serca u płodu?

Ubytek przegrody międzykomorowej: leczenie

Zabieg operacyjny, którego celem jest zamknięcie większego ubytku w przegrodzie międzykomorowej, powinien być przeprowadzany zarówno w wieku młodzieńczym, jak i u dorosłych. Po nim pacjenci mogą prowadzić normalny tryb życia bez konieczności ograniczania aktywności fizycznej.

W niektórych przypadkach (zwykle w przypadku mniejszych wad) leczenie ubytku przegrody międzykomorowej polega na przezskórnym zastosowaniu implantów zamykających ubytek.

U pacjentów z małym ubytkiem przeprowadza się leczenie farmakologiczne - za pomocą leków moczopędnych i digoksyny - którego celem jest zapobieganie infekcyjnego zapalenia wsierdzia.

Sprawdź Na czym polega prenatalne leczenie wrodzonych wad serca?

Inne wrodzone wady serca u dzieci i dorosłych

• Przełożenie wielkich pni tętniczych (TGA)
• Przetrwały przewód tętniczy Botalla
• Tetralogia Fallota, sinicza, wrodzona wada serca
• Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej
• Koarktacja aorty (zwężenie cieśni tętnicy głównej)

Monika Majewska