Rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe - przyczyny, objawy, leczenie zespołu DIC

Rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe, inaczej zespół DIC, nie jest odrębną jednostką chorobową, lecz zespołem wtórnym do wielu różnych chorób i stanów klinicznych. Może rozwinąć się w przebiegu np. udaru cieplnego, nowotworów czy odklejenia się łożyska, a także po przeszczepie narządu. Co to jest rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe? Jakie są jego przyczyny i objawy? Jak przebiega leczenie chorych z zespołem DIC?

Spis treści

1. Rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe
2. Rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe - czynniki wyzwalające zespół DIC
3. Rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe - objawy

Rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe

Rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe, inaczej zespół DIC (od ang. disseminated intravascular coagulation), zalicza się do zespołu zakrzepowo-krwotocznego. Istotą schorzenia jest aktywacja procesów krzepnięcia krwi z wytworzeniem dużej ilości fibryny. Płytki krwi zaczynają łączyć się ze sobą, wskutek czego dochodzi do powstania w drobnych naczyniach skrzepów krwi, które, blokując przepływ krwi, przyczyniają się do niedokrwienia, a w konsekwencji do rozwoju niewydolności wielu narządów. Jednocześnie uogólnione krzepnięcie powoduje nadmierne zużycie czynników krzepnięcia, co prowadzi do krwawień.

Rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe - czynniki wyzwalające zespół DIC

Zespół DIC może rozwinąć się w przebiegu sepsy, gorączki krwotocznej, udaru cieplnego, nowotworów, np. białaczki, czy malformacji naczyniowych (duże tętniaki aorty, olbrzymie naczyniaki). Czynnikami wyzwalającymi zespół DIC mogą być także rozległe urazy, uszkodzenie narządu (np. ostre zapalenie trzustki) i ciężkie choroby wątroby. Inne stany kliniczne, w przebiegu których może rozwinąć się rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe, to powikłania położnicze (np. przedwczesne odklejenie łożyska, zator płynem owodniowym, zespół martwego płodu), a także ostre zatrucia i reakcje immunologiczne (np. reakcje poprzetoczeniowe, reakcja odrzucenia przeszczepionego narządu, ukąszenia przez jadowite węże).

Rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe - objawy

Ostre rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe ma gwałtowny przebieg z objawami:

• skazy krwotocznej (tj. silnym, jednoczesnym krwawieniem, np. z ran, miejsc po wkłuciach, błon śluzowych, dróg rodnych), która jest wynikiem zużycia płytek krwi, fibrynogenu i innych czynników krzepnięcia w procesie tworzenia zakrzepów
• niewydolności narządów spowodowanej ich niedokrwieniem. W przypadku niedokrwienia nerek będą to bezmocz lub skąpomocz. Z kolei dla niewydolności płuc charakterystyczne będą duszność, kaszel i krwioplucie. Konsekwencją niedokrwienia mózgu będą zaburzenia orientacji i problemy z koncentracją. Często pojawiają się objawy upośledzonego przepływu krwi przez mózg pod postacią drgawek, zaburzeń świadomości, a nawet śpiączki

Z kolei łagodna postać zespołu DIC charakteryzuje się niezbyt nasilonymi objawami skazy krwotocznej pod postacią nawracających krwawień śluzówkowych (z nosa, jamy ustnej), bez cech niedokrwienia narządów, ponieważ organizm jest w stanie częściowo skompensować patologiczne krzepnięcie. Cechą charakterystyczną łagodnego zespołu DIC jest skłonność do powstawania sińców. Nierzadko zespół DIC przebiega całkowicie bezobjawowo.

Rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe - diagnostyka i leczenie

Aby zdiagnozować zespół DIC, należy wykryć chorobę, w przebiegu której doszło do uogólnionej aktywacji krzepnięcia krwi. W związku z tym w procesie diagnostycznym wykorzystuje się panel kilku testów laboratoryjnych, których wynik pozwoliłby jednoznacznie potwierdzić lub wykluczyć obecność schorzenia (w surowicy krwi oznacza się m.in. liczbę płytek krwi, stężenie D-dimerów, czasy krzepnięcia krwi, stężenie fibrynogenu we krwi)

Podstawową metodą postępowania jest zwalczanie choroby podstawowej, w przebiegu której zespół DIC się rozwinął. Ponadto stosuje się leczenie substytucyjne, które obejmuje podanie koncentratu krwinek czerwonych (w przypadku znacznej utraty krwi), koncentratu płytek (w przypadku niskiego poziomu płytek), a także heparyny, aktywowanego białka C oraz, bardzo rzadko, antyfibrynolityków.

Monika Majewska