Przetrwały przewód tętniczy Botalla - jak wygląda operacyjne zamknięcie przewodu Botalla?

Przetrwały przewód tętniczy Botalla to wrodzona wada serca, którą rozpoznaje się już u noworodków. Tego typu anomalia układu krążenia wymaga natychmiastowej diagnozy i interwencji chirurga, ponieważ przetrwały przewód tętniczy może doprowadzić do rozwoju niewydolności krążenia i opóźnienia rozwoju fizycznego dziecka. Jakie objawy wskazują na drożny przewód tętniczy? Jak przebiega leczenie tego typu wady? Jak przebiega operacyjne zamknięcie przewodu?

Spis treści

1. Przetrwały przewód tętniczy Botalla - co to jest? Kiedy się zamyka?
2. Jakie patologie układu krążenia powoduje przetrwały przewód tętniczy?
3. Przetrwały przewód tętniczy Botalla - objawy
4. Przetrwały przewód tętniczy - diagnoza
5. Przetrwały przewód tętniczy Botalla - leczenie. Jak przebiega operacyjne zamknięcie przewodu?

Przetrwały przewód tętniczy (PDA), inaczej otwarty przewód Botalla, drożny przewód Botalla, to wrodzona wada serca, która jest jedną z najczęstszych wad u dzieci, zwłaszcza wcześniaków (stanowi około 10 proc. wad wrodzonych u dzieci).

Przetrwały przewód tętniczy Botalla - co to jest? Kiedy się zamyka?

Przewód tętniczy Botalla to struktura płodowa - krótkie naczynie krwionośne łączące lewy pień tętnicy płucnej z aortą zstępującą tak, aby krew omijała rozwijające się płuca płodu. Jest on niezbędny w życiu płodowym, ponieważ droga przepływu krwi u płodu jest odmienna niż ta po urodzeniu. Rozwijające się w ciele matki dziecko nie oddycha płucami, ponieważ są zalane wodami płodowymi. W związku z tym zbędne jest transportowanie krwi z serca do płuc. Bogatą w tlen krew płód otrzymuje poprzez pępowinę. Zaraz po urodzeniu, gdy dziecko wykonuje pierwszy wdech, następuje wzrost stężenia tlenu we krwi tętniczej. W wyniku tego procesu dochodzi do skurczenia ścian przewodu tętniczego, który ulega skręceniu i samoistnemu zamknięciu, gdyż przestaje spełniać swoją dotychczasową funkcję.

W przypadku, gdy przewód nie ulegnie zamknięciu, mówi się o przetrwałym przewodzie tętniczym. Ta anomalia sercowo-naczyniowa występuje częściej u wcześniaków niż u dzieci urodzonych w terminie, ponieważ komórki przewodu tętniczego są wrażliwe na czynniki powodujące jego zamykanie. Dlatego im później dojdzie do porodu, tym mniejsze jest prawdopodobieństwo przetrwania drożności przewodu tętniczego.

Jakie patologie układu krążenia powoduje przetrwały przewód tętniczy?

Gdy nie dojdzie do zamknięcia przewodu, krew, która podczas skurczów serca wpływa do aorty, zamiast płynąć do tkanek całego ciała przepływa poprzez drożny przewód tętniczy do tętnicy płucnej i do płuc. Szacuje się, że nawet 50–70 proc. krwi pompowanej do krążenia systemowego może uciekać do krążenia płucnego.

W ten sposób powstaje powstaje przeciek z krążenia systemowego do płucnego, prowadzący do przeciążenia objętościowego lewego przedsionka serca i krążenia płucnego. Grozi to niewydolnością lewokomorową i nadciśnieniem płucnym. Następstwem jest utrudniona wymiana gazowa i rozwój niewydolności oddechowej. Może również dojść do uszkodzenia prawej komory serca i, w najcięższym przypadku, do nieodwracalnego stwardnienia płuc (zespołu Eisenmengera).

Przetrwały przewód tętniczy Botalla - objawy

Objawy drożnego przewodu tętniczego Botalla zależą od wielkości przecieku. Przy niewielkim przecieku lewo-prawym przebieg może być bezobjawowy. Umiarkowany i duży przeciek wywołuje niewydolność lewej komory. W tym przypadku przewód Botalla u noworodka może przyczynić się do wystąpienia objawów, takich jak:

• częsty płacz
• kaszel i duszność
• niedostateczny przyrost masy ciała (w porównaniu ze zdrowymi rówieśnikami)
• częste infekcje dróg oddechowych

Ważnym objawem jest szybkie męczenie się dziecka podczas karmienia.

Przetrwały przewód tętniczy - diagnoza

Podczas badania słyszalny jest szmer skurczowo-rozkurczowy, słyszalny najlepiej w lewej okolicy podobojczykowej.

Podczas mierzenia ciśnienia uwagę zwraca niskie ciśnienie rozkurczowe.

Pomocne w rozpoznaniu wady są także:

• EKG (widoczne są cechy przerostu lewej komory)
• USG dopplerowskie (ocenia przepływ krwi w dużych tętnicach i żyłach)
• RTG klatki piersiowej
• cewnikowanie serca

Przetrwały przewód tętniczy Botalla - leczenie. Jak przebiega operacyjne zamknięcie przewodu?

Przetrwały przewód tętniczy to wada, która wymaga natychmiastowej korekty, ponieważ grozi rozwojem niewydolności serca i zapaleniu wsierdzia.

U wcześniaków, u których zdiagnozowano przewód Botalla podejmuje się próbę leczenia farmakologicznego. Podczas terapii podaje się leki obniżające poziom prostaglandyn, których wysoki poziom powoduje rozszerzanie światła przewodu. Dopiero po 3 miesiącach dzieci mogą być kwalifikowane do operacji, ponieważ przewód zwykle ulega zamknięciu właśnie w tym czasie.

U dzieci, których masa ciała przekracza 10 kg, drożny przewód tętniczy podwiązuje się nicią podczas zabiegu chirurgicznego.

Najnowocześniejszą metodą jest zabieg przezskórny, który polega na śródnaczyniowym zamknięciu przewodu Botalla za pomocą cewnika i sprężynki.

Po każdym zabiegu rokowania są bardzo dobre.

Monika Majewska