Plamica alergiczna (alergiczne zapalenie naczyń) - przyczyny, objawy i leczenie

Plamica alergiczna, inaczej choroba Schönleina–Henocha, to rodzaj układowego zapalenia naczyń. Alergiczne zapalenie naczyń najczęściej pojawia się u dzieci w wieku przedszkolnym, zwłaszcza tych, które przeszły różne infekcje, np. grypę lub ospę wietrzną. Szczyt zachorowań przypada na jesień i zimę. Jakie są przyczyny i objawy plamicy alergicznej? Na czym polega jej leczenie?

Spis treści

1. Plamica alergiczna - przyczyny
2. Plamica alergiczna - objawy
3. Plamica alergiczna - diagnoza
4. Plamica alergiczna - leczenie
5. Plamica alergiczna - rokowanie

Plamica alergiczna, inaczej choroba Schönleina-Henocha, należy do grupy układowych zapaleń naczyń. Jest to stan, w którym białe ciałka krwi (leukocyty) atakują i uszkadzają ścianę dużych lub małych naczyń krwionośnych. W przypadku alergicznego zapalenia naczyń za stan zapalny, a dalej za uszkodzenie i martwicę ścian małych naczyń krwionośnych są odpowiedzialne przeciwciała IgA, które charakteryzują się zdolnością do rozpoznawania alergenów.

Plamica alergiczna - przyczyny

Plamica alergiczna jest skazą naczyniową spowodowaną odczynem uczuleniowym drobnych naczyń. Przyczyną alergii mogą być:

• drobnoustroje (u 60-70 procent pacjentów w wywiadzie stwierdza się infekcje górnych dróg oddechowych, wywołane najczęściej przez paciorkowce. Inne drobnoustroje, które mogą przyczynić się do rozwoju choroby, to wirus różyczki, ospy wietrznej, odry, HIV);
• niektóre leki;
• szczepionki;
• ukąszenia owadów;
• ekspozycja na zimno;
• różne substancje chemiczne;
• alergeny pokarmowe (orzechy, jajka, mięso, mleko, pomidory, ryby, czekolada).

Przyczyną plamicy alergicznej może być także DNA (jak w toczniu układowym), immunoglobulina w reumatoidalnym zapaleniu stawów lub antygeny nowotworowe.

W wyniku reakcji alergicznej organizm zaczyna wytwarzać przeciwciała w klasie IgA, które odkładają się w nadmiarze w naczyniach krwionośnych skóry, a także stawów, przewodu pokarmowego, nerek, centralnego układu nerwowego lub jąder. W konsekwencji w tych miejscach dochodzi do rozwoju stanu zapalnego.

Plamica alergiczna może także występować w innych typach zapaleń naczyń przebiegających z zajęciem skóry, m.in. w ziarniniakowatości Wegenera, rumieniu wysiękowym wielopostaciowym, rumieniu wyniosłym przetrwałym.

Czytaj też: Choroby krwi - anemia, czerwienica, białaczka, hemofilia

Plamica alergiczna - objawy

Stan zapalny naczyń krwionośnych zwiększa ich przepuszczalność. W konsekwencji krwawią one do skóry, powodując wystąpienie ciemnoczerwonej wysypki (zwanej plamicą). Charakteryzuje ją obecność grudek lub guzków, które:

• są wyczuwalne palcami;
• nie ulegają zblednięciu pod wpływem ucisku;
• układają się symetrycznie;
• najczęściej występują na kończynach dolnych i pośladkach;
• ustępują zwykle po upływie 4-6 tygodni i zwykle nie pozostawiają blizn;

Objawami współtowarzyszące zależą od miejsc, które zajął stan zapalny:

• stawy - bóle stawów (głównie kolanowych i skokowych)
• układ pokarmowy - bóle brzucha, najczęściej zlokalizowane w okolicy pępka (są wynikiem objęcia procesem zapalnym naczyń jelitowych). Może mu towarzyszyć łagodne lub ciężkie krwawienie z przewodu pokarmowego – domieszka krwi w stolcu;
• nerki - łagodny lub ciężki krwiomocz i proteinuria (białkomocz);
• ośrodkowy układ nerwowy - m.in. bóle głowy;
• jądra - obrzęk jąder.

Plamica alergiczna - diagnoza

Diagnozę stawia się na podstawie badań krwi (stwierdza się m.in. podwyższone stężenie IgA, ale parametry stanu zapalnego, takie jak OB i CRP, mogą być prawidłowe lub podwyższone) i moczu (krew w moczu) czy kału (test na krew utajoną). Przy objawach ciężkiej niewydolności nerek konieczna jest biopsja tego narządu.

Czytaj też: Choroba Kawasakiego u dziecka i u dorosłych – przyczyny, objawy i leczenie

Plamica alergiczna - leczenie

Jeżeli stan zapalny nie objął narządów, m.in. nerek czy przewodu pokarmowego, stosuje się tylko leczenie objawowe. Pacjentowi można podać leki hemostatyczne, "uszczelniające" naczynia krwionośne (rutyna, etamsylat), glikokortykosteroidy (na stawy), leki przeciwhistaminowe i niesteroidowe leki przeciwzapalne (z wyjątkiem aspiryny, która może zaostrzyć objawy choroby). Zmiany skórne dobrze leczą się przy użyciu dapsonu.

W przypadku zajęcia nerek stosuje się leki immunosupresyjne, których celem jest osłabienie układu immunologicznego, co zapobiega dalszym uszkodzeniom nerek.

Plamica alergiczna - rokowanie

W ciągu 4-6 tygodni dochodzi do samowyleczenia. Jednak u części pacjentów wielokrotnie dochodzi do nawrotów choroby.

Czy wiesz, jakie to badanie?

Pytanie 1 z 10

densytometria

badanie USG jamy brzusznej

nieinwazyjny pomiar gęstości kości za pomocą promieni RTG

przegląd stomatologiczny jamy ustnej

Następne pytanie

Monika Majewska