Niedomykalność zastawki trójdzielnej serca: objawy i leczenie

Niedomykalność zastawki trójdzielnej to nabyta wada serca, powodująca, że w prawym przedsionku i układzie żylnym zalega krew. Pojawiają się wtedy nie tylko objawy charakterystyczne dla wszystkich wad zastawkowych, lecz także inne, które przypisuje się tylko niedomykalności zastawki trójdzielnej. Sprawdź, jakie są przyczyny i objawy niedomykalności zastawki trójdzielnej. Jakie badania należy wykonać, by możliwa była diagnoza? Na czym polega leczenie tej wady serca?

Spis treści

1. Niedomykalność zastawki trójdzielnej - przyczyny
2. Niedomykalność zastawki trójdzielnej - objawy
3. Niedomykalność zastawki trójdzielnej - diagnostyka
4. Niedomykalność zastawki trójdzielnej - leczenie

Niedomykalność zastawki trójdzielnej to wada serca powodującą nieprawidłowe cofanie się krwi z prawej komory serca do prawego przedsionka.

Zastawka trójdzielna to jedna z czterech zastawek serca. Jej funkcją jest zapobieganie cofania się krwi z komory prawej do przedsionka prawego i zapewnienie w ten sposób wydajnej pracy serca. Prawidłowo funkcjonująca zastawka trójdzielna zamyka się w czasie skurczu komór serca, odcinając połączenie między prawym przedsionkiem a prawą komorą. W ten sposób krew pompowana jest przez prawą komorę serca tylko w prawidłowym kierunku - do pnia płucnego. Gdy zastawka się nie domyka, krew z prawej komory serca cofa się do prawego przedsionka. Prowadzi to do przeciążenia i powiększenia prawego przedsionka.

Niedomykalność zastawki trójdzielnej - przyczyny

Przyczyny czynnościowe:

• choroby układu krążenia: nadciśnienie płucne, zwężenie zastawki mitralnej, wrodzone zwężenie tętnicy płucnej, kardiomiopatia rozstrzeniowa, dysfunkcja mięśni brodawkowatych, np. po przebytym zawale

Przyczyny organiczne:

• choroby zapalne: infekcyjne zapalenie wsierdzia, gorączka reumatyczna, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy
• choroby zwyrodnieniowe – zespół Marfana, choroba Whipple'a, zespół rakowiaka
• wady wrodzone – anomalia Ebsteina
• przyjmowanie leków anorektycznych, metysergidu (także w migrenie) lub fenfluraminy, przyjmowanie pergolidu (choroba Parkinsona)

Niedomykalność zastawki trójdzielnej - objawy

W wyniku przeciążenia objętościowego i powiększenia prawego przedsionka stopniowo wzrasta ciśnienie w prawym przedsionku, które przenosi się na uchodzące do niego żyły główne, a następnie na cały układ żylny. Konsekwencją tego procesu jest zastój krwi żylnej, który u pacjentów z lżejszą postacią wady może powodować zmniejszoną tolerancję wysiłku, kołatanie serca oraz duszność wysiłkową. Należy pamiętać, że niedomykalności zastawki trójdzielnej często towarzyszy inna patologia serca - zwężenie zastawki mitralnej, w związku z tym objawy te mogą wynikać z obecności właśnie tej wady niż z samej niedomykalności zastawki trójdzielnej.

U pacjentów w zaawansowanym stadium choroby pojawiają się:

Objawy podmiotowe:

• zmniejszona tolerancja wysiłku
• osłabienie
• ból w prawym podżebrzu, uczucie gniecenia i rozpierania w prawym podżebrzu

Objawy przedmiotowe:

• wyraźne tętnienie żył szyjnych, tętnienie gałek ocznych oraz naczyń na głowie i szyi
• tętnienie wątroby, nasilające się w czasie wdechu (w wyniku jej przekrwienia)
• sino-żółte zabarwienie skóry
• obrzęk tkanki podskórnej
• zwiększenie obwodu brzucha (z powodu nagromadzenia płynu w jamie otrzewnej, czyli wodobrzusza)
• niewydolność układu pokarmowego w wyniku jego przekrwienia
• wyraźne tętno żylne ujemne

Niedomykalność zastawki trójdzielnej - diagnostyka

W czasie badania stetoskopem słyszalny jest szmer skurczowy w miejscu przyczepu 5. żebra prawego do mostka, który jest głośniejszy w czasie głębokiego wdechu, oraz turkoczący szmer rozkurczowy (podczas wydechu). Jest to podstawa do wykonania następujących badań:

• EKG - na jego podstawie można rozpoznać powiększenie prawego przedsionka oraz cechy przerostu prawej komory, jak również migotanie przedsionków
• RTG klatki piersiowej - widoczne jest powiększenie sylwetki serca, cechy poszerzenia prawego przedsionka, a w dużej niedomykalności przyleganie prawej komory do mostka i płyn w jamie opłucnej

Rozstrzygające w rozpoznaniu i ocenie zaawansowania wady jest echo serca, czyli badanie echokardiograficzne serca, dzięki któremu można określić stopień zaawansowania wady:

• falę niedomykalności
• podwyższone ciśnienie skurczowe w prawej komorze (wskazuje na niedomykalność czynnościową)
• poszerzenie żyły głównej dolnej
• poszerzenie żył wątrobowych
• niskie ciśnienie w tętnicy płucnej (wskazuje organiczną przyczynę wady)

Niedomykalność zastawki trójdzielnej - leczenie

Leczenie, podobnie jak w przypadku innych zastawkowych wad serca, zależy od stopnia zaawansowania wady, jej przyczyny, stopnia nasilenia objawów klinicznych.

Osoby z bezobjawową niedomykalnością i prawidłowym ciśnieniem w tętnicy płucnej (< 60 mmHg) zwykle nie wymagają leczenia. Powinni jedynie unikać nadmiaru płynów (do 1,5-2 l/dobę), soli (2-3 g/dobę) i codziennie kontrolować masę ciała Przyrost masy ciała więcej niż 2 kg w ciągu 3 dni może świadczyć o zatrzymywaniu wody w organizmie, co może przyczynić się do niewydolności krążenia. Konieczne są regularne wizyty u kardiologa.

Jeśli niedomykalności towarzyszy zwężenie zastawki mitralnej, korekta tej ostatniej wady może przywrócić prawidłowe funkcjonowanie zastawki trójdzielnej.

Wskazania do leczenia operacyjnego:

• wada izolowana, tzn. sama niedomykalność zastawki trójdzielnej o ciężkim przebiegu
• zaawansowane stadium niedomykalności zastawki trójdzielnej z towarzyszącym zwężeniem zastawki mitralnej

Zabieg chirurgiczny polega na lub wymianie zastawki na zastawkę biologiczną (preferowane) lub sztuczną. Pacjenci po tego typu zabiegach muszą do końca życia przyjmować doustne leki przeciwkrzepliwe (acenokumarol).

2,00 zł

Kup teraz

ABS, dieta na płaski brzuch - e-poradnik

Z poradnika dowiesz się:

• co jeść, by osiągnąć wymarzony rezultat
• które produkty są zakazane
• dlaczego wystarczy ćwiczyć co drugi dzień

Monika Majewska