Nagły skok ciśnienia: przyczyny, objawy, leczenie i zapobieganie

Nagły skok ciśnienia może być bardzo niebezpieczny - grozi nawet udarem krwotocznym mózgu czy pęknięciem tętniaka rozwarstwiającego aorty. Jeśli więc nagle poczujesz się źle, boli cię głowa, masz zawroty i mdłości, odczuwasz ból w klatce piersiowej - zmierz ciśnienie.

Spis treści

1. Porady ekspertów

Nagły skok ciśnienia może pojawić się nawet wtedy, gdy zawsze twoje ciśnienie krwi było prawidłowe, czy też pomimo zażywania leków. Skoki ciśnienia nie powinny być lekceważone, nie tylko dlatego, że ich powikłania grożą życiu, ale również dlatego, że mogą być objawem różnych chorób.

Nagły skok ciśnienia: przyczyny

• stres
• nadmierny wysiłek fizyczny
• zaburzenia lękowe
• zmiana ciśnienia atmosferycznego
• guz nadnerczy
• choroby nerek
• zespół Cushinga
• nadczynność tarczycy
• zaburzenia endokrynologiczne
• zwężenie cieśni aorty
• zespół obturacyjnego bezdechu sennego

Nagły skok ciśnienia: objawy

O tym, że zbliża się nagły skok ciśnienia mogą świadczyć następujące objawy:

• ból oczu
• zaczerwienienie twarzy
• zawroty głowy
• ból głowy
• mdłości
• ból w klatce piersiowej

Jednak takie dolegliwości powodują także inne przyczyny. W związku z tym w przypadku pogorszenia samopoczucia zawsze w pierwszej kolejności zmierz ciśnienie.

Nagły skok ciśnienia: co robić?

Wcześniej ustal z lekarzem prowadzącym, co masz robić, gdy nagle wzrośnie lub się obniży. W pierwszym przypadku na ogół bierze się przepisywaną na receptę tabletkę zawierającą kaptopryl w dawce 12,5 mg lub 25 mg, który doraźnie obniża ciśnienie. Możesz ją włożyć pod język lub rozgryźć i połknąć (wówczas działa szybciej). Jeśli po 30 minutach ciśnienie jest nadal podwyższone, zażyj kolejną porcję, pamiętając, że łączna dawka leku zastosowanego doraźnie nie powinna przekroczyć 50 mg. Jeśli to nie pomoże, skontaktuj się z lekarzem (pogotowie, szpital). Lek taki zawsze noś przy sobie. Ustal również z lekarzem, co masz zrobić, gdy nastąpi nagły spadek ciśnienia – który lek masz zażyć w mniejszej dawce lub ją w ogóle pominąć, a którego preparatu nie wolno odstawić.

Skoki ciśnienia: konieczne są badania

Przy skokach ciśnienia tętniczego konieczne jest przeprowadzenie badań diagnostycznych:

• morfologia
• badanie biochemiczne krwi (stężenie sodu, potasu, glukozy, kreatyniny, kwasu moczowego, cholesterolu i triglicerydów)
• badanie ogólne moczu
• EKG
• badanie dna oka
• RTG klatki piersiowej
• badanie echokardiograficzne
• inne badania (jeśli okażą się konieczne)

Nagły skok ciśnienia: zapobieganie

Przede wszystkim jednak trzeba starać się nie dopuścić do gwałtownych wzrostów ciśnienia. Często powodują je nadmierny wysiłek fizyczny i silne emocje. Pierwszej przyczyny dość łatwo uniknąć, z drugą jest pewien problem. Dlatego jeśli na silne emocje reagujesz skokiem ciśnienia, zażywaj doraźnie ziołowe leki uspokajające. W przypadku długotrwałego stresu poproś lekarza o środek kojący nerwy dostępny na receptę. Często samodzielnie mierz ciśnienie i notuj wyniki, bo być może trzeba zmienić terapię, aby uniknąć wzrostów ciśnienia.

Porady ekspertów

• Czy skoki ciśnienia mogą być spowodowane depresją?

Moja mama ma 78 lat, w ostatnich miesiącach schudła 8 kilogramów, ma skoki ciśnienia od 100/60 do 230/110. Narzeka na nudności lub drętwienie lewej ręki. Ma niedoczynność tarczycy. Przeprowadzone badania nic złego nie wykazały. Jest bardzo słaba. Czy to może być depresja?

Odpowiada Barbara Kosmala

Kierownik Poradni Psychoterapii i Rozwoju Osobistego "Empatia", psycholog, dyplomowany i certyfikowany psychoterapeuta poradnia-empatia.pl

Pani Doroto, mama ma przede wszystkim liczne obciążenia internistyczne, znaczne wahania ciśnienia, chudnięcie 8kg (to może być ponad 10% masy ciała?), osłabienie, drętwienie lewej ręki (zmiany w kręgosłupie? bóle wieńcowe?). Mogą one być objawem choroby organicznej.

Po ustabilizowaniu ciśnienia tętniczego (ciśnienie tętnicze nie powinno przekraczać 200/100 mmHg) oraz ewentualnym wykonaniu badań diagnostycznych przewodu pokarmowego (gastroskopia) ostatecznie możemy uznać, że objawy mogą być związane z depresją, choć przyczyną depresji prawdopodobnie są zmiany organiczne (nadciśnienie i miażdżyca), sama w sobie depresja nie jest przyczyną, aż tak wysokich skoków ciśnienia tętniczego.

Proszę zwrócić się do psychiatry, który po ustaleniu diagnozy może włączyć łagodne leki przeciwdepresyjne. Pozdrawiam B.K.

• Skaczące ciśnienie w czasie menopauzy

Jestem w okresie okołomenopauzalnym, stosuję HTZ (najpierw doustną, a od 3 miesięcy plastry). Od miesiąca mam kłopoty ze skaczącym ciśnieniem. Mam krwotoki z nosa zaraz po przebudzeniu.

Nie są obfite, ale niemiłe, bo muszę z tamponem w nosie iść do pracy. Jak przyjmuję lek na nadciśnienie według zaleceń lekarza), to po dwóch dniach mam odwrotny skutek. Ciśnienie mi opada i czuję sie jeszcze gorzej.

Moje najwyższe ciśnienie to 156/96. To dolne zawsze miałam podwyższone, bywało że do 110. Skoki ciśnienia zdarzały mi się też jak byłam młodsza, ale związane to było z nerwicą, która mi towarzyszy od 18. roku życia.

Odpowiada Krystyna Knypl

Internista, hipertensjolog, redaktor naczelna "Gazety dla Lekarzy".

Hormonalna terapia zastępcza od początku lat sześćdziesiątych uważana była za panaceum niwelujące skutki menopauzy. Zmianę spojrzenia przyniosło badanie HERS, które opublikowano w 1998 roku. Autorzy, po trwającej średnio 4,1 roku obserwacji kobiet otrzymujących hormonalną terapię zastępczą stwierdzili, że nie ma podstaw do zlecania hormonalnej terapii zastępczej ze wskazań mających na celu profilaktykę wtórną choroby wieńcowej.

Wnioski te były inspiracją do wielu następnych badań, wśród których wyróżnia się rozpoczęte w 1992 roku amerykańskie badanie The Women’s Health Initiative (WHI), którym objęto 161 tysięcy kobiet w wieku od 50 do 79 lat; zakończenie ostatniej fazy badania zaplanowane jest na rok 2010 (szczegółowe dane są pod adresem http://www.nhlbi.nih.gov/whi/). Na podstawie dotychczasowych obserwacji ustalono, że nie należy zalecać hormonalnej terapii zastępczej jako postępowania profilaktycznego w chorobie wieńcowej.

Co więcej, w badaniu The Women’s Health Initiative wykazano, że stosowanie hormonalnej terapii zastępczej może się wiązać z dodatkowym wzrostem ryzyka w zakresie udarów mózgowych i żylnej choroby zakrzepowej. Jakie praktyczne wnioski płyną z przytoczonych badań naukowych w Pani przypadku?

Jeżeli zaobserwowała Pani, że ciśnienie wzrasta proponuję porozmawiać o tym z ginekologiem i poprosić o zakończenie terapii. Proszę pamiętać, że pomocne w unormowaniu ciśnienia jest unikanie produktów konserwowanych solą, a wskazane są warzywa i owoce.

miesięcznik "Zdrowie"