Monocytoza: przyczyny. Czy nadmiar monocytów jest groźny?

Monocytoza to zwiększenie poziomu monocytów we krwi obwodowej. Monocyty to komórki należące do populacji leukocytów, czyli tak zwanych białych krwinek, więc wzrost poziomu monocytów we krwi wiąże się głównie z infekcjami i innymi stanami chorobowymi. Jakie są objawy monocytozy? Czy monocytoza jest groźna?

Spis treści

1. Monocytoza: przyczyny
2. Monocytoza: diagnostyka
3. Czy monocytoza jest groźna?

Monocytoza to stan, gdy obserwujemy w morfologii wzrost poziomu monocytów w morfologii krwi obwodowej. Monocyty stanowią około 3-8 % całej populacji leukocytów krwi obwodowej i są największymi komórkami z tego rodzaju. Monocyty po dojrzewaniu trafiają do tkanek i wtedy przekształcają się w makrofagi.

Niektóre z monocytów mają właściwości komórek macierzystych, to znaczy, że mogą różnicować się w inne rodzaje komórek.

Monocyty powstają głównie w szpiku kostnym. Ze szpiku kostnego trafiają do krwi obwodowej, gdzie przebywają przez kilka dni, skąd mają zdolność do przedostawania się do miejsc w organizmie objętych stanem zapalnym.

Monocyty produkują różne związki wchodzące w skład układu odpornościowego, takie jak interferon, leukotrieny czy interleukiny.

Czym jednak może skutkować nadmiar monocytów we krwi obwodowej i jakie są tego przyczyny?

Monocytoza: przyczyny

Przyczyny monocytozy można z grubsza podzielić na łagodne i poważne.

W związku z tym, że monocyty pełnią istotną rolę w układzie odpornościowym i są fagocytami, czyli komórkami które mają zdolność oczyszczania krwi między innymi z bakterii, ich produkcja będzie zwiększona w różnych infekcjach bakteryjnych, wirusowych, grzybiczych czy zakażeniach pierwotniakami, a także w fazie zdrowienia, która następuje bezpośrednio po tych zakażeniach, gdy organizm intensywnie zwiększa produkcję monocytów, które zostały "zużyte" podczas choroby.

Monocytoza występuje także w takich stanach jak:

• choroby autoimmunologiczne, na przykład toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów, choroby zapalne jelit
• choroby hematologiczne: chłoniak Hodgkina, ostra i przewlekła białaczka mielomonocytowa, nowotwory mieloproliferacyjne, szpiczak plazmocytowy, makroglobulinemia Waldenströma, niedokrwistość hemolityczna, pierwotna małopłytkowość immunologiczna
• sarkoidoza
• stan po splenektomii (usunięciu śledziony)
• choroby spichrzeniowe
• stan po steroidoterapii
• marskość wątroby
• regeneracja szpiku po radioterapii lub chemioterapii
• stosowanie rekombinowanych ludzkich czynników wzrostu
• ciąża

Monocytoza często pojawia się po przebytych już chorobach zakaźnych, w czasie gdy dochodzi do intensywnej odnowy leukocytów po infekcji.

Monocytoza: diagnostyka

Jak wiadomo, monocyty to komórki krwi obwodowej, więc ich ilość można określić przy pomocy badania morfologicznego krwi, a dokładniej rozmazu. Najczęściej wykonuje się rozmazy automatyczne, przy użyciu maszyn, co jest najszybszą metodą.

Rozmaz krwi: normy i interpretacja

Monocyty (MONO) - rola, norma, nadmiar i niedobór

Czasami jednak rozmazy automatyczne mogą nas wprowadzić w błąd, ponieważ monocyty mogą być mylone przez maszynę z neutrofilami, co będzie skutkowało błędnym rozpoznaniem monocytozy.

W takich wypadkach należy wynik skonfrontować z rozmazem ręcznym. Badanie to jednak wymaga ogromnego doświadczenia i wprawy.

Czy monocytoza jest groźna?

Każde odchylenie w badaniach laboratoryjnych może budzić nasz niepokój. Należy jednak pamiętać o tym, że czasem nieprawidłowy wynik morfologii wynika z błędu, który został popełniony w trakcie diagnostyki, dlatego, gdy stwierdzimy monocytozę to w pierwszej kolejności należy powtórzyć badanie.

Zawsze musimy brać pod uwagę całościowy obraz pacjenta, to znaczy, jeśli nawet potwierdzimy monocytozę w kolejnych badaniach, a nasz pacjent nie prezentuje żadnych objawów klinicznych i czuje się dobrze, nie musimy się tym martwić.

Najważniejsze to pamiętać o tym, że nie leczymy wyników, a pacjenta.

Natomiast, jeśli oprócz stwierdzonej monocytozy zaniepokoi nas coś w badaniu podmiotowym lub przedmiotowym diagnostykę należy poszerzyć oraz skierować chorego do odpowiedniego specjalisty.

Jak widać bardzo ważne w procesie diagnostycznym monocytozy jest zebranie szczegółowego i rzetelnego wywiadu z pacjentem.

Przyczyn monocytozy może być wiele, zawsze jednak w pierwszej kolejności musimy wykluczyć przyczyny najczęstsze, a zarazem najbardziej "nieszkodliwe".

Dopiero w drugiej kolejności myślimy o poważniejszych przyczynach monocytozy.

Wszyscy zawsze najbardziej obawiają się choroby nowotworowej, w przypadku monocytozy myślimy głównie o przewlekłej białaczce mielomonocytowej.

W tej chorobie mamy do czynienia z przewlekłą monocytozą utrzymującą się powyżej trzech miesięcy, podczas gdy zostały wykluczone inne możliwe przyczyny monocytozy.

Oprócz tego możemy obserwować neutropenię lub neutrofilię, niedokrwistość, czasem małopłytkowość, odchylenia w badaniach szpiku kostnego i badaniach cytogenetycznych i molekularnych, a także stwierdzenie obecności płynów w jamach ciała.

Na pierwszy plan wysuwają się jednak objawy kliniczne, takie jak:

• osłabienie
• utrata masy ciała
• stany podgorączkowe
• poty nocne
• tachykardia
• większa skłonność do zakażeń i przedłużonych krwawień
• zmiany skórne
• powiększone węzły chłonne
• powiększona wątroba
• powiększona śledziona

Jak więc widzimy, zawsze w ocenie pacjenta należy brać pod uwagę całościowy obraz kliniczny, ponieważ jednorazowe odchylenie w badaniach laboratoryjnych jeszcze o niczym nie świadczy.