Leukopenia (mała liczba leukocytów) - przyczyny, objawy i leczenie

Leukopenia, inaczej leukocytopenia, oznacza spadek liczby leukocytów, czyli krwinek białych. Ich niski poziom jest  bardzo niebezpieczny, gdyż prowadzi do osłabienia układu odpornościowego. Wówczas zwiększa się ryzyko różnych infekcji, których organizm może nie być stanie zwalczyć, co w skrajnych przypadkach może skończyć się śmiercią. Jakie są przyczyny i objawy leukopenii oraz jak przebiega leczenie tego schorzenia?

Spis treści

1. Leukopenia (leukocytopenia) - przyczyny
2. Leukopenia (leukocytopenia) - objawy
3. Leukopenia (leukocytopenia) - diagnoza
4. Leukopenia (leukocytopenia) - leczenie

Leukopenia, leukocytopenia oznacza spadek liczby leukocytów (krwinek białych) poniżej ustalonej normy, czyli 4 tys. komórek/µl.

Leukocyty to rodzaj krwinek produkowanych w szpiku kostnym, śledzionie, węzłach chłonnych i grasicy, które odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. To dzięki nim organizm może walczyć z wirusami, bakteriami i innymi patogenami. Ich niedobór zwiększa ryzyko rozwoju ciężkich infekcji, które mogą się zakończyć nawet śmiercią.

Najwięcej, bo 60-70 proc., wszystkich leukocytów stanowią neutrofile (inaczej granulocyty obojętnochłonne), a zaraz po nich - limfocyty.

Udział procentowy pozostałych krwinek białych jest niewielki (eozynofile: 2-4 proc.; bazofile: 0-1 proc.; monocyty: 4-8 proc.), w związku z tym tak naprawdę to niedobór neutrofilów (fachowo neutropenia) i/lub limfocytów oznacza leukopenię.

Leukopenia (leukocytopenia) - przyczyny

Niedobór leukocytów najczęściej jest wynikiem przebytej infekcji. W czasie jej zwalczania leukocyty ulegają zużyciu, a organizm potrzebuje trochę czasu na produkcję nowych, co może skutkować przejściową leukopenią.

Kompletny brak białych krwinek we krwi lub obecności tylko niewielu z nich to agranulocytoza, która jest stanem zagrożenia życia

Niski poziom białych krwinek może być także wynikiem różnych chorób, takich jak:

• choroby szpiku - aplazja szpiku, włóknienie szpiku, zespoły mielodysplastyczne, białaczka
• nowotwory, np. chłoniak Hodgkina (ziarnica złośliwa),
• choroby autoimmunologiczne - toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów
• nadczynność tarczycy
• choroby pasożytnicze
• gruźlica
• HIV/AIDS
• hipersplenizm (przedwczesne niszczenie komórek krwi przez śledzionę)
• zespół Kostmanna (wrodzone zaburzenie obejmujące zmniejszoną produkcję neutrofilów)

Z leukocytozą mogą się również zmagać osoby, które niedawno przebyły radioterapię lub chemoterapię.

Inne możliwe przyczyny niskiego poziomu białych krwinek to niedobór niektórych witamin i składników mineralnych, takich jak kwas foliowy, miedź, cynk.

Do rozwoju leukopenii mogą się przyczynić niektóre leki, np. przeciwbólowe oraz przeciwpadaczkowe, niektóre leki psychotropowe, leki na nadczynność tarczycy, a także substancje chemiczne, np. lakiery, farby, rozpuszczalniki organiczne, benzen i inne węglowodory aromatyczne (zwykle dotyczy osób, które są narażone na kontakt z tymi substancjami w związku z wykonywanym zawodem).

Leukopenia (leukocytopenia) - objawy

• afty i owrzodzenia w jamie ustnej

Osoby z wymienionymi objawami wymagają pilnej hospitalizacji

• ropne zmiany skórne
• stany podgorączkowe lub gorączka
• powiększone węzły chłonne szyjne i podżuchwowe
• infekcje górnych dróg oddechowych, np. angina czy zapalenie płuc

Leukopenii mogą towarzyszyć osłabienie, nudności i wymioty, problemy z koncentracją.

Leukopenia (leukocytopenia) - diagnoza

W przypadku podejrzenia leukopenii wykonuje się badania krwi, których celem jest ocena poziomu białych krwinek.

Leukopenia (leukocytopenia) - leczenie

Leczenie leukocytopenii zależy od jej przyczyny. Jeśli za niedobór białych krwinek odpowiada konkretna choroba, należy skupić się na jej wyleczeniu. Jeśli mimo jej wyleczenia poziom leukocytów nie wraca do normy,  lekarz może zdecydować o leczeniu sterydami.

W ciężkich przypadkach konieczne jest leczenie w szpitalu, gdzie pacjentowi podaje się czynnik wzrostu granulocytów (G-CSF) lub szpiku kostnego.

Czytaj też:

• Nadkrwistość (czerwienica): przyczyny, objawy i leczenie
• Trombocytopenia czyli MAŁOPŁYTKOWOŚĆ (mała liczba płytek krwi) - przyczyny, objawy i leczenie

Monika Majewska