Jak często je mierzyć i kiedy udać się do lekarza. 12 najważniejszych pytań o ciśnienie krwi

Ciśnienie tętnicze to siła, z jaką płynąca krew naciska na ściany naczyń krwionośnych. Jakie ciśnienie krwi jest prawidłowe? Co je podwyższa, a co obniża? Dlaczego rano ciśnienie tętnicze jest najwyższe? Warto znać odpowiedzi na te pytania.

Spis treści

1. Czy ciśnienie tętnicze krwi waha się w ciągu doby? Kiedy jest najwyższe?
2. Jak często trzeba kontrolować ciśnienie?
3. Na którym ramieniu należy mierzyć ciśnienie?
4. Co oznacza górne, a co dolne ciśnienie?
5. Jakie wartości ciśnienia są prawidłowe? Kiedy zaczyna się choroba?
6. Czy skoki ciśnienia są niepokojące?
7. Jakie mogą być skutki wysokiego ciśnienia?
8. Czy niskie ciśnienie też jest niebezpieczne?
9. Jak sól wpływa na ciśnienie?
10. Co, poza solą, podnosi ciśnienie?
11. Jak samemu obniżyć lub podnieść ciśnienie?
12. Czy niskie ciśnienie chroni przed nadciśnieniem?

Ciśnienie krwi powinien regularnie mierzyć każdy. Krew płynie w układzie naczyniowym pod ciśnieniem, podobnie jak woda w sieci wodociągowej. Jednak w odróżnieniu od sztywnych rur wodociągowych naczynia krwionośne są elastyczne i umięśnione. Mogą się kurczyć i rozszerzać, regulując w ten sposób ciśnienie krwi. Wyższe ciśnienie jest w mocno umięśnionych, sprężystych tętnicach, niższe zaś w wiotkich żyłach. Mierzymy to pierwsze, ponieważ ma ogromne znaczenie dla zdrowia.

Czy ciśnienie tętnicze krwi waha się w ciągu doby? Kiedy jest najwyższe?

Ciśnienie tętnicze związane jest ściśle z dobowym rytmem snu i czuwania człowieka, dlatego zmienia się w ciągu doby: w dzień jest wyższe, nocą niższe. Najwyższe wartości osiąga w godzinach porannych (między 6 a 12), gdy następuje "rozruch" organizmu po nocnym wypoczynku, a my podejmujemy swoje codzienne czynności. To niebezpieczny moment dla układu sercowo-naczyniowego, ponieważ ciśnienie gwałtownie rośnie. Według obserwacji lekarzy to właśnie w godzinach porannych najczęściej występują zawały serca i udary mózgu. Postarajmy się więc po obudzeniu spokojnie wejść w nowy dzień, bez pośpiechu i stresu, które zwiększają poranny skok ciśnienia. Nocą powinno ono się obniżyć. Brak fizjologicznego spadku ciśnienia podczas snu zwiększa ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych.

Jak często trzeba kontrolować ciśnienie?

Prawdopodobieństwo, że w przyszłości będziemy mieć nadciśnienie, wynosi aż 90 proc. Mierzmy więc regularnie ciśnienie. Jeśli jesteśmy zdrowi, powinniśmy to robić co najmniej raz w roku. Sprawdzajmy jego wartości także wtedy, gdy pojawiają się dolegliwości ze strony układu krążenia, np. zawroty głowy, bóle w klatce piersiowej, uczucie zbliżającego się zasłabnięcia. Nadciśnieniowcy powinni mierzyć ciśnienie zgodnie z zaleceniem lekarza (na ogół rano i wieczorem, 3-4 razy w tygodniu).

Na którym ramieniu należy mierzyć ciśnienie?

Na tym, na którym jest ono wyższe. Dopuszczalna różnica wartości ciśnienia tętniczego na poszczególnych ramionach wynosi 10 mm Hg. Jeśli jest wyższa, może to świadczyć o zwężeniu tętnicy podobojczykowej lub tętniaku aorty.

Czytaj także: Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie?

59,00 zł

Zacznij już dziś

Wypróbuj dietę DASH

Dzięki diecie DASH zmniejszysz ryzyko miażdżycy, zawału czy udaru i obniżysz stężenie "złego" cholesterolu. Dzięki diecie online Jesz co Lubisz:

• zadbasz o swoje zdrowie i zmniejszysz ryzyko chorób układu krążenia,
• dostarczysz organizmowi odpowiednią ilość składników odżywczych,
• zyskasz setki pomysłów na smaczne i zdrowe dania,
• oszczędzisz czas i pieniądze – dzięki gotowym listom zakupów!

Co oznacza górne, a co dolne ciśnienie?

Wartość ciśnienia określają dwie liczby. Pierwsza z nich to ciśnienie skurczowe, zwane potocznie górnym. Informuje o ciśnieniu krwi w tętnicach podczas skurczu serca i wyrzutu krwi do głównej tętnicy - aorty. Druga liczba to ciśnienie rozkurczowe, zwane też dolnym, rejestrowane przez urządzenia pomiarowe, gdy serce się rozkurcza i wypełnia krwią. Niezależnie od tego, czy normę przekraczają obie wartości, czy też tylko jedna z nich, sytuację taką uważa się za nadciśnienie.

Jakie wartości ciśnienia są prawidłowe? Kiedy zaczyna się choroba?

Optymalne, najzdrowsze dla człowieka jest ciśnienie krwi niższe niż 120/80 mm Hg. Wartości 120-129/80-84 mm Hg to ciśnienie prawidłowe, a 130-139/85--89 mm Hg uważane jest za prawidłowe wysokie. Osoby, u których występuje to ostatnie, powinny być częściej kontrolowane pod kątem rozwoju nadciśnienia tętniczego, ponieważ już od wartości 140/90 mm Hg rozpoznajemy nadciśnienie.

Czytaj też: Leczenie nadciśnienia - jak dobrać leki obniżające ciśnienie?

Czy skoki ciśnienia są niepokojące?

Tak, skoki ciśnienia powinny niepokoić, ponieważ mogą świadczyć np. o chorobie wieńcowej, niewidocznej jeszcze w EKG. Szczególnie niebezpieczny jest przełom nadciśnieniowy definiowany jako nagły, niespodziewany i duży wzrost ciśnienia (skurczowe może sięgać wtedy nawet 240 mm Hg, a rozkurczowe 200 mm Hg). Jego skutkiem bywa niewydolność krążeniowo-oddechowa, zawał, rozwarstwienie aorty. Dlatego w przypadku dużego skoku ciśnienia potrzebna jest szybka pomoc lekarska.

Czytaj też: Skoki ciśnienia są niebezpieczne dla zdrowia

Jakie mogą być skutki wysokiego ciśnienia?

Nadciśnienie przyśpiesza rozwój miażdżycy, zwiększa ryzyko choroby wieńcowej, udaru krwotocznego lub niedokrwiennego mózgu, zawału serca, przerostu lewej komory serca, tętniaków aorty i tętnic obwodowych. Poza tym prowadzi do niewydolności nerek i uszkadza siatkówkę oka. Do takich powikłań dochodzi po latach nieleczonego lub źle leczonego nadciśnienia, a zmiany, do których ono prowadzi w układzie sercowo-naczyniowym, nerkach i oczach, są często nieodwracalne. Właśnie dlatego tak ważna jest profilaktyka i prawidłowe leczenie tej choroby.

Czy niskie ciśnienie też jest niebezpieczne?

O hipotonii, czyli niedociśnieniu tętniczym, można mówić wtedy, gdy jego wartość nie przekracza 100/70 mm Hg u mężczyzn i 90/60 mm Hg u kobiet. W zasadzie nie ma żadnych  konsekwencji dla zdrowia, choć pogarsza samopoczucie. Nie trzeba się nim więc przejmować, chyba że jest przyczyną omdleń, zawrotów głowy, mroczków przed oczami. Wtedy należy wybrać się do lekarza.

Jak sól wpływa na ciśnienie?

Sól jest najbogatszym źródłem chlorku sodu, który zatrzymuje wodę w organizmie,  zwiększa ilość krwi płynącej w naczyniach krwionośnych i napięcie mięśni gładkich tętnic, co skutkuje wzrostem ciśnienia. Sól jest groźna, ponieważ występuje prawie we wszystkich produktach, nawet w przyprawach i słodkich ciastach. Najlepiej zatem w ogóle nie solić potraw, bo soli w przetworzonej żywności jest dużo, a nie powinniśmy jej zjadać więcej niż 4-5 g dziennie (płaska łyżeczka).

Co, poza solą, podnosi ciśnienie?

Przede wszystkim przewlekły stres, zarówno ten jawny, uświadamiany, powiązany z emocjami, jak i ukryty, związany z nerwicą czy zaburzeniami lękowymi. Inne czynniki podnoszące ciśnienie to picie alkoholu w nadmiernych ilościach i palenie tytoniu. Każdy papieros podnosi ciśnienie i uszkadza naczynia krwionośne. Kolejnym powodem podwyższonego ciśnienia może być otyłość, picie dużych ilości wysoko słodzonych napojów gazowanych. Na jego wartość nie ma natomiast wpływu kawa, jeśli pijemy ją codziennie, a także ciśnienie atmosferyczne.

Jak samemu obniżyć lub podnieść ciśnienie?

W pewnym stopniu sami możemy obniżyć ciśnienie, zmieniając styl życia i dietę. Przede wszystkim przestańmy palić, ograniczmy spożycie soli, unikajmy potraw tłustych, wysoko kalorycznych, słodyczy. Jedzmy dużo warzyw i owoców. Wiele z nich jest bogatym źródłem potasu, który obniża ciśnienie, ponieważ zwiększa wydalanie sodu przez nerki. Nie nadużywajmy alkoholu. Nieocenionym sprzymierzeńcem w walce z wysokim ciśnieniem, który nie tylko je obniża, ale i poprawia kondycję układu sercowo-naczyniowego, jest systematyczny wysiłek fizyczny (przez 30-45 min dziennie 7 razy w tygodniu). Gdy dokucza nam niskie ciśnienie, możemy je szybko podnieść, zjadając posolonego pomidora lub wypijając duszkiem 2 szklanki wody. Ten drugi sposób podnosi ciśnienie o 20 mmHg w 20 minut!

Czy niskie ciśnienie chroni przed nadciśnieniem?

Nie. W miarę starzenia się tętnice tracą elastyczność, zmniejsza się ich średnica i krew zaczyna płynąć pod większym ciśnieniem. Osoba, która w młodości była niskociśnieniowcem, może więc mieć nadciśnienie w wieku dojrzałym.

miesięcznik "Zdrowie"

Zobacz galerię 6 zdjęć