Choroby układu krążenia - przyczyny, objawy, profilaktyka

Choroby układu krążenia (sercowo-naczyniowego) są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce. Mimo coraz lepszej diagnostyki i coraz nowocześniejszych metod leczenia, w Polsce co roku z powodu chorób układu krążenia umiera 200 tysięcy osób. Przyczyną jest m.in. stres, mało ruchu, zła dieta. Sprawdź, jakie są najczęstsze choroby układu krążenia i jakie jeszcze są czynniki ryzyka ich rozwoju i jak im zapobiec.

Spis treści

1. Choroby układu krążenia - przyczyny i czynniki ryzyka
2. Choroby układu krążenia - objawy i rodzaje

Choroby układu krążenia, czyli choroby sercowo-naczyniowe, są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce. GUS podaje, że odpowiadają za 46 proc. wszystkich zgonów, ale jeszcze w latach 90. było to ponad 50 proc. Pod tym względem jesteśmy na zbliżonym poziomie do innych krajów europejskich. W naszym kraju problemem jest jednak wysoka zachorowalność – o 50 proc. większa niż na Zachodzie.

Choroby układu krążenia - przyczyny i czynniki ryzyka

Choroby serca i naczyń powstają w wyniku działania tak zwanych czynników ryzyka. Szczególnie narażone na rozwój chorób układu krążenia są osoby, u których występuje jednocześnie kilka takich czynników.

Mimo coraz lepszej diagnostyki i coraz nowocześniejszych metod leczenia, w Polsce co roku z powodu chorób układu krążenia umiera 200 tysięcy osób. Przyczyną jest m.in. stres, mało ruchu, zła dieta, nadwaga itd.

• podwyższony poziom cholesterolu
• palenie tytoniu
• mała aktywność ruchowa
• nadwaga i otyłość
• upośledzona tolerancja glukozy
• czynniki psychologiczne (nadmierny stres, depresja)
• nieracjonalne odżywianie
• zaawansowany wiek
• płeć męska
• rodzinne obciążenie chorobami serca

Choroby układu krążenia - objawy i rodzaje

• Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze to podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi powyżej granic normy. Jego objawy to częste bóle głowy, zwłaszcza po przebudzeniu, mroczki przed oczami, bezsenność, wybuchowość, kołatanie serca, potliwość, szumy w uszach, duszności, zawroty głowy, ciągłe zmęczenie. – Nadciśnienie tętnicze, wymagające interwencji, a przynajmniej porady lekarskiej, dotyczy 50 proc. polskiego społeczeństwa. A może nawet większości, bo powyżej 60 proc. polskiego społeczeństwa, z tego większość wymaga interwencji farmakologicznej – wylicza w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Lifestyle dr Jerzy Adamus.

• Niewydolność serca

Niewydolność serca to stan, w którym serce nie jest w stanie sprawować swej prawidłowej funkcji - przepompować wystarczającej ilości krwi, by zapewnić organizmowi odpowiednią ilość tlenu i składników odżywczych. Głównymi objawami niewydolności serca są duszność i zmęczenie, nietolerancja wysiłku fizycznego oraz obrzęki, które są następstwem zatrzymywania wody w organizmie, jest zlokalizowany za mostkiem.

Spośród chorób sercowo-naczyniowych najwięcej zgonów powoduje zawał mięśnia sercowego i choroby naczyń mózgowych (udar).

• Choroba wieńcowa (niedokrwienna serca)

Choroba wieńcowa jest spowodowana niedostatecznym, w stosunku do potrzeb, zaopatrzeniem serca w krew tętniczą przez naczynia wieńcowe. Najbardziej charakterystycznym objawem choroby jest ból w klatce piersiowej, który powoduje wrażenie ucisku, gniecenia w klatce piersiowej, jest zlokalizowany za mostkiem i pojawia się w czasie stresu, posiłku lub pod wpływem zimnego powietrza, a także w czasie wysiłku. Czasem pojawiają się nudności i zaburzenia oddechowe.

• Zawał serca

Zawał serca jest następstwem nagle powstałej martwicy części mięśnia sercowego, która jest spowodowana przerwaniem dopływu krwi do tej części serca przez odpowiednio długi czas. Do zawału najczęściej dochodzi u osób po 40. roku życia, częściej u mężczyzn niż u kobiet, zwłaszcza u osób otyłych i z nadciśnieniem tętniczym. Typowym objawem jest silny ból za mostkiem.

• Udar mózgu i inne choroby naczyń mózgowych

Udar mózgu to nagłe, miejscowe zaburzenie krążenia krwi w mózgu. Wyróżnia się dwa rodzaje udaru mózgu - niedokrwienny (zawał mózgu) lub krwotoczny (wylew krwi do mózgu). Charakterystyczne objawy udaru to niedowłady kończyn, ręki lub nogi, albo jednocześnie górnej i dolnej kończyny najczęściej po tej samej stronie. Objawem udaru jest także asymetria dolnej części twarzy w zakresie ust.

• Arytmie serca

Arytmia, czyli zaburzenia rytmu serca, to zakłócenie prawidłowej częstości i (lub) miarowości pracy serca. Częstość skurczów może zwolnić (rzadkoskurcz) lub przyspieszyć (częstoskurcz). Szczególną formą częstoskurczu jest migotanie przedsionków i migotanie komór.

• Wady serca

Wady serca to anatomiczne zniekształcenia serca, prowadzące do nieprawidłowego przepływu krwi przez serce, przeciążenia jego poszczególnych części i rozwoju niewydolności krążenia. Rozróżnia się wady serca wrodzone (głównie zaburzenia rozwojowe) i nabyte.

Chorobom układu krążenia można zapobiec. Wystarczy zmodyfikować niektóre czynniki ryzyka, np. kontrolować poziom cholesterolu, cukru, a także masę ciała. Warto także rzucić palenie i unikać picia alkoholu.

Polecamy

Autor: Time S.A

Pamiętaj, że odpowiednio dobrana dieta pomoże obniżyć ciśnienie krwi. Skorzystaj z JeszCoLubisz - innowacyjnego systemu dietetycznego Poradnika Zdrowie i ciesz się indywidualnie dobranym planem oraz stałą opieką dietetyka. Zadbaj o swoje zdrowie i zmniejsz ryzyko chorób układu krążenia.

Dowiedz się więcej

• Żylaki

Żylaki to trwałe rozszerzenia żył w postaci wężowatych sznurów, splotów lub kłębów, często z balonowatym uwypukleniem. Żyłami krew porusza się znacznie wolniej, bo płynie jakby pod górę. Ponieważ musi pokonać siły grawitacji, potrzebuje wsparcia. Z pomocą przychodzą mięśnie stóp i łydek. Gdy chodzimy, mięśnie rytmicznie się kurczą i uciskają żyły, pomagając przenosić krew w górę. Jeżeli mamy słabe mięśnie, mało się ruszamy i zastawki są uszkodzone, krew zaczyna się cofać. Wzrasta jej ciśnienie i ucisk na ściany żył jest coraz mocniejszy. Te rozszerzają się i tracą elastyczność. Nie potrafią powrócić do swego pierwotnego kształtu. Tak powstają żylaki - nieprawidłowe poszerzenia żył.

• Choroba reumatyczna serca

Gorączka reumatyczna może powodować stan zapalny nie tylko stawów, ale i serca. Stąd w żargonie medycznym funkcjonuje sformułowanie, iż „gorączka reumatyczna liże stawy, a kąsa serce”. Objawami zapalenia serca są duszność (początkowo tylko po wysiłku), ból w klatce piersiowej - zlokalizowany za mostkiem, promieniujący do szyi, lewego barku i pleców. Zwykle nasila się m.in. podczas kaszlu i leżenia na plecach. Ulgę przynosi siedzenie i pochylanie się do przodu. Pozostałymi objawami są kołatania serca, tachykardia (przyśpieszenie akcji serca powyżej 100 uderzeń na minutę), męczliwość, osłabienie, obrzęki kostek i podudzi.

• Zespół sercowo- płucny i choroby krążenia płucnego

Zespół płucno-sercowy (inaczej serce płucne) to zmiany w układzie sercowo-naczyniowym, powstałe wtórnie wskutek przewlekłego nadciśnienia w tętnicy płucnej podczas długotrwałych chorób układu oddechowego (przewlekłego zapalenia oskrzeli). Objawy to duszności, kołatanie serca, ogólne osłabienie, omdlenia, chłodne ręce i stopy, sinica skóry - może ona obejmować odsiebne części kończyn (od kolan w dół i od łokci w dół) płatki uszne, nos i wargi, ale najłatwiej i najpewniej można ją stwierdzić oglądaniem błon śluzowych jamy ustnej i języka, palce w kształcie pałeczek dobosza.

• Zespół Raynauda

To zaburzenie naczynioruchowe, w przebiegu którego pojawia się objaw Raynauda, który polega na tym, że pod wpływem zimna lub emocji dochodzi do nadmiernego skurczu naczyń krwionośnych, a w konsekwencji do napadowego blednięcia palców rąk lub stóp, rzadziej nosa i małżowin usznych. W przypadku zespołu Raynauda objaw ten pojawia się w przebiegu konkretnej choroby - tej, która doprowadza do zmniejszenia przepływu krwi przez tętnice palców. Najczęściej są to miażdżyca i choroby tkanki łącznej (np. reumatoidalne zapalenie stawów, guzkowe zapalenie tętnic, toczeń rumieniowaty układowy, mieszana choroba tkanki łącznej).

• Choroba Raynauda

Podobnie jak zespół Raynauda to zaburzenie naczynioruchowe, w przebiegu którego pojawia się objaw Raynauda. Jednak w tym przypadku objaw Raynauda pojawia się bez przyczyny (tzn. jest on chorobą samą w sobie).

• Obrzęk limfatyczny

Do obrzęku limfatycznego dochodzi w wyniku zablokowania naczyń chłonnych i regularnego przepływu limfy. Obrzęk może powstać wskutek nieprawidłowości w budowie samych naczyń limfatycznych, w efekcie zapalenia, urazów, aż po choroby nowotworowe. Dochodzi do niego także wtedy, gdy chłonka przedostanie się do tkanek podskórnych. Dokuczliwym objawem obrzęku limfatycznego jest znaczne obrzmienie nóg i rąk. Czasem jest ono tak duże, że chory nie może nimi poruszać. Uciskane przez limfę naczynia utrudniają swobodny przepływ krwi, co jest przyczyną bolesnych kurczów mięśni.

O autorze

Monika Majewska

Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a zwłaszcza obszarach medycyny, ochrony zdrowia i zdrowego odżywiania. Autorka newsów, poradników, wywiadów z ekspertami i relacji. Uczestniczka największej Ogólnopolskiej Konferencji Medycznej "Polka w Europie", organizowanej przez Stowarzyszenie "Dziennikarze dla Zdrowia", a także specjalistycznych warsztatów i seminariów dla dziennikarzy realizowanych przez Stowarzyszenie.

Więcej artykułów tej autorki

Monika Majewska