Złamanie szczęki - objawy, leczenie, zapobieganie

Złamanie szczęki to zwykle efekt urazu, który powstaje w wyniku wypadku drogowego, bójek czy uprawiania sportu. Jak przebiega leczenie złamania szczęki i ile trwa? Jak zapobiegać urazom?

Spis treści

1. Złamanie szczęki - objawy
2. Złamanie szczęki - leczenie
3. Złamanie szczęki - leczenie prostych złamań
4. Złamanie szczęki - jak wygląda zabieg chirurgiczny
5. Złamanie szczęki - zapobieganie

Szkielet twarzoczaszki, w tym szczęka i żuchwa, ze względu na swoje położenie i wyeksponowanie jest szczególnie narażony na obrażenia, w tym złamania. Pobicie, wypadek komunikacyjny, upadek czy uraz sportowy - to wszystko może się skończyć złamaniem szczęki, które będzie wymagać interwencji lekarskiej.

Złamanie szczęki - objawy

Złamaniu szczęki może towarzyszyć szeroka gama objawów i odczuć, takich jak:

• ból samoistny,
• ból przy otwieraniu ust i przy gryzieniu,
• obrzęk,
• asymetria twarzy,
• ruchomość zębów,
• ostre zaburzenia zgryzu w postaci zgryzu otwartego, krzyżowego,
• ograniczona ruchomość żuchwy,
• krwawienie z ucha,
• utrudnione oddychanie.

Te objawy i wiele innych mogą być sygnałem, że mogło dojść do złamania kości szczęki. Do zdiagnozowania złamania wymagana jest diagnostyka obrazowa w postaci zdjęć rentgenowskich lub tomografii komputerowej. O metodzie leczenia zadecyduje lekarz w zależności od typu złamania, przebiegu szczeliny, stanu ogólnego i uzębienia pacjenta.

Złamanie szczęki - leczenie

Akademicka chirurgia szczękowo-twarzowa dzieli metody leczenia urazów na:

• zachowawczo-ortopedyczne,
• zachowawczo-chirurgiczne,
• chirurgiczne.

Do metod zachowawczo-ortopedycznych zalicza się stosowanie wiązań ligaturowych (tzw. drutowanie), szyny i wyciągów. Do grupy metod zachowawczo-chirurgicznych zaliczają się m.in. szwy okolne, kotne, wyciągi Adamsa. Spośród chirurgicznych technik zaopatrywania złamań szczęki standardem jest osteosynteza minipłytkowa. W niektórych sytuacjach leczenie złamań szczęki może też wymagać takich zabiegów jak: usunięcie zębów ze szczeliny złamania, uwolnienie tkanek zakleszczonych pomiędzy odłamami, oczyszczenie rany z ciał obcych, profilaktyka tężcowa itp.

Złamanie szczęki - leczenie prostych złamań

W przypadkach prostych, pojedynczych złamań szczęki bez wskazań do leczenia operacyjnego i urazów wyrostka kłykciowego pacjenci najczęściej są zaopatrywani metodami zachowawczymi. W przypadku świeżych urazów lekarz nastawia odłamy w prawidłowych relacjach w znieczuleniu miejscowym. Jeśli od złamania minęło kilka dni, mowa o złamaniach starych. W takiej sytuacji szczelina złamania jest już wypełniona tkanką łączną, a przykurczone mięśnie przemieszczają odłamy. Aby uzyskać repozycję, lekarz będzie stosować wyciągi elastyczne, aby stopniowo osiągnąć prawidłowe relacje. W złamaniach wyrostka kłykciowego z przemieszczeniem do zestawu wyciągów dodany będzie również bloczek do podniesienia zgryzu po stronie złamania, by go nastawić nastawić. U pacjentów z uzębieniem złamanie jest zaopatrywane szyną nazębną przymocowaną ligaturami do zębów, do której dołącza się elastyczne wyciągi. W przypadku pacjentów bezzębnych przy zaopatrzeniu wykorzystuje się zmodyfikowane protezy pacjenta lub wykonane na podstawie wycisków szyny Guninga-Porta. Czas leczenia zachowawczego złamań oscyluje w przedziale 6-8 tygodni. Szczegóły leczenia konkretnych przypadków i zastosowane techniki wynikają ze specyfiki urazu i ogólnej kondycji pacjenta.

Złamanie szczęki - jak wygląda zabieg chirurgiczny

Złamanie szczęki z wykorzystaniem osteosyntezy minipłytkowej przebiega najczęściej w znieczuleniu ogólnym. W trakcie operacji chirurg reponuje odłamy, ustala prawidłowe relacje łuków zębowych i łączy fragmenty kości z wykorzystaniem prefabrykowanych lub - w skomplikowanych przypadkach - indywidualnych łączników tytanowych. Łącznikami mogą być tytanowe siatki, płytki proste lub w kształcie liter X, L, T, Y zaopatrzone w otwory do wkręcenia śrub mocujących. Tak połączone fragmenty kości pozostawia się do zrośnięcia, a ranę w tkankach miękkich zaopatruje się szwami na 10-14 dni. W praktyce klinicznej w niektórych przypadkach po wygojeniu kości wymagana jest reoperacja, by usunąć zbędne elementy tytanowe.

Osteosynteza góruje nad innymi metodami leczenia złamań dzięki natychmiastowemu efektowi ufiksowania odłamów, mniej uciążliwemu okresowi pooperacyjnemu, szybszej rehabilitacji i wcześniejszemu powrotowi pacjenta do pełnej sprawności. Minusem jest potencjalna konieczność reoperacji w celu usunięcia zespoleń. Osteosynteza jest niewskazana u osób obciążonych chorobami ogólnymi, które stanowią zagrożenie dla pacjenta w przypadku znieczulenia ogólnego.

Złamanie szczęki - zapobieganie

Choć metody leczenia złamań szczęki są bardzo wysublimowane, najlepiej jest zapobiegać urazom. Długi okres rekonwalescencji, utrudnione odżywianie, mówienie, zaburzona estetyka twarzy, ryzyko blizn i utrudniona higiena przemawiają za tym, by w codziennym życiu kierować się zdrowym rozsądkiem. Kaski, ochraniacze, pasy bezpieczeństwa, unikanie sytuacji konfliktowych, niebezpieczeństw, czujność i rozwaga na drodze mogą znacząco obniżyć ryzyko traumy oraz konieczności trudnego leczenia.

Źródło:

L. Kryst, Chirurgia szczękowo-twarzowa, PZWL, Warszawa 2015.

Mateusz Król