Zadbaj o DZIĄSŁA, aby mieć zdrowe zęby

W jamie ustnej człowieka żyje prawie 300 gatunków bakterii. Większość z nich jest niegroźna - usuwamy je regularnie, czyszcząc zęby. Wystarczy jednak zaniedbać codzienną higienę, żeby dziąsła szybko zaczęły chorować.

Dlaczego dentyści wciąż przypominają o konieczności regularnego i starannego mycia zębów? Bo wystarczy tylko przez 3–4 tygodnie robić to niezbyt dokładnie, by zaczęła odkładać się płytka nazębna i pojawiły się pierwsze symptomy poważnych kłopotów. Najpierw jest to zaczerwienienie i obrzęk dziąseł, a także ich bolesność przy ucisku. Zazwyczaj również krwawią w czasie gryzienia twardego jedzenia i podczas szczotkowania zębów. U niektórych osób pojawia się jeszcze bardzo nieprzyjemny zapach z ust albo uczucie niesmaku (zwykle goryczy). Wszystkie te dolegliwości szybko się nasilają, prowadząc do rozwoju parodontozy.

Główny wróg dziąseł – płytka nazębna

Bakterie znajdujące się w płytce nazębnej składają się głównie z tlenowców i beztlenowców. Działają one niszcząco na dziąsła i zęby w dwojaki sposób. Bezpośrednio – wytwarzają toksyny i enzymy, które uszkadzają szkliwo i wywołują stan zapalny błony śluzowej jamy ustnej; pośrednio zaś zaburzają mechanizmy obronne organizmu. Ponadto sama płytka nazębna, która szybko twardnieje i zamienia się w kamień, wciska się pod dziąsła i je drażni. Wśród czynników sprzyjających chorobom dziąseł dentyści wymieniają również wady zgryzu, niedokładnie wykonane lub nieszczelne wypełnienia, uciskające protezy, nieszczelne korony, źle dopasowane mosty, a także zgrzytanie zębami (bruksizm), zaburzenia hormonalne związane z menopauzą i ciążą.

Czyścić zęby, nawet jak bolą dziąsła

Zapalenia dziąseł to duża grupa schorzeń. Można je podzielić na te, które wynikają z niedostatecznej higieny, a więc są efektem tworzenia się płytki nazębnej, i te, które są spowodowane schorzeniami całego organizmu (np. cukrzycą) lub też są skutkiem przyjmowania niektórych leków (np. na nadciśnienie). Na szczęście zapalenia dziąseł można skutecznie leczyć. Jest tylko jeden warunek – konieczne są regularne wizyty u dentysty i staranna higiena jamy ustnej. Kurację musi poprzedzić profesjonalne usunięcie osadu i kamienia nazębnego. Przy zapaleniu dziąseł mycie zębów może być dokuczliwe, ale czyścić je trzeba nawet wtedy, gdy bolą (najlepiej techniką wymiatania, wtedy boli mniej). Przy silnym obrzęku dziąseł najlepiej używać szczoteczki o miękkim włosiu. Czyszczenie zębów zaczynamy od strony dziąseł i pociągając szczotką w dół, usuwamy resztki pokarmu. Powierzchnie żujące szczotkujemy we wszystkich kierunkach. Trzeba również oczyścić przestrzenie między zębami – służą do tego wyciorki i nici – a na koniec wypłukać usta płynem antyseptycznym.

Gdy brakuje witamin, dziąsła chorują

Na kondycję dziąseł wpływ ma także dieta. Dziąsła reagują na brak witamin i minerałów, podobnie jak inne narządy. Mechanizm jest prosty – brak składników odżywczych w organizmie prowadzi do osłabienia układu odpornościowego, a więc niedożywienia poszczególnych komórek. Słabe komórki, z których zbudowane są dziąsła, łatwiej ulegają infekcjom bakteryjnym. Gdy niedobory żywieniowe połączy się ze złą higieną, kłopoty gwarantowane. Jeśli zmiany zapalne są widoczne na dziąsłach i języku, zwykle brakuje witamin z grupy B, w tym kwasu foliowego.

Przy dolegliwościach dziąseł

• Szałwia fix – zioła do zaparzania, stosuje się do płukania ust w stanach zapalnych jamy ustnej, gardła, anginie, ropnym zapaleniu dziąseł (Herbapol Lublin, ok. 4 zł/30 saszetek).
• Aperisan Gel – skoncentrowany wyciąg z szałwii, jest skuteczny przy łagodzeniu zapalenia dziąseł i dolegliwościach spowodowanych uciskiem protezy zębowej. Preparat hamuje rozwój bakterii, grzybów i wirusów, zmniejsza odczyn zapalny (Dentinox, ok. 16 zł/10 g).
• Trascodent – żel do pielęgnacji jamy ustnej, zmniejsza objawy chorób przyzębia, w tym krwawienie, obrzęk i bolesność dziąseł. Zawiera aprotyninę, która neutralizuje szkodliwe enzymy prowokujące rozwój zapaleń (Jelfa, ok. 18 zł/15 g).
• Dentosept – płyn zawierający wyciąg z kory dębu, liścia szałwii i rumianku, wskazany przy zapaleniu dziąseł i jamy ustnej, zapaleniu przyzębia, nieżytowym zapaleniu języka i skłonności do krwawienia z dziąseł. Działa ściągająco i łagodnie przeciwzapalnie na błony śluzowe jamy ustnej (Phyto Pharm, ok. 8 zł/100 ml).
• Sachol – żel stomatologiczny, działa przeciwzapalnie, przeciwbólowo i odkażająco. Chlorek cetalkoniowy wzmacnia działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne leku, a bakteriostatyki wspomagają działanie odkażające (Jelfa, ok. 9 zł/10 g).
• Mucosit – żel zawierający wyciąg z kory dębu, rumianku i kwiatów nagietka, a ponadto alantoinę i lidokainę. Znajduje zastosowanie w stanach zapalnych przyzębia i zapaleniu błony śluzowej jamy ustnej – działa ściągająco, przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie, przyśpiesza gojenie ran i znieczula (Herbapol Poznań, ok. 6 zł/15 g).

Dla higieny

Aż 40 proc. powierzchni zębów to obszar, do którego nie dociera szczoteczka w czasie tradycyjnego mycia zębów! Dlatego tak ważne jest stosowanie również innych technik czyszczenia i płukania. W aptekach jest wiele artykułów, które mogą pomóc w starannej pielęgnacji jamy ustnej.
Warto w swojej łazience mieć:
» szczotki tradycyjne – są różnej twardości, niektóre usuwają też osad z języka (Aquafresh, Oral-B, Sensodyne, Colgate, od 6 do 15 zł).
» ElUD ril – płyn do płukania ust, łagodzi zapalenie dziąseł, działa przeciwbólowo (Pierre Fabre, ok. 18 zł/200 ml).
» LacaluT aktiv – pasta do zębów o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym, zmniejsza krwawienie z dziąseł. Zawarty w paście glin zwiększa odporność na próchnicę (Natur Produkt Zdrovit, ok. 12 zł/75 ml).
» Wyciorki dentystyczne – do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych (Jordan, ok. 15 zł/5 szt.).
» Nitka dentystyczna – usuwa resztki jedzenia i osad z przestrzeni międzyzębowych (Oral-B, ok. 10 zł/5 m). Silny stan zapalny dziąseł świadczy o niedoborze witaminy C.

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz

Konsultacja: Michał Pelc