Suchy zębodół: przyczyny, objawy, leczenie

Suchy (pusty) zębodół czyli poekstrakcyjne zapalenie zębodołu jest jednym z najczęstszych powikłań po wyrwaniu zęba. Jakie są przyczyny i objawy suchego zębodołu? Jak przebiega jego leczenie?

Spis treści

1. Objawy suchego zębodołu
2. Poekstrakcyjne zapalenie zębodołu: przyczyny
3. Leczenie suchego zębodołu

Suchy zębodół (pusty zębodół) to potoczna nazwa jednego z najbardziej bolesnych powikłań po wyrwaniu zęba, jakim jest poekstrakcyjne zapalenie zębodołu. Schorzenie to dotyczy około 1-4 % pacjentów, u których przeprowadzono zabieg ekstrakcji zęba. Najczęściej pusty zębodół rozwija się po usunięciu zębów trzonowych dolnych, ale może pojawiać się w każdej lokalizacji. Powstawanie suchego zębodołu obserwowane jest częściej w grupie kobiet niż mężczyzn. Najczęściej występuje u pacjentów, którzy przekroczyli 40 rok życia.

Ekstrakcja to zabieg usunięcia zęba (lub tego co po nim zostało) z jamy ustnej. Procedura składa się z kilku etapów wykonywanych kolejno przez stomatologa. W trakcie zabiegu dochodzi do przerwania ciągłości błony śluzowej a w miejscu usuniętego zęba powstaje rana. W warunkach fizjologicznych zębodół po usuniętym zębie wypełnia się krwią, która następnie tworzy skrzep. Skrzeplina pełni funkcję naturalnego opatrunku ochraniającego ranę. W procesie gojenia szereg zmian zachodzących wewnątrz skrzepu powoduje odtworzenie ciągłości kości oraz błony śluzowej. Czasami jednak dochodzi do zaburzenia tego procesu, skutkuje to powstaniem schorzenia nazywanego właśnie suchym zębodołem lub inaczej pustym zębodołem.

Objawy suchego zębodołu

Pacjent po zabiegu usunięcia zęba, u którego zaczyna rozwijać się poekstrakcyjne zapalenie zębodołu, zgłasza się do gabinetu stomatologicznego w kilka dni po zabiegu chirurgicznym (zwykle 2-4 dni ). Wtedy to zaczynają pojawiać się pierwsze objawy suchego zębodołu. Początkowo pojawia się ból, który z czasem narasta. Jest to bardzo uciążliwy często pulsujący ból. Zdarza się, że promieniuje w kierunku ucha lub skroni. Niektórzy pacjenci uskarżają się na nieprzyjemny zapach w ustach, któremu towarzyszą zaburzenia smaku. Często z powodu bólu zaburzone jest prawidłowe przyjmowanie pokarmów. W jamie ustnej widoczny pusty zębodół (wewnątrz zębodołu może być widoczna kość). Zdarza się, że rana po usuniętym zębie wypełniona jest resztkami skrzepu i tkanek martwiczych. Lokalne węzły chłonne znajdujące się pod żuchwą, mogą być nieznacznie powiększone. Pacjenci nie zgłaszają objawów ogólnych tj. podwyższonej temperatury ciała czy objawów grypopodobnych.

Poekstrakcyjne zapalenie zębodołu: przyczyny

Etiologia, czyli przyczyna powstawania pustego zębodołu nie została w pełni wyjaśniona. Nie jest to typowa choroba infekcyjna związana z rozwojem mikroorganizmów. Chociaż i one mogę mieć udział w jego powstawaniu. Określenie pusty zębodół bardzo dobrze opisuje schorzenie, którego istotą jest brak skrzepu krwi w zębodole. Przyczyną tego stanu może być niewytworzenie skrzepu krwi w ranie po usuniętym zębie lub jego zbyt wczesne wypłukanie. Wymienione stany wynikają często z nieprzestrzegania przez pacjentów zaleceń poekstrakcyjnych. Zjedzenie posiłku tuż po ekstrakcji lub płukanie jamy ustnej mogą spowodować przedwczesną utratę skrzepu z miejsca po usuniętym zębie. Czynnikami predysponującymi do wystąpienia pustego zębodołu są :

• palenie papierosów
• traumatyczny zabieg ekstrakcji
• infekcje w obrębie jamy ustnej
• zaburzenia hormonalne
• zaburzenia immunologiczne
• zaburzenia krzepnięcia krwi
• niedobory żywieniowe i witaminowe
• nieprawidłowa higiena jamy ustnej

Leczenie suchego zębodołu

Jeżeli po zabiegu usunięcia zęba zaobserwujemy niepokojące objawy powinniśmy udać się do gabinetu stomatologicznego. Lekarz stomatolog po przeprowadzonym badaniu i postawieniu diagnozy rozpocznie leczenie. Poekstrakcyjne zapalenie zębodołu ze względu na występujący ból jest schorzeniem bardzo uciążliwym dla pacjenta. Należy wdrożyć leczenie objawowe polegające głównie na zwalczaniu bólu. Jeżeli środki przeciwbólowe dostępne bez recepty nie dają efektów, lekarz może zdecydować o przepisaniu leku na receptę o większej skuteczności.

Postępowanie lecznicze w gabinecie polega na oczyszczeniu rany z zalegających w niej zanieczyszczeń. Stosuje się w tym celu delikatne przepłukiwanie chorego zębodołu odpowiednimi roztworami (np. roztwór soli fizjologicznej lub wodorowęglanu sodu). Po wykonaniu tego etapu do pustego zębodołu może zostać zaaplikowany lek o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym (np. Nipas - zawierający w swoim składzie aspirynę w formie wkładek dopasowanych kształtem do kształtu zębodołu). Ranę zabezpiecza się opatrunkiem takim jak po ekstrakcji zęba. Przepłukiwanie powinno być powtarzane regularnie aż do momentu w którym objawy bólowe zaczną ustępować.

Leczenie trwa zwykle około 7-10 dni. W przypadku dołączenia się bakteryjnego zakażenia zębodołu konieczne może być wdrożenie antybiotykoterapii.

W leczeniu suchego zębodołu bardzo ważne jest postępowanie pacjenta poza gabinetem. W warunkach domowych chory powinien utrzymywać prawidłową higienę jamy ustnej a szczególnie okolicy chorego zębodołu. Obowiązkowe jest szczotkowanie zębów i delikatne płukanie jamy ustnej. Przydatne mogą być gotowe roztwory do płukania jamy ustnej jak i ziołowe napary np. z rumianku.

Jak uchronić się przed pustym zębodołem?

Zapobieganie komplikacjom po ekstrakcji zęba polega głównie na przestrzeganiu zaleceń poekstrakcyjnych, które otrzymamy od lekarza. Bezpośrednio po zabiegu usunięcia zęba, przez pierwsze dwie godziny nie powinno się nic jeść ani pić. W dniu zabiegu powinno się unikać spożywania gorących potraw i napojów, a spożywane pokarmy powinny mieć konsystencję miękką, papkowatą. Płukanie jamy ustnej może być wykonywane dopiero w 3 dobie po ekstrakcji. Palenie papierosów jest czynnikiem utrudniającym gojenie ran oraz przyczyniającym się do powstawania suchego zębodołu, dlatego powinno zostać zaniechane na minimum 24 godziny po zabiegu.