Profilaktyka zdrowia jamy ustnej u dzieci: jak wypracować i jak wzmacniać prawidłowe nawyki?

Stan zdrowia jamy ustnej u dzieci wymaga szczególnej uwagi i troski, ponieważ wpływa na zdrowie całego organizmu. Podpowiadamy, jak powinna wyglądać prawidłowa pielęgnacja zębów u najmłodszych, kiedy należy ją rozpocząć i w jaki sposób wyrobić dobre nawyki na całe życie.

Z danych udostępnionych przez Ministerstwo Zdrowia¹ wynika, że nawet 82% polskich sześciolatków ma próchnicę. Tymczasem większości problemów z zębami można uniknąć dzięki odpowiedniej higienie jamy ustnej już od najmłodszych lat.

Pierwsze zęby mleczne wyrzynają się między 4. a 8. miesiącem życia dziecka, a stałe pojawiają się w wieku ok. 6 lat. Jeśli jednak myślisz, że o „mleczaki” nie trzeba przesadnie dbać, bo i tak wypadną – popełniasz błąd! Mleczne uzębienie jest tak samo ważne jak stałe, dlatego należy dbać o nie równie odpowiedzialnie. Zęby mleczne odgrywają ważną rolę w prawidłowym kształtowaniu się zgryzu, ale jednocześnie są słabiej zmineralizowane i przez to bardziej narażone na próchnicę. Ta z kolei może skutkować ich wcześniejszym wypadnięciem narażając dziecko na niewłaściwy rozwój żuchwy oraz szczęki. Jak prawidłowo zadbać o zdrowie jamy ustnej dziecka?

Mycie zębów to podstawa

Warto przyzwyczajać dziecko do codziennej higieny jamy ustnej, już od momentu wyżynania się pierwszych zębów. Wykonując masaż dziąseł, który ma przynieść dziecku ulgę podczas ząbkowania, warto korzystać ze specjalnej szczoteczki z silikonowymi bądź gumowymi wypustkami, nakładanej na palce. Dzięki temu masaż będzie dokładniejszy, a dziecko przyzwyczai się do zabiegów higienicznych z użyciem szczoteczki. Pamiętajmy, że do mycia należy używać szczoteczki dedykowanej dla danego przedziału wiekowego. Od wyrżnięcia pierwszych zębów można korzystać ze szczoteczki z miękkim włosiem i rozmiarem główki dostosowanej do jamy ustnej dziecka. Na szczoteczkę maluchów pomiędzy 6. a 36. miesiącem życia nakładamy śladową ilość pasty, z kolei tym między 3. a 6. rokiem życia – ilość odpowiadającą wielkości ziarna grochu lub paznokcia kciuka dziecka. Fluor, który pozostanie na zębach będzie zapewniał ochronę przed szkodliwym działaniem bakterii. Należy jednak pamiętać, że mycie zębów rano i wieczorem to tylko pierwszy krok do prawidłowej profilaktyki. Z czasem koniczne jest równoczesne stosowanie innych metod, takich jak nitkowanie zębów, zwłaszcza wtedy, gdy zęby zaczynają do siebie przylegać.

W przypadku starszych dzieci, w sytuacjach, gdy jesteśmy poza domem i nie mamy możliwości wyszczotkowania zębów po jedzeniu lub piciu, można sięgać po bezcukrową gumę do żucia. Obok szczotkowania, czyszczenia przestrzeni międzyzębowych i kontrolnych wizyt u stomatologa jest ona ważnym krokiem dla zachowania zdrowych i czystych zębów. Guma bez cukru żuta przez około 10 minut pomaga usunąć resztki jedzenia oraz nawet 10-krotnie zwiększyć wydzielanie śliny, która jest sprzymierzeńcem w zapobieganiu próchnicy.

Pamiętaj o regularnych wizytach u dentysty

Regularne wizyty kontrolne, które powinny odbywać się raz na pół roku, pozwolą na wykrycie nieprawidłowości na wczesnym etapie. Dzięki temu ewentualne leczenie przebiegnie zdecydowanie sprawniej. Zwlekanie z wizytą nie poprawi stanu zębów i jamy ustnej u dzieci, a wręcz przeciwnie – może go pogorszyć. Nie warto czekać, aż sytuacja stanie się poważna i ząb zacznie boleć. Na wizytę adaptacyjną można się wybrać już z niespełna rocznym dzieckiem, by zobaczyło gabinet, wyposażenie i zapoznało się z dentystą. Dobrym pomysłem może być np. wspólne tworzenie „książeczki zdrowego uśmiechu”, w której będziemy nie tylko zapisywać planowane wizyty, ale również np. kolekcjonować naklejki dzielnego pacjenta.

Dawaj przykład i ucz przez zabawę

Dzieci uwielbiają naśladować rodziców i powtarzają wykonywane przez nich czynności – również te związane z dbaniem o zdrowie zębów. Dlatego najlepszym sposobem na wypracowanie i wzmacnianie prawidłowych nawyków u dzieci jest dawanie dobrego przykładu. Warto rozmawiać z dzieckiem o znaczeniu zdrowia zębów, ale także wprowadzać elementy, dzięki którym codzienne szczotkowanie nie będzie nudnym obowiązkiem. Te sposoby warto wypróbować:

• Wybierz szczoteczkę z obrazkiem ulubionego bohatera z bajki czy w kształcie ulubionego zwierzątka. By trafić w gust dziecka, najlepiej zabrać go na zakupy i pozwolić wybrać tę szczoteczkę, która najbardziej mu się podoba. Dobrym pomysłem jest także kupienie kolorowego kubka do płukania ust, specjalnego pojemnika na szczoteczkę i ręcznika z ulubionym bohaterem do wycierania buzi.
• Na czas mycia zębów włącz krótką piosenkę zachęcającą do szczotkowania.
• Niektóre dzieci nie lubią mycia zębów ze względu na smak pasty. W sklepach są dostępne pasy o różnych smakach dedykowane dzieciom. Zmiana pasty często okazuje się kluczem do sukcesu.
• Jeśli mimo wszystko dziecko niechętnie podchodzi do mycia zębów możesz przygotować tablicę nagród, na której umieszczane będą naklejki czy uśmiechy po każdym dokładnym umyciu zębów.

W przypadku nieco starszych dzieci, z pomocą przychodzi też bezcukrowa guma do żucia. To nie tylko mała, codzienna przyjemność, ale też jeden z elementów dbania o zdrowie i higienę jamy ustnej Program „Dziel się Uśmiechem”.