Próchnica butelkowa: przyczyny, objawy, leczenie

Próchnica butelkowa atakuje zęby mleczne. To białe plamki i smugi, a z czasem ciemne odbarwienia na ząbkach niemowlaka lub małego dziecka. Jest niebezpieczna i wymaga szybkiego leczenia, bo dość szybko może objąć większość uzębienia i doprowadzić do nieprawidłowości przy wyrzynaniu się stałych zębów.

Spis treści

1. Jak powstaje próchnica butelkowa?
2. Zapobieganie próchnicy butelkowej
3. Leczenie próchnicy butelkowej

Próchnica butelkowa dotyczy przede wszystkim niemowląt i małych dzieci do czwartego, piątego roku życia. Początkowo białe plamki i smugi, a potem brązowawe lub czarne odbarwienia pojawiają się na przednich ząbkach (siekaczach), blisko dziąseł i niekiedy od wewnętrznej strony, że trudno je zauważyć. Niestety nieleczona próchnica szybko rozprzestrzenia się z jednego zęba na kolejne i z czasem staje się nie tylko widoczna, ale może prowadzić do wielu groźnych konsekwencji. Próchnica może zaatakować stałe zęby lub przyczynić się do przedwczesnej utraty mlecznych, przez co stałe tracą podporę i gdy przyjdzie ich czas wyrzynania się - mogą wyrosnąć krzywo. To z kolei powoduje, że powstałe w ten sposób wady zgryzu wymagają często długotrwałego i żmudnego leczenia.

Jak powstaje próchnica butelkowa?

Próchnica butelkowa, jak sama nazwa wskazuje, powstaje w wyniku kontaktu powierzchni zębów niemowlaka lub małego dziecka z butelką. Ale nie tylko, bo może rozwinąć się również u dzieci pijących z popularnych kubków niekapków. Zwłaszcza, gdy maluch pije napoje dosładzane (herbatki) lub w których cukry występują naturalnie, np. soki. Są one świetną pożywką do rozwoju bakterii, które wytwarzają kwasy, niszczące szkliwo i powodujące próchnicę. Prawdopodobieństwo jej rozwoju rośnie, gdy dziecko pije dużo w nocy. Zmniejsza się bowiem wtedy wydzielanie śliny, która w 99 procentach składa się z wody i nieustannie obmywa i niejako czyści zęby i jamę ustną. Poza tym z butelki dziecko pije zdecydowanie dłużej niż np. z otwartego kubeczka, dlatego jego mleczne zęby są też dłużej wystawione na negatywne działanie bakterii. Do tego dochodzi często niesystematyczna higiena jamy ustnej, zwłaszcza niemowląt i małych dzieci, bo wciąż pokutuje przekonanie, że o mleczne ząbki, które i tak wypadną, można dbać mniej niż w późniejszym czasie o stałe. Część stomatologów jest również zdania, że rozwój próchnicy butelkowej to kwestia predyspozycji genetycznych, czyli podatności szkliwa zębów na działanie kwasów. Bez względu jednak na to, jaka byłaby przyczyna jej powstawania lekarze są zgodni, że najważniejsza jest profilaktyka.

Zapobieganie próchnicy butelkowej

Próchnicy butelkowej można zapobiec, stosując się do kilku prostych zasad. Przede wszystkim postaw na higienę. Nawet jeśli niemowlak nie ma jeszcze zębów warto przemywać jego dziąsła jałowym gazikiem nasączonym przegotowaną wystudzoną wodą. Gdy tylko pojawi się pierwszy ząbek warto kupić silikonową szczoteczkę nakładaną na palec, dzięki której łatwo go czyścić, a jednocześnie masować napuchnięte dziąsła. W późniejszym czasie trzeba się zaopatrzyć w szczoteczkę z miękkim włosiem, a ok. roku można wprowadzić pastę do zębów z odpowiednią do wieku zawartością fluoru. Starsze dzieci trzeba nauczyć mycia zębów dwa razy dziennie, najlepiej by szczotkowały je ok. dwóch minut, bo wtedy zwiększa się prawdopodobieństwo usunięcia osadu, który sprzyja rozwojowi bakterii. Trzeba nauczyć też malucha, że po wieczornym szczotkowaniu nie można już jeść, zwłaszcza produktów z dodatkiem cukru, a jedyny dozwolony napój to woda niegazowana. Dodatkowo wspomaga ona działanie śliny i przemywa jamę ustną. Dorośli powinni też pamiętać, żeby unikać oblizywania smoczka, butelki, nie całować niemowlaka w usta, bo w ten sposób najłatwiej przekazać dziecku bakterie z jamy ustnej. Profilaktyka obejmuje też wizyty dzieckiem u dentysty, najlepiej raz na pół roku, bo to właśnie stomatolog jest w stanie szybko zauważyć pierwsze, nawet najmniejsze próchnicze zmiany na zębach.

Leczenie próchnicy butelkowej

W przypadku próchnicy butelkowej leczenie jest uzależnione od stopnia jej zaawansowania. Jeśli zmiany są niewielkie wystarczy fluoryzacja zębów, jeśli pojawiły się ciemniejsze odbarwienia konieczna jest ich impregnacja azotanem srebra. Niektórzy stomatolodzy zalecają też leczenie chorych zębów, a nawet ich usunięcie, ale to niesie ze sobą ryzyko późniejszych wad zgryzu.